شرایط فروشنده و خریدار (آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی)

شرايط فروشنده و خريدار

مسأله 2089 :

براى فروشنده وخريدار شش چيز شرط است : اول - آن که بالغ ‌باشند.

دوم - آن که عـاقـل بـاشـنـد.

سوم - آن که سفيه نباشند يعنى : مال خود را درکارهاى بيخود وبيهوده مصرف نکنند.

چهارم - آن که قصد خريد وفروش داشته باشند, پس اگر مثلا به شوخى بگويد مال خود را فروختم , معامله باطل است .

پنجم - آن که کسى آنها را مجبور نکرده باشد.

ششم - جنس و عوضى را که مى دهند مالک باشند, يا ولايت بر او يا وکالت از طرف او داشته باشند و احکام اينها در مسائل آينده گفته مى شود.

مسأله 2090 :

معامله با بچه نابالغ باطل است , اگر چه پدر يا جد آن بچه به اواجازه داده باشند که مـعـامـلـه کـند.

اما اگر طفل , اگرچه مميز هم نباشد, وسيله باشد که پول را به فروشنده بدهد وجنس را بخريدار برساند, يا جنس را بخريدار بدهد وپول را به فروشنده برساند.

چون واقعا دو نفر بالغ با يکديگر معامله کرده اند معامله صحيح است , ولى بايد فروشنده وخريدار يقين داشته باشند, که طفل جنس وپول را به صاحب آن مى رساند يا آن که صاحب پول يا جنس اذن داده باشند که آن را به بچه بدهد تا به او برساند.

مسأله 2091 :

اگر از بچه نابالغ چيزى بخرد, يا چيزى به او بفروشد, بايد جنس ياپولى را که از او گـرفـته به صاحب آن بدهد, يا از صاحبش رضايت بخواهد و اگرصاحب آن را نمى شناسد وبراى شـناختن او هم وسيله اى ندارد, بايد چيزى را که ازبچه گرفته , از طرف صاحب آن مظالم بدهد واحـتـيـاط آن است که از حاکم شرع هم اذن بگيرد و اگر پول يا جنس مال خود بچه باشد بايد به ولى او برساند يا از ولى اواذن بگيرد و اگر او را پيدا نکرد به حاکم شرع بدهد.

مسأله 2092 :

اگـر کسى با بچه نابالغ معامله کند وجنس , يا پولى که به بچه داده ازبين برود, نمى تواند از بچه يا ولى او مطالبه نمايد.

مسأله 2093 :

اگر خريدار يا فروشنده را به معامله مجبور کنند, چنانچه بعد ازمعامله راضى شود وبگويد راضى هستم , معامله صحيح است .

ولى احتياطمستحب آن است که دوباره صيغه معامله را بخوانند.

مسأله 2094 :

اگـر انسان مال کسى را بدون اجازه او بفروشد, چنانچه صاحب مال بفروش آن راضى نشود واجازه نکند معامله باطل است .

مسأله 2095 :

پدر و جد پدرى طفل - اگر براى طفل مفسده اى نداشته باشد - ونيز وصى پدر ووصى جد پدرى - اگر براى طفل مصلحت باشد - مى توانند مال طفل را بفروشند, مجتهد عادل هم با نبودن ولى و با رعايت مصلحت مى تواند مال ديوانه يا طفل يتيم يا مال کسى را که غايب است بفروشد.

مسأله 2096 :

اگر کسى مالى را غصب کند و بفروشد و بعد از فروش , صاحب مال معامله را اجازه دهـد, مـعـامـله صحيح است .

و چيزى را که غصب کننده به مشترى داده و منفعتهاى آن از موقع معامله , ملک مشترى است و چيزى را که مشترى داده و منفعتهاى آن از موقع معامله , ملک کسى است که مال او را غصب کرده اند.

مسأله 2097 :

اگر کسى مالى را غصب کند وبفروشد, به قصد اين که پول آن مال خودش باشد, چـنـانـچه صاحب مال معامله را اجازه نکند, معامله باطل است .

و اگراجاره نمايد معامله صحيح است و پول مال مالک مى شود.