نماز مستحبّى
سوال 427 :
آيا مى‌توان نمازهاى مستحبّى را که داراى وقت معيّن است (مثل نماز شب)، در صورتى که مانعى براى وضو گرفتن يا غسل کردن وجود داشته باشد، با تيمّم به جا آورد؟ نمازهاى مستحبّى ديگر که وقت معيّنى ندارد يا قضاى نمازهاى مستحبّى را چه طور؟
جواب :
نماز شب و نمازهاى مستحبّى ديگر را خواه ادا باشد و يا قضاى آنها و خواه وقت معيّنى داشته باشد يا نه، اگر عذر شرعى از غسل کردن و يا وضو گرفتن وجود داشته باشد، مى‌شود با تيمّم خواند.
سوال 428 :
گفته مى‌شود که ثواب نماز نافله در حالت نشسته، نصف ثواب آن در حال ايستاده است. حال اگر کسى بر اثر خستگى يا علت ديگر، مثلاً نافله صبح را نشسته بخواند، آيا تنها به نيمى از يک امر استحبابى عمل کرده و اين عمل مستحبّى را به طور کامل به جا نياورده است يا اين که به دستور خواندن نافله نماز صبح به طور کامل عمل کرده، ولى با مرتبه‌اى پايين‌تر (مثل خواندن نماز صبح به صورت انفرادى و جماعت که در هر دو صورت، به دستور خواندن نماز صبح به طور کامل عمل شده که در يکى ثواب کمتر و در ديگرى ثواب بيشتر وجود دارد)؟
(271)
جواب :
در فرض سوال، به وظيفه نماز نافله عمل کرده است؛ ولى ثوابش کمتر است ولکن بهتر است به جاى هر دو رکعت نافله ايستاده، چهار رکعت نافله نشسته (دو تا دو رکعتى) بخواند تا ثوابش هم کمتر نباشد.
سوال 429 :
آيا مى‌توان مقدارى از نماز نافله را ايستاده و مقدارى را نشسته به جا آورد؟
جواب :
جايز است و اشکالى ندارد.
سوال 430 :
آيا مى‌توانيم نافله‌هاى شبانه روز را چه با بودن وقت يا نبودن وقت، با حمد تنها و بدون سوره بخوانيم؟
جواب :
بلى، مى‌توانيد.
سوال 431 :
آيا کم و زياد شدن رکن در نماز مستحبّى، موجب بطلان نماز مى‌شود؟
جواب :
زياد شدن سهوى ارکان در نماز مستحبّى، موجب بطلان نيست؛ ولى زياد شدن عمدى و کم شدن عمدى و سهوى، موجب بطلان نماز مستحبّى است.
سوال 432 :
آيا خواندن سوره سجده دار، در نماز مستحبّى جايز است يا نماز را باطل مى‌کند؟
جواب :
جايز است و بعد از خواندن آيه سجده دار، سجده آن را انجام مى‌دهد و نمازش را ادامه مى‌دهد و تمام مى‌کند و اشکالى ندارد.
سوال 433 :
لطفا تفاوت نمازهاى نافله روز جمعه را با ديگر روزها بيان کنيد.
جواب :
نمازهاى نافله صبح و مغرب و عشا در روز جمعه با روزهاى ديگر تفاوتى ندارد. نافله ظهر و عصر در روزهاى ديگر، شانزده رکعت است که هشت رکعت نافله ظهر، بعد از زوال و قبل از نماز ظهر و هشت رکعت نافله عصر، قبل از نماز عصر خوانده مى‌شود؛ ولى در روز جمعه، نافله ظهر و عصر، تبديل به بيست رکعت مى‌شود که به يکى از دو صورت زير مى‌توان آنها را به
(272)
جا آورد:
الف. شش رکعت، هنگام گسترده شدن خورشيد؛ شش رکعت، وقت بلند شدن و ارتفاع خورشيد؛ شش رکعت نزديک ظهر (قبل از زوال) و دو رکعت، هنگام زوال خورشيد.
ب. شش رکعت، هنگام ارتفاع و بلند شدن خورشيد، شش رکعت، نزديک ظهر (قبل از زوال)، دو رکعت، هنگام زوال و شش رکعت، بين نماز ظهر و عصر.
سوال 434 :
در کتاب مفاتيح الجنان، در خصوص نماز امام زمان عليه‌السلام در مسجد جمکران، به قنوت اشاره‌اى نشده است. آيا اين نماز قنوت دارد؟
جواب :
استحباب قنوت، از رواياتى که مى‌گويد در هر دو رکعت نافله، يک مرتبه قنوت مستحب است، استفاده مى‌شود.
سوال 435 :
لطفا کيفيت نماز جعفر طيّار و اثرات و ثواب آن را بيان فرماييد.
جواب :
نماز جناب جعفر طيّار، اين گونه خوانده مى‌شود:
در اين نماز که دو تا دو رکعت با دو سلام است و جمعا چهار رکعت مى‌شود، در هر رکعت، پس از حمد و سوره، پانزده مرتبه تسبيحات اربعه، يعنى ذکر «سبحان اللّه والحمد للّه ولا إله إلاّ اللّه واللّه اکبر» خوانده مى‌شود و همين ذکر، در رکوع ده بار و بعد از قيام از رکوع ده بار و در هر سجده ده بار و بعد از بلند شدن از هر سجده هم ده بار و جمعا در هر رکعت، هفتاد و پنج مرتبه و در مجموع چهار رکعت، سيصد مرتبه خوانده مى‌شود. مضمون يکى از رواياتى که در ثواب اين نماز وارد شده، اين است که اگر انسان به اندازه ريگ‌هاى بيابان و کف‌هاى آب دريا گناه داشته باشد، با خواندن اين نماز، خداوند آنها را مى‌آمرزد.
سوال 436 :
آيا مى‌توان به جاى نماز نافله مغرب، نماز غفيله خواند، بدين صورت
(273)
که نماز غفيله خوانده شود و در عين حال به جاى دو رکعت از چهار رکعت نماز نافله مغرب محسوب شود؟
جواب :
نماز غفيله مستحب است؛ ولى مجزى از نافله مغرب نيست.
سوال 437 :
آيا در نماز غفيله، گفتن «بسم اللّه الرحمن الرحيم» بعد از حمد و قبل از آيات «وذا النون إذ ذهب...» و «عنده مفاتح الغيب...» لازم است يا خير؟ و اگر لازم نيست، آيا جايز است کسى به قصد فاصله انداختن بين حمد و آيات ذکر شده، «بسم اللّه الرحمن الرحيم» بگويد؟
جواب :
قبل از آيات نماز غفيله، «بسم اللّه الرحمن الرحيم» لازم نيست؛ ولى اگر قصد ذکر مطلق کند، اشکالى ندارد.
سوال 438 :
نماز وصيت چه نمازى است و طرز خواندن آن به چه ترتيب است؟
جواب :
نماز وصيت نمازى دو رکعتى است که خواندن آن در ميان نماز مغرب و عشا مستحب است و بنا بر احتياط بايد به نيّت قربت مطلقه و قبل از برطرف شدن سرخى در سمت مغرب خوانده شود. در رکعت اول، بعد از حمد، سيزده مرتبه سوره «إذا زلزلت الأرض» و در رکعت دوم، بعد از حمد، پانزده مرتبه سوره توحيد خوانده مى‌شود.
سوال 439 :
نماز اول ماه، چه نمازى است و اثر و ثواب آن چيست؟
جواب :
نمازى است که مستحب است در روز اول هر ماه خوانده شود و دو رکعت است که در رکعت اول، بعد از حمد، سى مرتبه سوره توحيد و در رکعت دوم، بعد از حمد، سى مرتبه سوره قدر خوانده مى‌شود و بعد از خواندن نماز، صدقه دادن به قدر ميسور بهتر است و انسان با اين نماز و صدقه، خودش را بيمه و سلامتى خويش را تا آخر آن ماه تأمين مى‌کند و داراى ثواب اخروى هم هست و براى تفصيل بيشتر مى‌توان به کتاب‌هاى مفصّل رجوع کرد.
(274)