واجبات سعى
مسأله 236- در سعى چند چيز واجب است:
اوّل: نيّت - واجب است «سعى» را با «قصد» و براى رضاى خدا انجام دهد، و همين اندازه که اجمالاً بداند چه مى کند، و براى حج يا عمره سعى مى نمايد کافى است، و گفتن به زبان لازم نيست.
دوم: شروع از «صفا» و سوم: ختم کردن به «مروه» است (صفا و مروه چنانکه گفته شد دو کوه کوچک است نزديک مسجدالحرام که هنگام بيرون آمدن از مسجدالحرام «صفا» در طرف راست و «مروه» در طرف چپ قرار دارد، بنابراين
[120]
حاجى نخست به طرف صفا آمده و از آن شروع مى کند.)
رفتن از صفا به مروه يک دور و بازگشت از آن، دور دوم حساب مى شود، بنابراين دور هفتم به مروه ختم مى شود.
مسأله 237- بايد تمام فاصله ميان اين دو کوه را بپيمايد و با توجّه به اين که در حال حاضر قسمتى از دامنه اين کوه پوشانيده شده همين اندازه که سربالائى را بپيمايد کافى است، بنابراين لازم نيست به قسمت لخت کوه برود، و پاى خود را به آن بچسباند، و کارهاى وهن آورى که بعضى عوام انجام مى دهند انجام دهد.
چهارم: بايد سعى صفا و مروه هفت مرتبه تمام باشد نه کمتر و نه بيشتر و اگر عمداً کم و زياد کند سعى او باطل است، و اگر سهواً باشد، در صورت نقصان، قبل از فوت موالات، کامل مى کند; و در صورت زيادى، ضررى ندارد.
پنجم: سعى ميان صفا و مروه بايد از طريق معمول باشد، بنابراين اگر قسمتى از سعى را از داخل مسجد الحرام، يا فضاى بيرون انجام دهد، درست نيست;
[121]
همچنين سعى از طبقه بالا که امروز ساخته شده و بالاتر از دو کوه صفا و مروه قرار دارد مشکل است، مگر اين که ضرورت شديدى باشد و نتواند سعى را در طبقه پائين به جا آورد، در اين صورت سعى در طبقه بالا جايز است.
ششم: واجب است هنگام رفتن به مروه، رو به مروه باشد، و هنگام برگشتن به صفا، رو به صفا باشد، و اگر به عکس باشد، يعنى موقع رفتن به سوى مروه پشت به آن کرده عقب عقب برود، يا روى دست راست يا دست چپ حرکت کند اشکال دارد، ولى اين مسأله نبايد موجب وسواس شود، همين اندازه که مطابق معمول حرکت کند کافى است، هرچند صورت خود را به راست و چپ برگرداند، يا مثلاً براى ملاحظه همراهان گاهى به عقب سر نگاه کند.
هفتم: براى صحّت سعى احتياط واجب آن است که لباس شخص سعى کننده و آنچه همراه خود دارد غصبى نباشد، و نيز احتياط ستر عورت در مردان و حجاب شرعى
[122]
در زنان است.
مسأله 238- لازم نيست سعى را بلافاصله بعد از طواف و نماز آن به جا آورد، بلکه اگر خسته باشد يا هوا گرم باشد مى تواند آن را تا شب به تأخير اندازد، و حتّى بدون خستگى و گرما نيز جايز است، ولى تأخير آن تا فردا بدون ضرورت جايز نيست; امّا اگر تأخير انداخت گناه کرده و سعى او باطل نخواهد شد.