8 ـ تَشَهُّد
مسأله 1125 :
نمازگزار بايد در رکعت دوم تمام نمازهاى واجب و مستحب و رکعت سوم نماز مغرب و رکعت چهارم نمازهاى ظهر، عصر و عشاء، بعد از سجده دوم بنشيند و در حال آرام بودن بدن تشهّد بخواند، يعنى بگويد: «أَشْهَدُ أن لا إلهَ إلاَّ اللّه‌ُ وَحْدَهُ لا شَريکَ لَهُ وَأشْهَدُ أنَّ مُحَمَّدا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ.»
مسأله 1126 :
کلمات تشهّد بايد به عربى صحيح و به نحوى که معمول است پشت سر هم گفته شوند.
مسأله 1127 :
اگر نمازگزار تشهّد را عمدا ترک کند، نمازش باطل است و اگر تشهّد را فراموش کند و بايستد و پيش از رکوع به خاطر آورد که تشهّد را نخوانده، بايد بنشيند وتشهّد را بخواند و دوباره بايستد و آنچه بايد در آن رکعت خوانده شود را بخواند و نماز را تمام کند و بنابر احتياط واجب، براى ايستادن بى‌جا دو سجده سهو به‌جا آورد و اگر در رکوع يا بعد از آن يا پس از سلام نماز به خاطر آورد، مسأله داراى تفصيلى است که
(207)
خواهد آمد(1).
مسأله 1128 :
مستحب است در حال تشهّد روى ران چپ بنشيند و روى پاى راست را بر کف پاى چپ بگذارد و پيش از تشهّد بگويد: «أَلْحَمْدُ للّه‌ِ» يا بگويد: «بِسْمِ اللّه‌ِ وَبِاللّه‌ِ وَالْحَمْدُ للّه‌ِ وَخَيْرُ الاْءَسْماءِ للّه‌ِ» و نيز مستحب است دستها را بر رانها بگذارد و انگشتان را به يکديگر بچسباند و به دامان خود نگاه کند و بعد از تمام شدن تشهّد بگويد: «وَتَقَبَّلْ شَفاعَتَهُ وَارْفَعْ دَرَجَتَهُ».
مسأله 1129 :
مستحب است زنها در وقت خواندن تشهّد، رانها را به هم بچسبانند.
9 ـ سلام نماز
مسأله 1130 :
بعد از تشهّد رکعت آخر نماز، نمازگزار در حالى که نشسته و بدنش آرام است بايد به عربى صحيح بگويد: «اَلسَّلامُ عَلَيْکُمْ» و احوط استحبابى آن است که «وَرَحْمَةُ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُهُ» را نيز اضافه نمايد و يا بگويد: «اَلسَّلامُ عَلَيْنا وَعَلى عِبادِ اللّه‌ِ الصّالِحينَ» گرچه در اين صورت، گفتن: «اَلسَّلامُ عَلَيْکُمْ» نيز احتياطا واجب است و مستحب است پيش از گفتن سلام واجب بگويد: «اَلسَّلامُ عَلَيْکَ اَيُّهَا النَّبِىُّ وَرَحْمَةُ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُهُ».
مسأله 1131 :
اگر سلام نماز را عمدا ترک کند، نمازش باطل است و اگر آن را فراموش کند و هنگامى به خاطر آورد که موالات و صورت نماز به هم نخورده و کارى هم که عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌کند ـ مثل پشت به قبله کردن ـ انجام نداده، بايد سلام را بگويد و نماز او صحيح است و چنانچه حرف زده باشد، سلام نماز را بگويد و دو سجده سهو نيز انجام دهد.
مسأله 1132 :
اگر سلام نماز را فراموش کند و هنگامى به خاطر آورد که فاصله زيادى شده و موالات از بين رفته باشد، چنانچه پيش از آن که موالات از بين برود، کارى که عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌کند ـ مثل پشت به قبله کردن ـ انجام نداده باشد، لازم نيست سلام را بگويد و نمازش صحيح است و اگر پيش از آن که موالات از بين برود، کارى
----------------
1 ـ رجوع شود به مسأله 1276 به بعد.
(208)
که عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌کند انجام داده باشد، نماز او باطل است.