حديث شريف:
1 - امام صادقعليه السلام از پدرانشعليه السلام روايت مىکند که:
انّ رسول اللَّهصلى الله عليه وآله سئل فيما النجاة غداً؟ فقال: "إنّما النجاة في أنلاتخادع اللَّه فيخدعکم؛ فإنّه من يخادع اللَّه يخدعه، ويخلع منه الإيمان،ونفسه يخدع لو يشعر".
قيل له: فکيف يخادع اللَّه؟
قال: "يعمل بما أمره اللَّه ثمّ يريد به غيره. فاتّقوا اللَّه في الرياء، فإنّهالشرک باللَّه. إنّ المرائي يدعى يوم القيامة بأربعة أسماء: يا کافر، يا فاجر،يا غادر، يا خاسر! حبط عملک وبطل أجرک، فلا خلاص لک اليوم، فالتمسأجرک ممّن کنت تعمل له"(72).
از پيامبر خداصلى الله عليه وآله سوال شد که در فرداى قيامت نجات به چيست؟ فرمود:"همانا نجات در اين است که خدا را فريب ندهيد که او شما را فريب مىدهد، زيراکسى که باخدا از راه نيرنگ وخدعه وارد شود، خدا اورا فريب مىدهد وايمان را ازدل او برمىگيرد، واو اگر مىفهميد، در واقع خود را فريب داده است."
گفته شد: انسان چگونه خدا را فريب مىدهد؟
فرمود: "به آنچه خدا فرمان داده عمل مىکند اما با آن عمل، ديگرى را قصدمىکند. از خدا بترسيد در ريا کردن، زيرا ريا، شرک به خدا است. ريا کار درروز قيامت به چهار نام خوانده مىشود: اى کافر! اى فاجر! اى خيانتکار! اىزيانکار! عمل تواز بين رفت وپاداش تو باطل شد، وامروز خلاصى ورهايى براىتونيست. پاداش خود را از همان کسى بخواه که براى او اعمالت را انجام مىدادى."
2 - امام صادقعليه السلام به عباد بن کثير بصرى در مسجد فرمود:
"ويلک يا عبّاد، إيّاک والرياء، فإنّه من عمل لغير اللَّه وکله اللَّه إلى مَن عملله"(73).
"واى برتو اى عباد! از ريا کردن بپرهيز زيرا کسى که براى غير خدا عمل کند،خدا او را به همان کسى وامىگذارد که براى او عمل را انجام داده است."
3 - امام باقرعليه السلام فرمود:
"لو أنّ عبداً عمل عملاً يطلب به وجه اللَّه والدار الآخرة وادخل فيه رضاأحد من الناس کان مشرکاً"(74).
"اگر بندهاى عملى را انجام دهد که رضاى خدا واخرت را باآن مىخواسته اماخشنودى يکى از مردم را نيز باآن آميخته باشد، اومشرک است."
4 - امام صادقعليه السلام فرمود:
"اجعلوا أمرکم هذا للَّه ولا تجعلوه للناس؛ فإنّه ما کان للَّه فهو للَّه،وما کان للناس فلا يصعد إلى اللَّه"(75).
"کار خود را براى خدا قرار دهيد وآنرا براى مردم انجام ندهيد، زيرا آنچهبراى خدا بوده است، براى خدا است، وآنچه براى مردم بوده است، به پيشگاهخداوند صعود نمىکند."
5 - زراره مىگويد:
سألت أبا جعفرعليه السلام عن الرجل يعمل الشيء من الخير فيراه إنسان فيسرّهذلک، قال: "لا بأس، ما من أحد إلّا وهو يحبّ أن يظهر له في الناس الخير،إذا لم يکن صنع ذلک لذلک"(76).
از امام باقرعليه السلام سوال کردم درباره شخصى که کار خيرى انجام مىدهد وانسانىاورا مىبيند پس او از اين امر خوشحال مىشود آيا اين ريا است؟ فرمود: "اشکالندارد، زيرا هيچ کسى نيست مگر اينکه دوست دارد بين مردم به خير وخوبىمعرفى شود، اما بشرطى که او آن کار را بخاطر آن )يعنى شهرتطلبى و در ميانمردم مطرح شدن(، انجام نداده باشد."
6 - راوى مىگويد:
قلت لأبي عبداللَّهعليه السلام: الرجل يدخل فيالصلاة فيجود صلاته ويحسنها،رجاء أن يستجر بعض من يراه إلى هواه، قال: "ليس هذا من الرياء"(77).
به امام صادقعليه السلام عرض کردم که شخصى وارد نماز مىشود پس نمازش را خوبونيکو انجام مىدهد به اميد اينکه کسانى که اورا مىبينند، جذب او وطرفدار آييناو شوند. فرمود: "اين ريا نيست."
7 - امام صادقعليه السلام فرمود:
"کونوا دعاة للناس بغير ألسنتکم، ليروا منکم الورع والاجتهاد والصلاةوالخير، فإنّ ذلک داعية"(78).
"باغير زبان، دعوتگران مردم به خير وخوبى باشيد تا از شما در عملپرهيزکارى، کوشش، نماز وکارهاى خير ببينند وهمين خود، داعى آنها به خيروخوبى خواهد شد."