جواهرى که به واسطه غوص در دريا به دست مى‌آيد
مسأله 1889 :
اگر بواسطه غوّاصى يعنى فرو رفتن در دريا لؤلؤ و مرجان يا جواهر ديگرى که با فرو رفتن در دريا بيرون مى‌آيد بيرون آورند، روييدنى‌باشد، يا معدنى، چنانچه بعد از کم کردن مخارجى که براى بيرون آوردن آن کرده‌اند، قيمت آن به هجده نخود طلا برسد، بايد خمس آن را بدهند، چه در يک دفعه آن را از دريا بيرون آورده باشند يا در چند دفعه، آنچه بيرون آمده از يک جنس باشد يا از چند جنس، ولى اگر چند نفر آن را بيرون آورده باشند هر کدام آنان که قيمت سهمش به هجده نخود طلا برسد فقط او بايد خمس بدهد.
مسأله 1890 :
اگر بدون فرو رفتن در دريا به وسيله اسبابى جواهر بيرون آورد يا از روى آب دريا، يا از کنار دريا جواهر بگيرد، در صورتى بايد خمس آن را بدهد که اين کار شغلش باشد و از مخارج سالش به تنهايى يا با منفعتهاى ديگر زياد بيايد.
مسأله 1891 :
خمس ماهى و حيوانات ديگرى که انسان بدون فرو رفتن در دريا مى‌گيرد در صورتى واجب است که براى کسب بگيرد و به تنهايى يا با منفعتهاى ديگر کسب او از مخارج سالش زيادتر باشد.
مسأله 1892 :
اگر انسان بدون قصد اين که چيزى از دريا بيرون آورد در دريا فرو رود و اتّفاقاً جواهرى به دستش آيد در صورتى که قصد کند که آن چيز ملکش باشد بايد خمس آن را بدهد.
مسأله 1893 :
اگر انسان در دريا فرو رود و حيوانى را بيرون آورد و در شکم آن جواهرى پيدا کند که قيمتش هيجده نخود طلا يا بيشتر باشد چنانچه آن حيوان مانند صدف باشد که نوعاً در شکمش جواهر است، بايد خمس آن را بدهد و اگر اتّفاقاً جواهر بلعيده باشد احتياط آن است که حکم گنج را در آن جارى کنند.
مسأله 1894 :
اگر در رودخانه‌هاى بزرگ مانند دجله و فرات فرو رود و جواهرى بيرون آورد، چنانچه در آن رودخانه جواهر عمل مى‌آيد، بايد خمس آن را بدهد.
مسأله 1895 :
اگر در آب فرو رود و مقدارى عنبر بيرون آورد که قيمت آن هجده نخود طلا يا بيشتر باشد، بايد خمس آن را بدهد. و چنانچه از روى آب يا از کنار دريا به دست آورد، اگر قيمت آن به مقدار هجده نخود طلا هم نرسد در صورتى که اين کار کسبش باشد و به تنهايى يا با منفعتهاى ديگر او از مخارج سالش زياد بيايد، بايد خمس آن را بدهد.
مسأله 1896 :
کسى که کسبش غوّاصى يا بيرون آوردن معدن است اگر خمس آنها را بدهد و چيزى از مخارج سالش زياد بيايد، لازم نيست دوباره خمس آن را بدهد.
مسأله 1897 :
اگر بچّه‌اى معدنى را بيرون آورد يا مال حلال مخلوط به حرام داشته باشد يا گنجى پيدا کند، يا بواسطه فرو رفتن در دريا جواهرى بيرون آورد، ولىّ او بايد خمس آنها را بدهد و اگر ندهد خودش بايد پس از بلوغ خمس آن را بدهد.