وطن
سوال 1 :
آيا انسان حدّاکثر چند وطن را مى‌تواند، براى خود انتخاب کند ؟
جواب :
جواز اتّخاذ وطن عرفاً تا سه عدد، بعيد نيست بيش از اين، بايد احتياط نمود .
سوال 2 :
مدّت اقامت در هر وطن چند روز بايد باشد ؟
جواب :
منظور از وطن، اگر شرعى باشد، بايد شش ماه پى در پى بماند و در وطن اتّخاذى که به دو سال قصد اقامت محقّق مى‌شود، بعد از وطن شدن، هر مقدار بماند کفايت مى‌کند و نمازش تمام است .
سوال 3 :
کسى که در جايى قصد توطّن مى‌کند، آيا از بدو ورود نماز و روزه‌اش تمام است، يا مدّتى بايد باشد و اگر بناست مدّتى باشد چه مقدار بايد باشد ؟
جواب :
از اوّل قصد توطّن کند و مقدارى هم بماند و قصد وطنيّت کمتر از دو سال نباشد، بهتر است چون ملاک صدق وطن عرفى است .
سوال 4 :
آيا محلّ کار يا محلّ تحصيل، در حکم وطن است و آيا براى زن خانه دار محلّ کار يا محلّ تحصيل همسرش، نيز وطن محسوب مى‌شود ؟
جواب :
بنظر ما محلّ کار و تحصيل در حکم وطن است، در صورتى که مدّت اقامت کمتر از دو سال نباشد و زوجه بر حسب عرف تابع همسر است، مگر آن که خودش تابعيّت را قبول نکند .
سوال 5 :
کسى که در غير وطن اصلى‌اش زندگى مى‌کند و براى رفتن به محلّ کار، بايد از حدّ ترخّص بگذرد، حکم نماز و روزه او در محلّ زندگى و محلّ کار چيست ؟
جواب :
نماز او تمام است و روزه هم مى‌تواند بگيرد و محلّ زندگى او اگر بيش از 2 سال قصد دارد آنجا بماند، مانند وطن اوست و حکم وطن اصلى‌اش را دارد .
سوال 6 :
زنانى که به شهر ديگر به خانه بخت مى‌روند و تا آخر هم در آنجا، با شوهر خود زندگى مى‌کنند و از وطن اصلى خود هم اعراض نکرده‌اند، حکم نماز و روزه آنها چگونه است ؟
جواب :
در وطن اصلى و وطن دوّم نماز آنها تمام است .
سوال 7 :
اگر شخصى مدّت حدّاقل شش ماه در جايى غير از وطن خود اقامت کرد و در اين مدّت اصلاً از اين شهر خارج نشد، آيا اين شهر در حکم وطن اوست ؟
جواب :
اگر قصد ماندن در آنجا را دو سال يا بيشتر دارد، اقامت شش ماه هم در حکم وطن خواهد شد و الاّ صرف اقامت شش ماه، موجب صدق وطن نمى‌شود .
سوال 8 :
اگر شخصى در شهرى غير وطن خودش اقامت گزيد و قصد اقامت دائمه در آن شهر را نداشت، امّا پس از مدّتى مثلاً چند سال عرفاً مردم او را اهل آن شهر مى‌دانند، آيا آن شهر در حکم وطن اوست ؟
جواب :
در فرض مزبور، آن شهر حکم وطن را دارد .
سوال 9 :
اگر شخصى قصد اقامت دائم در شهرى را داشت آيا به محض ورود او به آن شهر وطن او محسوب مى‌شود، چه مدّت لازم است که حکم وطن درباره او صادق باشد ؟
جواب :
بايد قصد توطّن بيش از دو سال را داشته باشد و کمتر از ده روز هم نماند بلکه در حدّى باشد، که عرفاً بگويند اينجا وطن او شده است .
سوال 10 :
طلاّبى که براى تحصيل به قم آمدند و چند سال است در قم هستند و آينده نيز معلوم نيست که در کجا باشند، احتمال دارد در قم بمانند و احتمال دارد بروند، حکم نماز و روزه آنها چگونه است ؟
جواب :
حکم وطن اتّخاذى دارد و نماز و روزه آنها تمام است .
سوال 11 :
اگر شخصى در شهرى غير از محلّ تولّد، خود قصد توطّن نمود به اين نيّت که دائماً در آن شهر بماند امّا پس از چند سال بر حسب اتّفاق و ضرورت از آن شهر منتقل شد، آيا آن شهر وطن او باقى خواهد ماند آيا اين امکان وجود دارد که در آنِ واحد چند وطن داشته باشد ؟
جواب :
باقى ماندن آن شهر به وطنيّت بستگى دارد به اين که اعراض نکند، پس خروج از راه ضرورت موجب به هم خوردن وطن نمى‌شود، مثل آن که او را بجاى ديگر حبس کرده باشند و داشتن دو وطن مانعى ندارد .
سوال 12 :
مراد از وطن ثانوى چيست ؟ مثلاً کسى اهل شهرى است، بنا دارد قم را وطن ثانى قرار دهد، حال آيا براى صدق وطن ابتداءً بايد چند ماه باشد و اگر در سال چند ماه هم در وطن ثانوى باشد، آيا اين وطن حساب مى‌شود يا خير ؟
جواب :
وقتى تصميم گرفت در محلّى بعنوان زندگى بماند و مقدارى ماند که عرفاً بگويند در اينجا زندگى مى‌کند، وطن او محسوب مى‌گردد و احتياج نيست چندين ماه بماند .
سوال 13 :
طلاّب، دانشجويان و سربازان در شهر غير وطن اصلى راجع به نماز و روزه چه حکمى دارند، آيا قصد لازم است ؟
جواب :
نظر ما اين است که : اگر مدّت چند سال در شهرى قصد ماندن دارد، مى‌تواند آنجا را وطن قرار دهد و نمازش را تمام بخواند، ولى نسبت به سرباز مشکل است زيرا ماندن او به اختيار خودش نيست و لذا بايد قصد نمايد .
سوال 14 :
کسى که ييلاق را براى هميشه، محلّ زندگى سالى چند ماه قرار داده حکم وطن او را دارد ؟
جواب :
حکم وطن دوّم را دارد .
سوال 15 :
دانشجويانى که مدّت 4 سال يا بيشتر در غير وطن خود مشغول تحصيل هستند، آيا محلّ تحصيل حکم وطن را دارد ؟ و نماز و روزه آنها چه حکمى دارد ؟
جواب :
با فرض مذکور حکم وطن را دارد و نماز او تمام است .