معامله سلف (آیت الله سید علی سیستانی)

( معامله سلف و شرايط آن ).

مسأله 2118 :

مـعامله سلف آن است که شخص به پول نقد جنس کلى را که بعد از مدتى تحويل مى دهد بفروشد پـس اگـر خريدار بگويد اين پول را مى دهم که مثلا بعد از شش ماه فلان جنس را بگيرم و فروشنده بگويد قـبـول کـردم , يـا فـروشنده پول را بگيرد و بگويد فلان جنس را فروختم که بعد از شش ماه تحويل بدهم معامله صحيح است .

مسأله 2119 :

اگر پولى را که از جنس طلا يا نقره است سلف بفروشد و عوض آن را پول طلا يا نقره بگيرد معامله باطل است .

ولـى اگـر جنسى يا پولى را که از جنس طلا و نقره نيست بفروشد و عوض آن را جنس ديگر يا پول طلا يا نقره بگيرد معامله - به تفصيلى که در شرط هفتم مسأله آينده گفته مى شود - صحيح است .

و احتياط مستحب آن است که در عوض جنسى که مى فروشد پول بگيرد و جنس ديگر نگيرد.

مسأله 2120 :

معامله سلف هفت شرط دارد : اول خصوصياتى را که قيمت جنس به واسطه آنها فرق مى کند معين نمايند.

ولى دقت زياد هم لازم نيست , همين قدر که مردم بگويند خصوصيات آن معلوم شده کافى است .

دوم پيش از آن که خريدار و فروشنده از هم جدا شوند , خريدار تمام قيمت را به فروشنده بدهد يا به مقدار پـول آن از فـروشـنـده طلبکار نقدى باشد و طلب خود را بابت قيمت جنس حساب کند و او قبول نمايد و چـنـانـچـه مـقدارى از قيمت آن را بدهد , اگر چه معامله نسبت به آن مقدار صحيح است ولى فروشنده مى تواند معامله را بهم بزند.

سـوم مدت را کاملا معين کنند و اگر بگويد تا اول خرمن جنس را تحويل مى دهم چون مدت کاملا معلوم نشده معامله او باطل است .

چـهـارم وقـتـى را براى تحويل جنس معين کنند که در آن وقت فروشنده بتواند جنس را تحويل دهد چه کمياب باشد يا نه .

پنجم جاى تحويل جنس را بنابر احتياط کاملا معين نمايند , ولى اگر از حرفهاى آنان جاى آن معلوم باشد , لازم نيست اسم آنجا را ببرند.

شـشـم وزن يـا پـيـمـانه آن را معين کنند , و جنسى را هم که معمولا با ديدن معامله مى کنند اگر سلف بـفروشند اشکال ندارد , ولى بايد مثل بعضى از اقسام گردو و تخم مرغ تفاوت افراد آن به قدرى کم باشد که مردم به آن اهميت ندهند.

هـفتم چيزى را که مى فروشند , چنانچه از اجناسى باشد که با وزن يا پيمانه فروخته مى شود , عوض آن از آن جنس نباشد , بلکه بنابر احتياط لازم از غير آن جنس از اجناسى که با وزن يا پيمانه فروخته مى شود هم نـبـاشـد , و اگـر چيزى را که مى فروشد از اجناسى باشد که با شماره فروخته مى شود , بنابر احتياط جايز نيست که عوض آن را از جنس خود با مقدارى زيادتر قرار دهد.

( احکام معامله سلف ).

مسأله 2121 :

انـسـان نمى تواند جنسى را که سلف خريده پيش از تمام شدن مدت به غير فروشنده اش بفروشد و بـعـد از تمام شدن مدت , اگر چه آن را تحويل نگرفته باشد , فروختن آن اشکال ندارد , ولى فروختن غله مـانـنـد گـنـدم و جـو و سـاير اجناسى که با وزن يا پيمانه فروخته مى شود , غير از ميوه ها پيش از تحويل گرفتن آن جايز نيست مگر اين که به سرمايه اش يا به کمتر از آن بفروشد.

مسأله 2122 :

در مـعـامـله سلف اگر فروشنده جنسى را که قرارداد کرده در موعدش بدهد , مشترى بايد قبول کند , هر چند بهتر از آنچه قرار گذاشته باشد , در صورتى که از همان جنس حساب شود.

مسأله 2123 :

اگـر جـنـسى را که فروشنده مى دهد , پست تر از جنسى باشد که قرارداد کرده , مشترى مى تواند قبول نکند.

مسأله 2124 :

اگر فروشنده به جاى جنسى که قرارداد کرده , جنس ديگرى بدهد , در صورتى که مشترى راضى شود اشکال ندارد.

مسأله 2125 :

اگـر جنسى را که سلف فروخته در موقعى که بايد آن را تحويل دهد ناياب شود و نتواند آن را تهيه کـنـد , مـشترى مى تواند صبر کند تا تهيه نمايد , يا معامله را به هم بزند و چيزى را که داده پس بگيرد , و بنابر احتياط نمى تواند آن را به فروشنده به قيمت مشترى بفروشد.

مسأله 2126 :

اگر جنسى را بفروشد و قرار بگذارد که بعد از مدتى تحويل دهد و پول آن را هم بعد از مدتى بگيرد , معامله باطل است .