تصرّف در خمس و مالى که خمسش داده نشده
سوال 321 :
اگر پولى را که براى پرداخت خمس، قرض يا وجوهات ديگر کنار گذاشته شده، برداريم و خرج کنيم و سپس پول ديگرى به جاى آن بگذاريم، اشکال دارد يا خير؟
جواب :
در غير زکات، اشکال ندارد.
سوال 322 :
اگر فردى خمس مالش را به کسى داد تا به مجتهد برساند، آيا شخص گيرنده خمس مى‌تواند در آن تصرّف کند و مثل آن را به جاى آن بگذارد؟
جواب :
بايد از دهنده خمس اجازه بگيرد، مگر اين که بداند دهنده خمس راضى به تصرّف و جايگزين کردن پول ديگر است.
سوال 323 :
در رساله توضيح المسائل جناب عالى آمده که به ذمّه گرفتن، موجب جواز تصرّف در مالى که متعلّق خمس است، مى‌گردد. معنى به ذمّه گرفتن چيست؟
جواب :
معنى و مفهوم آن اين است که شخصى با قصد جدّى متعهد شود که خمس مالى را از همان مال يا اموال مباح ديگر خود بپردازد؛ ولى نمى‌تواند پرداخت آن را به تأخير بيندازد و براى تأخير انداختن در پرداخت خمس، لازم
(445)
است اجازه بگيرد.
سوال 324 :
وقتى که مجتهد يا وکيل او در دسترس ما نيست و سال خمسى ما فرارسيده و لازم است که در اموال خود تصرّف کنيم، آيا مى‌توانيم بدون جدا کردن خمس، در بقيه مال تصرّف کنيم؟
جواب :
مى‌توانيد خمس را به ذمّه بگيريد و در اموال خود تصرّف کنيد؛ ولى بايد خمس را هر چه زودتر به مرجع تقليد و يا وکيل او برسانيد و تأخير در پرداخت خمس، بدون عذر جايز نيست.
سوال 325 :
آيا مى‌توان خمس را جدا کرد و در بقيه مال تصرّف نمود؟
جواب :
اگر واقعا بر عهده بگيرد که پول جدا شده را در اولين فرصت بابت خمس بپردازد، تصرّف در بقيه پول اشکال ندارد.
سوال 326 :
کسى که سال خمسى او فرا رسيده و براى پرداخت خمس اموال خود، پول نقد در دست ندارد و تهيه پول در زمان کوتاه برايش مشکل است، چه بايد بکند؟ آيا در اين موارد مى‌تواند پرداخت خمس اموال را تا تبديل مقدارى از آن به پول به تأخير انداخت؟
جواب :
بايد جهت تعيين تکليف مراجعه حضورى نمايد و هر گونه تأخير در پرداخت خمس، بدون گرفتن اجازه جايز نيست.
سوال 327 :
مادرى که توسط فرزندش سرپرستى مى‌شود و مى‌داند که فرزندش خمس اموالش را نمى‌پردازد، چه کار بايد بکند؟
جواب :
مادر مى‌تواند در اين اموال تصرّف کند و از اين جهت مانعى ندارد.
سوال 328 :
کسى است که بايد خمس بدهد و نمى‌دهد و زن و بچه او هم از اين موضوع اطلاع دارند. با توجه به اين که زن و بچه او نان خور او هستند، چه وظيفه‌اى
(446)
دارند؟
جواب :
تکليفى متوجه زن و فرزندان او از اين جهت نيست و مى‌توانند در آن اموال تصرف کنند.
سوال 329 :
شخصى خانه‌اى را با پول خمس نداده خريده است. آيا مستأجرى که از اين موضوع آگاهى دارد، حقّ تصرّف در آن خانه را دارد يا خير؟
جواب :
تصرّف در آن خانه براى مستأجر مانعى ندارد.
سوال 330 :
اگر بدانيم صاحب خانه از پولى که خمس آن را نداده، غذا تهيه کرده است، خوردن اين غذا چه حکمى دارد؟ و کسى که خانه‌اى را از پول خمس نداده خريده و در آن غسل مى‌کند و نماز مى‌خواند، حکم غسل و نمازش چيست؟
جواب :
خوردن غذا براى ميهمان جايز است و صاحب‌خانه نيز مى‌تواند از آن غذا بخورد و يا در آن منزل نماز بخواند و يا غسل کند؛ ولى خمس را بايد بدون تأخير بپردازد. البته چنانچه صاحب‌خانه اصلاً بناى بر پرداخت خمس نداشته باشد و معامله را نيز به نحو شخصى انجام داده باشد، تصرّفش در آن غذا و يا منزل جايز نيست.
سوال 331 :
حکم نماز در لباسى که مشمول خمس شده است، چيست؟
جواب :
اگر خود لباس مشمول خمس شده باشد، چنانچه پرداخت خمس به عهده گرفته شود، نماز و تصرّفات ديگر بى‌اشکال است و اگر به عهده گرفته نشود، نماز و تصرّفات ديگر اشکال دارد.
سوال 332 :
اگر کسى مالى را که خمس آن داده نشده، خريدارى کند، چه وظيفه‌اى دارد؟
جواب :
مالک اصلى بايد خمس آن را بپردازد و چيزى بر عهده خريدار
(447)
نيست.
سوال 333 :
اگر براى کسى که مطمئن هستيم اهل خمس دادن نيست، کار کنيم، حکم اجرتى که دريافت مى‌کنيم، چيست؟
جواب :
اشکال ندارد.