يادآورى‌هاى اوقات مخصوص و مشترک نماز
1- اينکه اول وقت، اختصاص به نماز ظهر (و همچنين نماز مغرب)، و آخر وقت اختصاص به نماز عصر (و همچنين نماز عشا) دارد، مراد آن است که اگر عمدا نماز عصر در وقت مخصوص نماز ظهر و نماز عشا در وقت مخصوص نماز مغرب خوانده شود، باطل است. در اينجا چند مطلب استثنا شده است.
الف) اگر گمان پيدا کرد که ظهر شده و نماز ظهر را شروع کرد -البته در مواردى که گمان به دخول وقت کافى است ولى در بين نماز وقت داخل شد، در اين صورت چون نمازش صحيح است، مانعى ندارد که نماز عصر را در وقت مخصوص ظهر بخواند و لازم نيست‌به اندازه چهار رکعت از اول وقت گذشته صبر کند و بعد بخواند.
ب) اگر سهوانماز عصر را قبل از نماز ظهر بخواند و از وقت فقط به مقدار چهار رکعت‌باقى مانده باشد،که در اين صورت نماز ظهر را در وقت مخصوص عصر مى‌خواند.
ج) اگر در اول وقت که مثلا وقت مخصوص نماز ظهر است، نماز ديگرى غير از نماز عصر آن روز را بخواند، مانند نماز قضا مانعى ندارد.
عروة‌الوثقى، اوقات الصلاة اليوميه، مسأله 2.
2- تقسيم وقت‌به مختص و مشترک در مواردى ثمره عملى دارد;مثلا اگر زنى در اول وقت‌بعد از گذشتن مقدار خواندن نماز ظهر حائض شود و نماز ظهر را نخوانده باشد، فقط قضاى نماز ظهر بر او واجب است و اگر در نزديک آخر وقت عذر او برطرف شود، اگر براى هر دو نماز وقت دارد،هر دو بر او واجب است، و اگر براى دومى وقت دارد -هر چند به اندازه يک رکعتش فقط دومى واجب است و اگر براى دومى و حتى يک رکعت از اول وقت دارد، باز هم هر دو بر او واجب است.
عروة‌الوثقى، اوقات الصلاة اليوميه،مسأله 3 و احکام الاوقات، مسأله 15، تحريرالوسيله، ج1، ص140،مسأله 15.
3کسى که به اندازه خواندن يک رکعت وقت دارد، بايد نماز را به نيت ادا بخواند،ولى نبايد نماز را عمدا تا اين وقت تاخير بيندازد. بنابراين اگر شخصى مسافر به اندازه سه رکعت و شخص غير مسافر به اندازه پنج رکعت تا غروب وقت داشته باشد، بايد نماز ظهر را اول بخواند، اگر چه مقدارى از نماز عصر،خارج وقت‌خوانده مى‌شود و همچنين در نماز مغرب و عشا، اگر شخص مسافر نباشد و تا نصف شب مقدار پنج رکعت وقت داشته باشد، بايد اول نماز مغرب، و اگر کمتر از پنج رکعت وقت داشته،بايد اول نماز عشا را بخواند;چون چهار رکعت آخر مخصوص وقت نماز عشا است،و اما اگر مسافر باشد و تا نصف شب به اندازه چهار رکعت وقت داشته باشد، بايد اول نماز عشا و بعد از آن نماز مغرب را بخواند و چون بعد از خواندن نماز مغرب ممکن است‌به اندازه يک رکعت‌يا بيشتر وقت داشته باشد، بايد فورى نماز مغرب را شروع کند و نيت آن هم اداست، اگر چه احتياط مستحب آن است که نيت ادا و قضا نکند.
تحرير الوسيله، ج1، ص139،مسأله 9، عروة‌الوثقى،اوقات الصلاة اليوميه،مسأله 4.
4- واجب است نماز عصر بعد از نماز ظهر،و نماز عشا بعد از نماز مغرب خوانده شود، که اگر عمداجلوتر بخواند،باطل است، چه در وقت مختص به اولى باشد و چه در وقت مشترک، و اما اگر سهواجلوتر بخواند يا در وقت مختص به اولى خوانده شده يا در وقت مشترک، و اگر در وقت مختص باشد، دو صورت دارد: يا تمامش در وقت مختص به اولى واقع شده و يا مقدارى از آن در وقت مشترک داخل گرديده; اگر تمامش در وقت مختص به اولى واقع شده باشد، بنابر احتياط واجب باطل است و اگر در مقدارى از وقت مشترک هم داخل شده، نمازش صحيح است و اما اگر سهوا در وقت مشترک جلوتر خوانده باشد،اگر بعد از نماز يادش بيايد، نمازش صحيح است و اگر در وسط نماز يادش بيايد، نيتش را به نماز قبلى بر مى‌گرداند، به شرطى که جا براى عدول باشد; مثل اينکه در نماز مغرب و عشا وارد رکوع رکعت چهارم شده باشد که در اين صورت، نماز را تمام کرده و دوباره نماز مغرب و بعد از آن عشا را مى‌خواند.
عروة‌الوثقى، اوقات الصلاة اليوميه، مسأله 3.
5- هميشه عدول از نماز بعدى به قبلى جايز است،ولى عکسش جايز نيست; بنابر اين از عصر به ظهر و از عشا به مغرب مى‌شود عدول کرد -به شرط آنکه از محل عدول نگذشته باشدو اما عکسش جايز نيست; بنابراين اگر به نيت نماز ظهر مشغول نماز شود و يادش بيايد که نماز ظهر را خوانده،عدول به نماز عصر جايز نيست و بايد نماز را بشکند و نماز عصر را بخواند.
تحرير الوسيله، ج1، ص139، مسأله 1، توضيح المسائل، مسأله 756.
6- در اين زمينه به مسائل 757 و 759 تا 796 مراجعه شود.