احکام وقوف در عرفات و مشعر
مسأله 270- همان گونه که گفته شد هر يک از وقوف در «عرفات» و «مشعر» داراى دو قسم است:
1- وقوف اختيارى 2- وقوف اضطرارى.
«وقوف اختيارى عرفات» از حدود ظهر تا غروب آفتاب است.
«وقوف اضطرارى عرفات» مقدارى - هرچند کم - از شب عيد است.
«وقوف اختيارى مشعر» از طلوع صبح روز عيد تا طلوع آفتاب است.
«وقوف اضطرارى مشعر» از طلوع آفتاب تا ظهر روز عيد است.
البتّه «مشعر» وقوف اضطرارى ديگرى نيز دارد که
[137]
مربوط به زنان و افراد ضعيف و بيمار است و آن، مقدارى از شب عيد مى باشد که در آنجا توقّفِ کوتاهى مى کنند سپس از آنجا به منى کوچ مى کنند.
در اينجا احکام کسى که همه اين وقوفها يا بعضى از آنها را درک کند مشروحاً مى آوريم.
1- کسى که وقوف به عرفات و مشعر را هر دو در وقت اختيارى انجام دهد (يعنى از ظهر تا غروب روز عرفه در عرفات، و از طلوع فجر تا طلوع آفتاب در مشعر الحرام باشد) مسلّماً حجّ او صحيح است.
2- کسى که هيچيک از وقوفهاى اختيارى و اضطرارى که در بالا گفته شد نه در مشعر و نه در عرفات درک نکند، چنين کسى حجّ او باطل است و بايد نيّت «عمره مفرده» کند، يعنى با همان احرامى که دارد طواف و نماز و سعى به جا آورد و تقصير کند (و احتياطاً طواف نساء و نماز آن را نيز به جا آورد) و از احرام بيرون آيد، ولى بايد در سال آينده حجّ تمتّع را اعاده کند.
[138]
3- هرگاه «وقوف اضطرارى عرفه» را با «وقوف اختيارى مشعر» به جا آورد (يعنى روز نهم به عرفات نرسيده و تنها مقدارى از شب را در آنجا مانده، سپس در مشعر الحرام از طلوع صبح تا طلوع آفتاب وقوف کرده است، چنين کسى نيز حجّش صحيح و بلااشکال است.
4- کسى که «وقوف اختيارى عرفه» را با «اضطرارى مشعر» درک کند (يعنى بعد از ظهر عرفه تا غروب در عرفات بوده، ولى به علّتى بعد از طلوع صبح تا طلوع آفتاب در مشعر نمانده است، امّا مقدارى قبل از ظهر را در مشعر مانده است) چنين کسى نيز حجّش صحيح است.
5- کسى که فقط «وقوف اختيارى عرفه» را درک کرده است (يعنى بعد از ظهر نهم تا غروب در عرفات بوده، امّا نتوانسته است در مشعر حتّى قبل از ظهر روز عيد مقدارى وقوف کند) چنين کسى نيز حجّش صحيح است (به هر علّت که باشد.)
6- کسى که تنها «وقوف اختيارى مشعر» را درک کرده
[139]
(يعنى مطلقا به عرفات نرسيده، امّا در مشعرالحرام از طلوع صبح تا طلوع آفتاب توقّف نموده) حجّ او نيز صحيح است.
7- کسى که «وقوف اضطرارى عرفات» را در شب عيد و «وقوف اضطرارى مشعر» را در پيش از ظهر عيد درک نموده، حق اين است که حجّ او نيز صحيح مى باشد.
8- کسى که فقط «وقوف اضطرارى مشعر» را درک کرده (يعنى تنها توانسته است خود را پيش از ظهر روز عيد به مشعر الحرام برساند) چنين شخصى حجّ او فوت شده و بايد نيّت عمره مفرده کند و بعد از انجام اعمال عمره مفرده از احرام بيرون آيد، و بايد حجّ تمتّع را در سال آينده اعاده کند.
9- کسى که تنها وقوف اضطرارى عرفات را درک کند حجّ او نيز فوت شده و بايد مطابق صورت قبل عمل کند.
10- کسى که هيچيک از وقوفهاى اضطرارى و اختيارى را درک نکند (يعنى بعد از ظهر روز عيد به آنجا برسد) حجّ او باطل است و بايد طبق مسأله قبل عمل کند.
[140]