شرايط حجّ تمتّع
مسأله 24- در حجّ تمتّع پنج چيز شرط است:
1- نيّت و آن عبارت از اين است که قصد کند براى خدا اين اعمال را به عنوان «حجّ تمتّع» به جا مى آورد، بنابراين اگر نوع ديگرى از حج را قصد کند، يا مردّد ميان «حجّ تمتّع» و حجّ ديگرى باشد يا قصد او خالص براى خدا نباشد حجّش صحيح نيست.
2- «عمره» و «حج» بايد هر دو در ماههاى حج (ماه شوّال و ذى القعده و ذى الحجّه) واقع شود، بنابراين اگر تمام عمره يا قسمتى از آن را قبل از ماه شوّال انجام دهد کافى نيست.
3- «عمره تمتّع» و «حجّ آن» هر دو را بايد در يک سال انجام دهد، اگر يکى را امسال، و ديگرى را سال ديگر در ماههاى حج انجام دهد صحيح نيست.
4- احرام «حجّ تمتّع» چنانکه گفته شد بايد از خود مکّه
[30]
باشد، و تفاوتى ميان محلّه ها و مناطق مختلف مکّه نيست، از منزل باشد، يا از مسجد الحرام، يا حتّى از کوچه و خيابان قصد احرام کند، ولى از همه جا بهتر براى احرام حج «مسجد الحرام» است.
5- در صورتى که «حجّ تمتّع» عنوان نيابت داشته باشد بايد «عمره» و «حج» هر دو به وسيله يک نفر انجام شود، بنابراين اگر يک نفر عمره را به جا آورد و ديگرى حج را، کافى نيست.
مسأله 25- احتياط واجب آن است که بعد از انجام «عمره تمتّع» از مکّه خارج نشود تا موقع حج فرا رسد، و حج را انجام دهد، مگر اين که حاجت و ضرورتى پيدا کند که در اين صورت بايد بنابر احتياط واجب به نيّت حج احرام ببندد و با احرام از مکّه خارج شود و هنگام بازگشت به همان حال بماند تا مراسم حج را انجام دهد; امّا اگر بستن احرام براى حج، مايه مشقّت و حرج شديد باشد مى تواند آن را ترک کند، و در اين احکام فرقى ميان حجّ
[31]
واجب و مستحب نيست.
مسأله 26- ممنوع بودن خروج از مکّه براى کسانى که عمره تمتّع را انجام داده اند براى رفتن به نقاط دوردست است، بنابراين رفتن به نقاط نزديک مانند يک فرسنگ و دو فرسنگ مانعى ندارد، و کسانى که منزلشان بيرون مکّه است مى توانند بعد از فراغت از عمره به منزل خود بازگردند.
مسأله 27- شهر مکّه امروز بسيار بزرگ شده، با اين حال تمام آنچه به نام مکّه ناميده مى شود احکام مکّه را دارد، همان گونه که مسجدالحرام توسعه يافته، در عين حال تمام آن، احکام مسجدالحرام را دارد.
مسأله 28- هرگاه پس از انجام عمره بدون احرام از مکّه بيرون رفت و از ميقاتها گذشت به هنگام بازگشت بايد از ميقات مُحرِم شود و عمره به جا آورد مگر اين که بازگشت او در همان ماهى باشد که خارج شده است (مثلاً در ذى القعده خارج شده و در همان ذى القعده بازگشته است.)
مسأله 29- کسى که وظيفه او حجّ تمتّع است نمى تواند
[32]
به حجّ إفراد يا حجّ قِران بازگردد، مگر اين که وقت تنگ باشد، به طورى که نتواند عمره را تمام کرده و به حج برسد، در اين صورت مى تواند «عمره تمتّع» را رها کرده، و نيّت حجّ إفراد يا قِران کند، و وظائف حج را به جا آورد، و بعد از پايان حج، عمره مفرده انجام دهد (مانند ساير کسانى که حج قران و افراد انجام مى دهند) و منظور از تنگ بودن وقت براى حج اين است که نتواند وقوف در عرفات را از ظهر تا غروب روز عرفه درک کند.
مسأله 30- هرگاه زن گرفتار عادت ماهانه شود و نتواند طواف و نماز طواف را، که شرط آن طهارت است، پيش از رسيدن موسم حج (و وقوف به عرفه) انجام دهد بايد نيّت حج إفراد کند و با همان احرام به عرفات برود و اعمال حج را انجام دهد، و بعد از بازگشت به مکّه و پاک شدن، طوافهاى حج و نمازهاى طواف را انجام مى دهد، و پس از إتمام حج براى «عمره مفرده» به مسجد تنعيم رفته و از آنجا مُحرِم مى شود و اعمال عمره مفرده را انجام مى دهد، و
[33]
احتياط آن است که در پايان آن طواف نساء را نيز به جا آورد.
مسأله 31- مانعى ندارد که زنان به وسيله خوردن قرص و مانند آن از عادت ماهانه خود جلوگيرى کنند تا بتوانند اعمال حجّ تمتّع، از جمله طواف و نماز طواف را در حال پاکى انجام دهند.