تيمم
در هفت مورد به جاى وضو و غسل بايد تيمم کرد:
اول از موارد تيمم:
آنکه تهيه آب به قدر وضو يا غسل ممکن نباشد.
مساله 648 :
اگر انسان در آبادى باشد، بايد براى تهيه آب وضو و غسل بقدرى جستجو کند که از پيدا شدن آن نااميد شود. و اگر در بيابان باشد، چنانچه زمين آن پست و بلند است و يا به واسطه درخت و مانند آن، عبور در آن زمين مشکل است، بايد در هر يک از چهار طرف به اندازه پرتاب يک تير قديمى که با کمان پرتاب مى‌کردند در جستجوى آب برود. و اگر زمين آن اين طور نيست، بايد در هر طرف به اندازه پرتاب دو تير جستجو نمايد.
مساله 649 :
اگر بعضى از چهار طرف هموار و بعضى ديگر پست و بلند يا عبور در آن مشکل باشد، در طرفى که هموار است به اندازه پرتاب دو تير و در طرفى که اين طور نيست به اندازه پرتاب يک تير جستجو کند.
مساله 650 :
در هر طرفى که يقين دارد آب نيست، در آن طرف جستجو لازم نيست.
مساله 651 :
کسى که وقت نماز او تنگ نيست و براى تهيه آب وقت دارد اگر يقين دارد در محلى دورتر از مقدارى که بايد جستجو کند آب هست در صورتى که مانعى نباشد و مشقت هم نداشته باشد بايد براى تهيه آب برود و اگر گمان دارد آب هست رفتن به آن محل لازم نيست ولى اگر اطمينان داشته باشد بنابر احتياط واجب بايد براى تهيه آب به آن محل برود.
مساله 652 :
لازم نيست‌خود انسان در جستجوى آب برود، بلکه مى‌تواند کسى را که به‌گفته او اطمينان دارد بفرستد. و در اين صورت اگر يک نفر از طرف چند نفر برود،کافى است.
مساله 653 :
اگر احتمال دهد که داخل بار سفر خود يا در منزل يا در قافله آب هست بايد بقدرى جستجو نمايد که به نبودن آب يقين کند يا از پيدا کردن آن نااميد شود.
مساله 654 :
اگر پيش از وقت نماز جستجو نمايد و آب پيدا نکند و تا وقت نماز همان جا بماند، لازم نيست که دوباره در جستجوى آب برود.
مساله 655 :
اگر بعد از داخل شدن وقت نماز جستجو کند و آب پيدا نکند و تا وقت نماز ديگر در همانجا بماند، جستجو لازم نيست.
مساله 656 :
اگر از درنده بترسد يا جستجوى آب به قدرى سخت باشد که نتواند تحمل کند يا وقت نماز به قدرى تنگ باشد که هيچ نتواند جستجو کند، جستجو لازم نيست. ولى اگر بتواند مقدارى جستجو کند، به همان مقدار جستجو لازم است. و اگر از دزد بر جان يا مال خودش بترسد، نبايد در جستجوى آب برود. ولى اگر مالى که احتمال مى‌دهد از بين برود، به حسب حال او قابل اعتنا نباشد و ترس ديگرى هم نداشته باشد، جستجوى آب واجب است.
مساله 657 :
اگر در جستجوى آب نرود تا وقت نماز تنگ شود، معصيت کرده ولى نمازش با تيمم صحيح است.
مساله 658 :
کسى که يقين دارد آب پيدا نمى‌کند، چنانچه دنبال آب نرود و با تيمم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد که اگر جستجو مى‌کرد آب پيدا مى‌شد، نمازش باطل است.
مساله 659 :
اگر بعد از جستجو آب پيدا نکند و با تيمم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد در جايى که جستجو کرده آب بوده، نماز او صحيح است.
مساله 660 :
اگر بعد از داخل شدن وقت نماز وضو داشته باشد و بداند که اگر وضوى خود را باطل کند، نمى‌تواند وضو بگيرد، چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقت وضوى خود را نگهدارد، نبايد آن را باطل نمايد. و همچنين است اگر بداند يا دو شاهد عادل خبر دهند که تهيه آب براى او ممکن نيست. بلکه اگر احتمال صحيح عقلايى هم بدهد، احتياط واجب آن است که وضوى خود را باطل نکند.
مساله 661 :
اگر پيش از وقت نماز وضو داشته باشد و بداند يا احتمال عقلايى دهد يا دو شاهد عادل خبر دهند که اگر وضوى خود را باطل کند، تهيه آب براى او ممکن نيست، چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقت وضوى خود را نگهدارد، احتياط واجب آن است که آن را باطل نکند.
مساله 662 :
کسى که فقط به مقدار وضو يا به مقدار غسل آب دارد، اگر بداند يا دو شاهد عادل خبر دهند که اگر آن را بريزد آب پيدا نمى‌کند، چنانچه وقت نماز داخل شده باشد، ريختن آن حرام است. و احتياط واجب آن است که پيش از وقت نماز هم آن را نريزد، بلکه خالى از قوت نيست. و هرگاه احتمال عقلايى هم بدهد که اگر آب را بريزد ديگر آب پيدا نمى‌کند، احتياط واجب آن است که پيش از وقت نماز هم آب را نريزد.
مساله 663 :
کسى که مى‌داند يا دو شاهد عادل خبر دهد که آب پيدا نمى‌کند، اگر بعداز داخل شدن وقت نماز وضوى خود را باطل کند يا آبى که دارد بريزد، معصيت کرده ولى نمازش با تيمم صحيح است. اگر چه احتياط مستحب آن است که قضاى آن نماز را بخواند.