حريم قريه
سوال 32 :
- زمينهاى ديمى که در حريم روستاها است و مردم مشترکا از آن استفاده مى‌نمايند و ملک کسى نيست، آيا در صورت اعراض از وطن يا عدم استفاده ممتدّ، آن حق از بين مى‌رود يا باقى است؟
جواب:
- حقّ استفاده از حريم، تابع حقّ استفاده از خود روستا است.
استفتاءات، ج2، ص: 583
سوال 33 :
- چشمه آبى است در دامنه کوه که به هيچ وجه استفاده کشاورزى از آن نمى‌شود و آب به هدر مى‌رود، ولى گوسفندان ده از آن استفاده مى‌کنند، روستاى ديگرى است نزديک به آن چشمه که فاقد آب است و براى آشاميدن مى‌توان از آن آب لوله کشى کرد، آيا شرعا مانعى ندارد؟
جواب:
- چشمه اگر در محدوده حريم آبادى قرار دارد و مورد استفاده اهالى آبادى ولو براى آب دادن گوسفندان است در صورتى که زائد بر حاجت اهالى آبادى نباشد، ديگران بدون اجازه اهالى آبادى حقّ استفاده ندارند.
سوال 34 :
- فرموده‌ايد که حريم ده را کسى مالک نمى‌شود بنابر اين اکثر دهات و قصبات که اول کوچک بوده و به تدريج زمينهاى اطراف آنها را که موات بوده گرفته و خانه ساخته‌اند و همچنين فعلا زمينهاى مواتى که متصل به ديوار دهات و قصبات است و بلا مانع است مى‌گيرند و خانه مى‌سازند آيا اينها مالک اين گونه زمينها شده‌اند يا اينکه غصب است يا حکم ديگرى دارد؟
جواب:
- اگر قبل از احداث قريه، مزرعه احداث شده و قريه در زمين محياة ايجاد شده قريه حريم ندارد و چنانچه در اراضى موات احداث شده باشد حريم دارد و نبايد در حريم خانه بسازند و مى‌توانند به مقدار حريم رها کنند و بعد از آن خانه بنا نمايند و اگر در حريم بسازند حکم غصب را دارد.
استفتاءات، ج2، ص: 584
سوال 35 :
- اگر کسى در حريم ده که مرتع و چراگاه عمومى محل است و از حد احتياج آنان از اين نظر زائد نيست تصرف کرد حکمش چيست؟ اگر خانه ساخته باشد آيا مى‌توان آن را خراب کرد يا بايد اجاره بندى نموده و اجاره آن را در منافع عمومى محل مصرف نمود؟ و اگر زراعت کارى کرده يا در آن نهال کاشته است چه حکمى دارد؟
جواب:
- حريم قريه به احياء ملک نمى‌شود ولى اگر بذر از خود او است حاصل هم از او است و در صورت رضايت اهالى مى‌تواند در خانه سکونت کند.