6- تقصير
مسأله 313-واجب است حاجى بعد از قربانى کردن مقدارى از موى سر خود را کوتاه کند يا تمام آن را بتراشد و اگر دفعه اوّل حجّ او باشد تراشيدن بهتر است; ولى واجب نيست و با اين عمل از احرام بيرون مى آيد، يعنى پوشيدن لباس دوخته و ساير محرّمات احرام بر او مباح مى شود به استثناى بوى خوش و زن که در اعمال بعد (چنان که
[156]
خواهد آمد) بر او حلال مى شود.
مسأله 314- براى کسانى که موهاى خود را گره زده يا با موادّى چسبانيده اند احتياط واجب آن است که سر خود را بتراشند و براى کسانى که دفعه اوّل حجّ آنها است احتياط مستحب تراشيدن است، ولى قناعت به کوتاه کردن مقدارى از موى سر نيز جايز است. و براى دفعات بعد در ميان اين دو کار مخيّر است; البتّه مسأله تراشيدن موى سر مخصوص مردان است و در مورد زنان تراشيدن موى سر جايز نيست و تنها کوتاه کردن مقدارى از آن واجب است.
مسأله 315- کوتاه کردن ناخن همراه کوتاه کردن موى سر براى مردان و زنان خوب است; ولى بنا بر احتياط واجب به کوتاه کردن ناخن قناعت نکنند.
مسأله 316- واجب است وظايف سه گانه منى را از روى ترتيب انجام دهد; يعنى اوّل: رمى جمره عقبه، دوّم: قربانى، سوّم: تراشيدن سر يا کوتاه کردن مقدارى از موى آن و ناخن، و هرگاه از روى نادانى يا فراموشکارى بر خلاف
[157]
اين ترتيب انجام دهد، عمل او صحيح است; حتّى اگر عمداً آن را رعايت نکند گناه کرده امّا چيزى بر او نيست، و تأخير در تراشيدن يا کوتاه کردن موى سر و ناخن تا آخر روز دوازدهم مانعى ندارد، ولى احتياط آن است که در شب اين کار انجام نشود.
مسأله 317- واجب است تراشيدن يا کوتاه کردن مو قبل از طواف حج بوده باشد و اگر طواف را عمداً قبل از تقصير انجام دهد بايد طواف را بعد از تقصير اعاده کند. يک گوسفند نيز کفّاره بدهد. امّا اگر طواف را از روى فراموشى يا نادانى مقدّم داشته کفّاره ندارد. ولى احتياط واجب آن است که طواف را بعد از تقصير اعاده کند.
مسأله 318- لازم نيست انسان خودش موى سر را کوتاه کند، اگر به ديگرى هم دستور اين کار را بدهد کافى است خواه شيعه باشد يا سنّى و در هر حال خودش بايد نيّت کند که مثلاً براى حَجّة الاسلام واجب تقصير مى کنم قربة الى اللّه.
[158]
مسأله 319- واجب است تراشيدن يا کوتاه کردن مو در منى باشد و کسى که از روى عمد يا نادانى و فراموشى در منى تقصير نکرد واجب است به منى برگردد و اين وظيفه را انجام دهد. و اگر نمى تواند برگردد يا مشقّت شديد دارد در هر جا که هست انجام دهد. و احتياط واجب آن است که اگر مى تواند، موى خود را به منى بفرستد. و مستحبّ است در آنجا دفن کنند.
مسأله 320- جايز نيست افرادى که تقصير نکرده اند و محرم هستند سر ديگرى را بتراشند يا کوتاه کنند، بلکه بايد اوّل خودشان تقصير کنند بعد درباره ديگرى انجام دهند.
مسأله 321- کسى که مى داند اگر سرش را بتراشد زخمى مى شود (و زخمى کردن بدن در حال احرام خلاف احتياط است) احتياط آن است که اوّل مقدارى از موى سر را کوتاه کند سپس سرش را بتراشد.
[159]