شرایط امام جماعت (آیت الله ناصر مکارم شیرازی)

شرايط امام جماعت

مسأله 1267 :

امام جماعت بايد «بالغ» و «عاقل» و «عادل» و «حلال زاده» و «شيعه

[237]

دوازده امامى» باشد و قرائت را صحيح بخواند و اگر مأموم مرد است امام هم بايد مرد باشد، ولى امامت زن براى زن مانعى ندارد و هر انسانى حلال زاده است خواه مسلمان يا غير مسلمان، مگر اين که خلاف آن ثابت شود.

مسأله 1268 :

«عدالت» يک حالت خداترسى باطنى است که انسان را از انجام گناه کبيره و تکرار گناه صغيره باز مى دارد و همين اندازه که با کسى معاشرت داشته باشيم و گناهى از او نبينيم نشانه وجود عدالت است و اين را حسن ظاهر که حاکى از ملکه باطن است مى گويند.

مسأله 1269 :

کسى که سابقاً عادل بوده هرگاه شک شود که بر عدالت باقى مانده است يا نه بايد گفت عادل است، مگر اين که يقين به خلاف پيدا شود.

مسأله 1270 :

کسى که ايستاده نماز مى خواند نمى تواند به کسى که نشسته يا خوابيده نماز مى خواند اقتداکند و کسى که نشسته نماز مى خواند نمى تواند به کسى که خوابيده نماز مى خواند اقتدا کند.

مسأله 1271 :

اگر امام جماعت با تيمّم يا وضوى جبيره اى نماز مى خواند مى توان به او اقتدا کرد، ولى اگر به واسطه عذرى با لباس نجس از روى ناچارى نماز مى خواند بنابر احتياط واجب نبايد به او اقتدا کرد، همچنين کسى که نمى تواند از بيرون آمدن بول و غائط خوددارى کند و همچنين زن مستحاضه و بطور کلّى هر کس نماز خود را به سبب عذرى ناقص مى خواند حق ندارد امام جماعت براى ديگران شود (بنابر احتياط واجب) مگر آنچه در بالا درباره تيمّم يا وضوى جبيره اى گفته شد.

مسأله 1272 :

کسى که بيمارى جذام (خوره) يا برص (پيسى) دارد بنابر احتياط نمى تواند امام جماعت شود حتّى براى مثل خودش.

ادامه احکام جماعت

مسأله 1273 :

مأموم بايد امام را در نيّت خود معيّن کند، ولى دانستن اسم او لازم

[238]

نيست، مثلاً همين اندازه که نيّت کند اقتدا به امام حاضر مى کنم و عدالت و ساير جهات در او جمع باشد کافى است.

مسأله 1274 :

ماموم بايد غير از حمد و سوره همه چيز نماز را خودش بخواند و حمد و سوره در صورتى از او ساقط است که در رکعت اوّل و دوم با امام نماز بخواند، امّا اگر در رکعت سوم و چهارم در حال قيام امام، اقتدا کند بايد حمد و سوره را خودش بخواند.

مسأله 1275 :

اگر مأموم صداى قرائت امام را در نمازهاى صبح و مغرب و عشاء بشنود بايد حمد و سوره را ترک کند و اگر صداى امام را نشنود جايز است حمد و سوره را بخواند، ولى بايد آهسته بخواند، امّا در نمازهاى ظهر و عصر احتياط واجب آن است که هميشه حمد و سوره را ترک نمايد، امّا ذکر گفتن بطور آهسته جايز، بلکه مستحبّ است.

مسأله 1276 :

هرگاه مأموم بعضى از کلمات حمد و سوره امام، يا صداى همهمه او را بشنود احتياط واجب ترک حمد و سوره است.

مسأله 1277 :

اگر مأموم سهواً حمد و سوره را بخواند، يا گمان کند صدايى را که مى شنود صداى امام نيست و حمد و سوره را بخواند و بعد بفهمد صداى امام بوده نمازش صحيح است و هرگاه شک کند صداى امام است يا صداى کس ديگر بنابر احتياط حمد و سوره را نخواند.

مسأله 1278 :

مأموم نبايد تکبيرة الاحرام را پيش از امام بگويد، ولى در ذکرهاى ديگر مانع ندارد، هرچند احتياط مستحب آن است که اگر صداى امام را بشنود پيش از او نگويد.

مسأله 1279 :

مأموم بايد کارهاى نماز را مانند رکوع و سجود جلوتر از امام انجام ندهد، بلکه همراه امام يا کمى بعد از او به جا آورد و اگر سهوا پيش از امام سر از رکوع بردارد بايد دوباره به رکوع برود و با امام سربردارد و زيادى رکوع در اينجا نماز را باطل نمى کند، ولى اگر به رکوع برگردد و پيش از آن که به رکوع برسد امام سر

[239]

بردارد نمازش باطل است.

مسأله 1280 :

هرگاه مأموم خيال مى کرد امام سر از سجده برداشته، او هم سر از سجده برداشت، بايد دوباره به سجده برود و اگر اين کار در هر دو سجده واقع شود زيادى دو سجده که رکن است نماز را در اينجا باطل نمى کند، امّا اگر به سجده برگردد در حالى که در همان لحظه امام سر از سجده برداشته است، اگر در يک سجده چنين اتفاق افتد نمازش صحيح است و اگر در دو سجده باهم باشد نمازش باطل مى شود.

مسأله 1281 :

اگر اشتباهاً سر از رکوع يا سجده بردارد و سهواً يا به خيال اين که به امام نمى رسد به رکوع يا سجده نرود نمازش صحيح است.

مسأله 1282 :

هرگاه مأموم سهواً قبل از امام به رکوع رود و طورى باشد که اگر سر بردارد به مقدارى از قرائت امام مى رسد بايد برگردد و قرائت امام را درک کند و با او به رکوع رود و هرگاه مى داند به چيزى از قرائت امام نمى رسد احتياط واجب آن است که سر بردارد و با امام نماز را تمام کند و نماز را دوباره بخواند.

مسأله 1283 :

در تمام مواردى که مأموم بايد برگردد اگر عمداً برنگردد نمازش اشکال دارد.

مسأله 1284 :

اگر امام در رکعتى که تشهّد ندارد اشتباهاً تشهّد بخواند، يا در رکعتى که قنوت ندارد اشتباهاً قنوت بخواند، مأموم نبايد تشهّد و قنوت را بخواند، ولى نمى تواند پيش از امام برخيزد، يا پيش از امام به رکوع رود، بلکه بايد مطلب را با علامت و اشاره اى به او حالى کند، و اگر نشد صبر کند تا امام تشهّد و قنوت را تمام کند و بقيّه نماز را با او بخواند.