3- نماز طواف
مسأله 211- واجب است بعد از طواف واجب دو رکعت نماز به جا آورد، و احتياط واجب آن است که اين نماز را پشت مقام ابراهيم(عليه السلام) به جا آورد، و لازم نيست متّصل به آن باشد، همين اندازه که بگويند پشت مقام ابراهيم به جا آورده، کافى است.
مسأله 212- محلّ نماز طواف واجب چنانکه گفتيم پشت مقام ابراهيم است، ولى اگر فشار جمعيّت زياد باشد مى تواند در يکى از دو طرف مقام ابراهيم، يا عقب تر از مقام بخواند (مخصوصاً در مواقعى که جمعيّت طواف کننده به قدرى زياد است که صفوف طواف کنندگان به پشت مقام ابراهيم مى رسد، و خواندن نماز در آنجا مشکل مى شود، در اين حال نبايد اصرار بر خواندن نماز در نزديکى مقام ابراهيم داشت، بلکه در جائى که اين مشکل وجود ندارد مى خواند، و کارهائى که بعضى از عوام
[108]
مى کنند و گروهى دست به دست هم مى دهند و حريمى براى نمازگزاران مورد نظر درست مى کنند هيچ ضرورتى ندارد، بلکه اگر براى طواف کنندگان يا ساير نمازگزاران ايجاد مزاحمت کند خالى از اشکال نيست.)
مسأله 213- نماز طواف مستحب را در هر جاى مسجدالحرام مى توان خواند، و مقام ابراهيم در آن شرط نيست.
مسأله 214- نماز طواف را مى توان بلند يا آهسته خواند، و اذان و اقامه ندارد، و در چيزهاى ديگر شبيه نماز صبح است; ولى جماعت در نماز طواف مشروع نيست، بنابر احتياط واجب.
مسأله 215- هرگاه کسى عمداً نماز طواف را ترک کند بايد برگردد و به جا آورد، ولى اگر بموقع به جا نياورد حجّ او باطل نيست، فقط گناه کرده است.
مسأله 216- هرگاه کسى سهواً يا از روى جهل و ندانستن مسأله، نماز طواف واجب را ترک کند اگر ممکن است
[109]
برگردد و نماز را پشت مقام ابراهيم به جا آورد، و اگر برگشتن براى او مشقّت دارد هرجا که هست نماز را به جا آورد، حتّى اگر در وطن خود باشد، و اگر از دنيا برود و نماز طواف واجب را به جا نياورده باشد ولىّ او قضا مى کند (اگر ديگرى نيز براى او قضا کند کافى است.).
مسأله 217- هرگاه نماز طواف را فراموش کند و مشغول سعى ميان صفا و مروه شود، و در حال سعى يادش بيايد، در همان جا سعى را رها مى کند و برمى گردد، و نماز طواف را به جا مى آورد، سپس سعى را از همان جا که رها کرده، ادامه مى دهد.
مسأله 218- احتياط واجب ان است که «نماز» طواف را بدون فاصله بعد از «طواف» به جا آورد، مگر آن که يادش برود که حکم آن در بالا گفته شد.
مسأله 219- «طواف» و «نماز طواف واجب» را در هر ساعتى از شب و روز مى توان به جا آورد، حتّى به هنگام طلوع و غروب آفتاب چنين نمازى کراهت ندارد.
[110]
مسأله 220- هرگاه به واسطه مانعى مثل باطل شدن وضو يا نجس شدن لباس و بدن، يا ازدحام جمعيّت براى نماز جماعت روزانه، نتواند نماز طواف را بلافاصله به جا آورد، بعد از رفع مانع به جا مى آورد، و «طواف»و «نمازش» صحيح است.
مسأله 221- بر هر مکلّفى واجب است قرائت نماز خود را ياد بگيرد; يعنى حمد وسوره و ساير ذکرهاى نماز را بطور صحيح بخواند، ولى اگر به علّت بيسوادى يا علل ديگر، بعد از تلاش لازم نتوانست قرائت را بطور کامل بخواند، همان مقدار که مى تواند کافى است، و اگر مى تواند ياد بگيرد امّا کوتاهى کند، معصيت نموده، ولى اگر وقت تنگ باشد و فرصت براى ياد گرفتن نباشد بايد به همان مقدار که توانائى دارد نماز طواف را بخواند، و نائب گرفتن لازم نيست، و خواندن نماز طواف به جماعت اشکال دارد.
مسأله 222- اگر کسى نمى داند قرائت نمازش درست نيست و در نادانى خود معذور باشد نمازش صحيح است،
[111]
و اعاده ندارد; امّا اگر مقصّر بوده لازم است پس از درست کردن قرائت، نمازش را اعاده کند وگرنه معصيت کرده است.
مسأله 223- همه نمازها را بايد با قرائت صحيح انجام داد و زوّار خانه خدا بايد از فرصت استفاده کنند و به هنگام اراده اين سفر بزرگ روحانى قرائت نماز خود را دقيقاً براى اهل علم بخوانند و اگر ايرادى دارد برطرف نمايند تا حجّ آنها از هر نظر خالى از اشکال باشد.
مسأله 224- براى صحيح بودن قرائت دقّتهاى علماى تجويد شرط نيست، همين اندازه که در عرف عرب بگويند کلمات را صحيح ادا مى کند کافى است.
* * *
[112]