5ـ جواهراتى که با غوّاصى به دست مى آيد
مسأله 1548 :
هرگاه انسان به واسطه فرو رفتن در دريا جواهراتى مانند لؤلؤ و مرجان و مانند آن از دريا بيرون آورد بايد خمس آن را بدهد، به شرط آن که قيمت آن بعد از کم کردن مخارج بيرون آوردن کمتر از يک مثقال شرعى طلاى سکه دار نباشد (مثقال شرعى 18 نخود است) خواه آن جواهرات معدنى باشد يا روييدنى و خواه در يک مرتبه از دريا بيرون آورد يا در چند دفعه پشت سر هم و با فاصله که عرفاً يک مرتبه حساب شود، از يک جنس باشد يا از چند جنس.
مسأله 1549 :
هرگاه چند نفر جواهراتى را از دريا بيرون آورند بنابر احتياط لازم نيست سهم هر کدام به اندازه نصاب برسد، بلکه اگر مجموعاً به اندازه نصاب باشد بايد خمس آن را بدهد.
مسأله 1550 :
هرگاه بدون فرو رفتن در دريا جواهرات را با اسبابى بيرون آورند و يا از روى آب دريا و يا از کنار دريا بگيرند، چنانچه قيمت آن بعد از کم کردن مخارج به حدّ نصاب برسد احتياط واجب آن است خمس آن را بدهند.
مسأله 1551 :
ماهى و حيوانات ديگرى را که از دريا مى گيرند خمس ندارد، ولى جزء درآمد کسب حساب مى شود که اگر در آخر سال چيزى از آن يا قيمت آن اضافه بماند خمس دارد.
مسأله 1552 :
لازم نيست انسان به قصد صيد جواهرات در دريا فرو برود بلکه اگر به قصد ديگرى برود و جواهراتى به دستش آيد بايد خمس آن را بدهد.
[290]
مسأله 1553 :
هرگاه انسان در دريا فرو رود و حيوانى را بيرون آورد که در شکم آن جواهرى باشد که قيمتش بعد از کم کردن مخارج به حدّ نصاب برسد، چنانچه
آن حيوان مانند صدف باشد که نوعاً در شکمش جواهر است بايد خمس آن
را بدهد و اگر اتّفاقاً آن جواهر را بلعيده باشد باز احتياط واجب پرداختن
خمس آن است.
مسأله 1554 :
جواهراتى که از رودخانه هاى بزرگى که محل پرورش جواهر و صيد صدف است بيرون مى آورند نيز خمس دارد.
مسأله 1555 :
عنبر مادّه خوش بويى که از دريا مى گيرند، هرگاه به وسيله غوّاصى بيرون آورند خمس دارد و اگر از روى آب، يا کنار دريا به دست آورند باز هم بنابر احتياط واجب بايد خمسش را بدهند.
مسأله 1556 :
کسانى که کارشان غوّاصى يا بيرون آوردن معادن است هرگاه خمس آنها را بدهند و در آخر سال چيزى از مخارج سالشان زياد بيايد لازم نيست دوباره خمس بدهند.