شخصی که نتواند جهت قبله را تشخیص دهد یا فرصت آن را نداشته باشد مثلا مسافرین قطار یا هواپیما، در این صورت برای قضای حاجت به کدام سمت باید بنشیند؟

پاسخ

• خویی، تبریزی و وحید: ااگر از پیدا کردن قبله مأیوس شود و انتظار هم ممکن نباشد یا دچار حرج یا ضرر شود یکی از جهت ها را انتخاب کند.[1]
• فاضل و مکارم: اگر بین یکی از جهت های چهارگانه تردید داشت مراعات قبله، لازم نیست و (مکارم: در صورت اضطرار) یکی از جهت ها را انتخاب کند. [2].
• امام: اگر بین جهت های چهارگانه تردید داشت و امکان فحص نبود و تأخیر هم ضرر داشت، مراعات قبله لازم نیست. [3].
• خامنه ای: اگر جهت قبله را ندانید، اشکال ندارد و تحقیق لازم نیست. [4].
• بهجت: اگر برای تشخیص قبله بین جهت ها مردّد بود و فحص و جستجو هم امکان نداشت، یکی از جهت ها را انتخاب کند و اگر گمان کرد که جهت خاصی قبله است به آن طرف ننشیند و اگر به دو طرف گمان داشت به طرف قوی تر ننشیند. [5].
• سیستانی: اگر قبله در جمیع جهات اصلی و فرعی مشتبه باشد، احتیاط واجب این است که تخلی نکند مگر بعد از یأس از شناخت قبله و عدم امکان انتظار یا اینکه انتظار حرجی و یا ضرری باشد. [6].
• صافی: اگر قبله مشتبه شود بین جهت ها و از پیدا کردن آن ناامید شود و تأخیر هم ممکن نباشد، یکی از جهت ها را انتخاب کند و اگر حالت اضطرار یا حرج برایش پیش آمد به ظن خود عمل کند یعنی به آن جهت که گمان دارد قبله است، ننشیند. [7].
• نوری: اگر دچار سختی و مشقّت بود، یکی از جهت های چهارگانه را اختیار کند. [8].

منابع:

1. خویی، تبریزی و وحید: منهاج الصالحین، کتاب الطهارة، م 55.
2. فاضل و مکارم: العروة الوثقی، کتاب الطهارة، فصل فی احکام التخلی، م 14.
3. امام: العروة الوثقی، کتاب الطهارة، فصل فی احکام التخلی، م 14.
4. خامنه ای: استفتائات سایت، تخلی، س 50.
5. بهجت: وسیلة النجاة، م 65.
6. سیستانی: منهاج الصالحین، ج1، کتاب الطهارة، م 55.
7. صافی: هدایة العباد، ج1، کتاب الطهارة، م 76.
8. نوری: العروة الوثقی، کتاب الطهارة، فصل فی احکام التخلی، م 14.