متفرّقه

متفرّقه

سوال 396 :

مرحوم مادرم، که مستطيع بوده، سال گذشته براى حجّ تمتع ثبت نام کرد، امّا متأسّفانه بعد از ثبت نام وفات يافت. ورّاث او، حقير و دو پسر ديگر و يک دختر مى باشيم. دختر آن مرحومه نيز بعد از مادر فوت کرده است. اينک که قرعه براى حجّ سال جارى بنامش اصابت کرده، برادرانم طىّ موافقت نامه اى، رضايت داده اند که حقير (که اولاد ارشد مى باشم) به نيابت از او حجّ مذکور را برگزار نمايم. امّا شوهر خواهر متوّفايم به ادّعاى اين که من يکى از ورّاث مادرتان (به واسطه فوت خواهرتان بعد از او) مى باشم، راضى به انجام حجّ مذکور نيستم، و تا سهم الارث همسرم را برابر قيمت فعلى حجّ تمتّع (که در بازار آزاد مى خرند)، ندهيد، امضا نمى کنم. با توجّه به عرايض بالا، استدعا دارد بيان فرماييد:

الف) تتّمه مخارج حجّ فوق الذّکر (که طبق فيش مزبور، بلدى مى باشد) از اصل ترکه مادرمان پرداخت مى گردد، يا از ثلث آن؟

جواب :

اين مسأله چند حالت دارد: نخست اين که مادر شما مى توانسته حجّ برود و کوتاهى کرده، در اين صورت، حجّ بر او واجب شده و بايد از ترکه او برداشته شود، ولى بايد حجّ بلدى را به حجّ ميقاتى تبديل کرد، و تفاوت آن در ميان ورثه تقسيم شود. مگر اين که ورثه رضايت دهند.

دوّم: اين که مادر جز از طريق فيش حجّ نمى توانسته به حجّ برود، ولى وصيّت کرده که با آن فيش، براى او حج بجا آورند. هرگاه اين وصيّت زائد بر ثلث مال او نباشد، بايد عملى شود و ورثه حقّى ندارند.

سوّم: اين که نه مستطيع بوده که حجّ آزاد بجا آورد، و نه وصيّت کرده، بلکه فقط فيش حجّ داشته است. در اين صورت حجّ بر او واجب نيست، و آن فيش تعلّق به همه ورثه دارد، و بايد بقيّه ورثه يا رضايت دهند و يا سهم آنها به قيمت روز پرداخته شود. ضمناً توجّه داشته باشيد در صورت اوّل و دوّم فقط هزينه گوسفند و لباس احرام را مى توان از مال ميّت برداشت، نه چيز ديگر.

ب) در ميان ورّاث آن مرحومه، چه کسى سزاوارتر است که حجّ مزبور را به نيابت از آن مرحومه انجام دهد؟

جواب :

اگر وصيّت کرده، شخصى که درباره او وصيّت شده اَوْلى است. در غير اين صورت، هر کدام که ورثه توافق کنند اولى است.

سوال 397 :

کسى که مستطيع است و در منطقه اى زندگى مى کند که مسجد وجود ندارد، آيا مى تواند پول حجّ را براى ساختن مسجد مصرف نمايد؟

جواب :

پول حجّ واجب را نمى توان در مسجد صرف کرد; ولى پول حجّ مستحبّ مانعى ندارد; بلکه بهتر است در چنين جايى مصرف گردد.

سوال 398 :

با توجّه به اين که برخى از فقهاى بزرگوار، حجر اسماعيل را جزو کعبه مى دانند، خواندن نمازهاى واجب، داخل حجر چه حکمى دارد؟

جواب :

احتياط اين است که نماز واجب را در حجر اسماعيل و داخل کعبه نخوانند، ولى نماز مستحبّ مانعى ندارد; بلکه فضيلت دارد.

سوال 399 :

شخصى واجب الحج است; ولى داراى فاميل نزديک، يا همسايه فقير و نيازمند به کمک هاى مالى مى باشد، و چون زندگيش خيلى سخت مى گذرد و آن قدر از نظر مالى پيشرفته نيست که بتواند هم به شخص فقير برسد و هم حج بجا آورد، کدام يک به خير و صلاح نزديکتر است؟

جواب :

کسى که حج بر او واجب شده بايد به حج برود، و مى تواند از وجوه شرعيّه اى که به اموالش تعلّق مى گيرد به بستگانش نيز کمک کند.

سوال 400 :

در سالهاى اخير بانک به سپرده هاى مربوط به حجّ و عمره سود مى دهد. لطفاً بفرماييد:

الف) گرفتن اين سودها چه حکمى دارد؟

ب) آيا به سودهاى مذکور که سال خمسى بر آن مى گذرد خمس تعلّق مى گيرد؟

جواب :

با توجّه به اين که قراردادى بين مردم و سازمان حج در مورد سود منعقد نشده، و آنها با ميل خود آن را مى پردازند اشکالى ندارد. و هرگاه سود را جزء هزينه حج به حساب آورند، خمس نيز به آن تعلّق نمى گيرد.