هزينه حج و سفرهاى زيارتى
سوال 181 :
کسى که مى‌خواهد به حج برود و خمس مقدارى از اموالش را نداده است، آيا اگر خمس اموالى را که براى حج مورد استفاده قرار مى‌دهد، پرداخت کند، کافى است يا بايد خمس بقيه اموال را هم حساب کند؟
(408)
جواب :
اگر چه پرداخت خمس همه اموال شرط صحّت حج نيست؛ ولى تأخير در پرداخت خمس و ساير وجوهات واجب شرعى، بدون مجوّز شرعى جايز نيست و بايد توجه داشت که به جا آوردن اين گونه واجبات تأثير به سزايى در قبولى حج و ساير عبادات و اعمال و ترتّب ثواب بر آنها دارد.
سوال 182 :
کسى حسابى را افتتاح کرده و آن را مخصوص امر زيارت قرار داده و با توجه به وضعيت شغلى و مالى، امکان پرداخت يک جاى هزينه مثلاً حجّ تمتّع را ندارد؛ ولى ممکن است به مرور زمان از اين طريق مستطيع شود. با اين فرض، پاسخ سوالات زير را بيان کنيد.
الف. آيا به اين حساب او خمس تعلّق مى‌گيرد؟
جواب :
خمس تعلّق مى‌گيرد.
ب. در صورت تعلّق خمس، زمان پرداخت آن چه موقع است؟ آيا هنگام سر رسيد سال خمسى يا هنگام گذشت يک سال از افتتاح اين حساب يا هنگام سفر زيارتى؟
جواب :
هنگام سر رسيد سال خمسى پرداخت شود و يا با گذشت يک سال از به دست آوردن پول.
جواب :
در صورت تعلّق خمس به اين وجوه، آيا خمس به همه آن تعلّق مى‌گيرد يا به مقدارى که براى سفر مورد نياز است؟
جواب :
به همه آنها خمس تعلّق مى‌گيرد.
د. در صورت فوت صاحب حساب، آيا به پول باقى مانده در اين حساب که به ورثه منتقل شده است، خمس تعلّق مى‌گيرد يا خير؟
جواب :
ورّاث بايد خمس آن را بدهند.
سوال 183 :
آيا به هزينه سفر زيارتى کربلا و يا حج و عمره واجب يا مستحب که به حساب واريز کرده‌ايم و قبل از تشرّف، به سال خمسى برخورد کرده، خمس تعلّق مى‌گيرد يا خير؟
(409)
جواب :
نسبت به اعمال مستحبّى، چنانچه سال بر آن بگذرد، بايد خمس آن را بپردازيد؛ ولى نسبت به حج و عمره واجب و يا سفرهاى ديگر زيارتى که بر شما واجب شده، چنانچه طريق ديگرى غير از ثبت نام نداشته باشيد و يا راه ديگر مشقّت داشته باشد، خمس واجب نمى‌شود، ولو اين که نوبت شما پس از پايان سال خمسى باشد، مگر اين که ثبت نام و واريز کردن پول، فقط به معنى حقّ اولويت باشد و پول در ملکيت شما باقى بماند که در اين صورت پس از گذشت سال، بنا بر احتياط واجب بايد خمس آن را بپردازيد.
سوال 184 :
آيا پولى که قبل از ثبت نام حج براى همين منظور جمع آورى مى‌شود، خمس دارد؟
جواب :
اگر سال بر آن بگذرد، خمس دارد.
سوال 185 :
آيا هزينه سفرهاى زيارتى به عتبات عاليات و عمره مفرده و حجّ مستحبّى، جزء مخارج سال حساب مى‌شود يا خمس به آن تعلّق مى‌گيرد؟
جواب :
جزء مؤونه است و خمس ندارد.
سوال 186 :
کسى که براى عمره يا حجّ مستحبّى مبلغى را براى ثبت نام پرداخت کرده و پس از يک سال يا بيشتر از دنيا رفته است، آيا پرداخت خمس بر ورثه او واجب است؟
جواب :
در مفروض سوال، ورثه بايد خمس آن را از ترکه بدهند.
سوال 187 :
کسى که با پول قرضى به مکه مکرّمه مى‌رود، آيا بايد به هنگام پرداخت دَين خود، خمس آن را هم بدهد؟
جواب :
حکم قرض کردن براى مؤونه را دارد.
سوال 188 :
آيا هزينه سفر حجّ واجب زن که توسط شوهرش پرداخت مى‌شود، جزء مخارج سال شوهر حساب مى‌شود و از خمس معاف است يا خير؟ اگر زن، خودش مستطيع باشد و شوهرش مخارجش را بدهد، چه حکمى دارد؟
(410)
جواب :
اگر پرداخت کردن هزينه حجّ زوجه، مطابق شأن زوج باشد، جز مؤونه مرد محسوب مى‌شود و خمس ندارد، وگرنه جزء مؤونه مرد نيست.
سوال 189 :
کسى که اول سال خمسى او روز اول ماه ذى الحجّه است و در ماه ذى القعده عازم سفر حج مى‌شود و سفرش تا اواخر ذى الحجّه طول مى‌کشد، آيا مخارج سفر وى از روز اول ذى الحجّه به بعد، جزء مخارج سال قبل محسوب مى‌شود که خمس ندارد يا بايد خمس آن را حساب کند؟
جواب :
معيار، شروع کردن به سفر است و بنا بر اين مخارج او از اول ذى الحجّة الحرام تا رسيدن به منزلش، جزء مؤونه سال قبل است و خمس ندارد.
سوال 190 :
شخصى مقدارى پول جهت خرج سفر، خريد قربانى، سوغات و ديگر مخارج سفر حج به همراه خود برداشته است و در اثناى سفر، سال خمسى او فرامى‌رسد. آيا پرداخت خمس اين پول لازم است يا اين که جزء مؤونه سال قبل محسوب مى‌شود؟
جواب :
جزء مخارج سال قبل (سال شروع حج) است و خمس ندارد.
سوال 191 :
کسى که حساب سال ندارد و به کربلا و مشهد و ديگر عتبات مقدّسه مسافرت مى‌کند، آيا لازم است پول سفر خود را تخميس کند؟
جواب :
چنين شخصى بايد تمام اموال خود را محاسبه نمايد و به هر کدام از اموال که خمس تعلّق گرفته، پرداخت نمايد و مسافرت نمودن به عتبات عاليات، مانع از محاسبه اموال و پرداخت خمس نمى‌گردد.