استحاله
سوال 43 :
مادّه کلاژين که در ساختمان استخوان، زرد پى، رباط، پوست و جلد حيوانات قرار دارد، به خودى خود و در ساختار طبيعى اش داراى پروتئينهاى فراوانى است، که تحصيل اين پروتئينها جز با به جوش آوردن آن در آب ممکن نيست. با حرارت مخصوص و قليايى، يا اسيدى نمودن کلاژين، و انجام فعل و انفعالات مختلف، در نهايت اين پروتئينها تبديل به «ژلاتين» که يک مادّه بدون طعم، بو، رنگ ولى مقوّى است مى شود، و پس از ترکيب اين مادّه با اِسانسهاى مختلفِ ميوه اى، رنگهاى خوراکى، و شکر به صورت مادّه خوراکى در آمده، و در ساخت شکلات، کاکائو، شيرينى، بستنى، بيسکويت و مانند آن استفاده مى شود.
در اغلب موارد «ژلاتين» از «کلاژين»هاى موجود در ساختمان بدن گاو يا گوسفند، که بهترين نوع آن مى باشد، اخذ مى شود، ولى ممکن است اين عمل از ساختمان بدن حيوانات حرام گوشت، يا حيوانات حلال گوشتى که ذبح شرعى نشده باشند، نيز انجام پذيرد. با توجّه به استحاله شدن کلاژين و تبديل آن به محصول جديدى به نام ژلاتين، و اين که امروزه اين مادّه در اکثر موادّ خوراکى مورد مصرف جهانيان موجود است، آيا فرقى بين حيوانات حلال گوشت، يا حرام گوشت، و ذبح شرعى شده، يا ذبح شرعى نشده وجود دارد؟
جواب :
اوّلا: در موارد مشکوک که نمى دانيد از چه مادّه اى گرفته شده، حکم حلّيّت و طهارت است، و جستجو لازم نيست. ثانياً: اگر يقين داشته باشيد از حيوان حرام گوشت، يا حيواناتى که ذبح شرعى نشده اند گرفته شده، هرگاه تغييرات زيادى روى آن داده مى شود تا بصورت فعلى درآيد، حکم استحاله را دارد، و پاک و حلال است. در غير اين صورت خوردن آن حرام است; مگر در موارد ضرورت