پنجم : ذبح
مسأله 83- واجب است بر کسي که حج تمتع بجا مي آورد، بعد از رمي جمره عقبه در روز عيد، با توجه و قصد قربت يک شتر يا يک گاو يا يک گوسفند در مني قرباني نمايد و ساير حيوانات غير از اين سه حيوان ، کافي نيست و هر کس بايد يک قرباني انجام دهد و شرکت چند نفر در يک قرباني، چه در حال اختيار يا در حال اضطرار جايز نيست.
مسأله 84- اگر سهوا، يا جهلا، يا به واسطه عذري در مني ذبح نکرد هر جا ذبح کرده باشد کافي است. بنابراين ذبح در مسلخ جديد کفايت مي کند گرچه در مني نباشد.
مسأله 85- حيواني را که ذبح مي کند چند شرط دارد:
اگر شتر است داخل در سال ششم و اگر گاو است داخل در سال سوم و اگر گوسفند است داخل در سال دوم شده باشد. سالم باشد و حيوان مريض کافي نيست. خيلي پير نباشد. تام الاجزاء باشد و حيوان کور يا لنگ دائمي و گوش بريده و بي دم يا دم بريده و شاخ شکسته و بي تخم يا تخم کشيده يا کوبيده شده نباشد. زياد لاغر نباشد.
مسأله 86- حيواني که بايد براي کفاره ذبح نمايد هيچ يک از شرايط قرباني حج را ندارد، بنابراين مي تواند مثلا گوسفند معيوب ذبح کند چنانچه لازم نيست ذبح کفاره در مني يا مکه و در ايام ذيحجه باشد بلکه مي تواند آن را در وطن خود ذبح نمايد و مصرف آن مانند قرباني در حج است (مستحب است آن را سه قسمت کند، قسمتي به فقرا و قسمتي هديه و قسمتي را بخورد) ولي بهتر است تمام آن را صدقه بدهد.
مسأله 87- بايد ذبح بعد از رمي جمره عقبه باشد، ولي اگر آن را جلو انداخت اشکال ندارد، گرچه در صورت عمد گناه کرده است.
مسأله 88- اگر در روز عيد سهوا يا جهلا يا به واسطه عذري ، بلکه عمدا ذبح نکرد، حج او صحيح است، گرچه در صورت عمد گناه کرده است و بايد در روزهاي يازدهم و دوازدهم ، يا در بقيه ذي الحجه در مني ذبح نمايد و اگر نکرد در سال بعد قضاي آن را در مني بجا آورد و اگر نمي تواند، نايب بگيرد.
مسأله 89- اگر حيواني را به گمان اينکه داراي شرايط است ذبح کرد و بعد معلوم شد که آن شرايط را نداشته، کافي است.
مسأله 90- اگر شرايط قرباني را نداند و حيواني که داراي شرايط نيست ذبح نمايد، کفايت مي کند.
مسأله 91- اگر قرباني داراي شرايط يافت نشود، ذبح حيواني که شرايط را ندارد کافي است.
مسأله 92- اگر بعد از ذبح شک کند آيا قرباني داراي شرايط بوده يا نه، بلکه اگر گمان يا يقين کند که داراي شرايط نبوده ، کفايت مي کند.
مسأله 93- نايب گرفتن براي خريداري و ذبح جايز است و در اين صورت بايد نايب براي ذبح، قصد قربت نمايد و قصد قربت ذبح کننده شرط نيست. بنابراين اگر ذبح کننده قصد قربت نکرد يا شيعه نبود اشکال ندارد.
مسأله 94- اتصال بين ذبح و قصد قربت لازم نيست. بنابراين اگر کسي با قصد قربت، ديگري را براي ذبح فرستاد و او ذبح نمود، کفايت مي کند گرچه قصد قربت نکند يا شيعه نباشد.
مسأله 95- اگر به کسي نيابت داد بايد آن شخص ثقه باشد و در اين صورت اگر شک کرد آيا نايب ذبح نموده، يا داراي شرايط، ذبح نموده يا نه، بلکه اگر گمان دارد که ننموده، به شک يا گمان خود اعتنا نکند.
مسأله 96- اگر نايب از روي جهل يا اشتباه بر خلاف دستور شرع عمل کند لازم نيست دو مرتبه ذبح کند ولي اگر عمدا بر خلاف دستور عمل کرد بايد دو مرتبه ذبح کند و غرامت آن نيز به عهده او است.
مسأله 97- اگر قرباني پيدا نشود، يا قدرت خريد نداشته باشد ، بايد سه روز پي در پي در حج و هفت روز بعد از مراجعت از حج روزه بگيرد (و در اين هفت روز پي در پي بودن شرط نيست) و اگر قرض کردن يا فروش چيزي، يا کسب براي خريد قرباني مشقت داشته باشد، لازم نيست ولي اگر خود را به مشقت انداخت کفايت مي کند، و آن سه روز روزه بايد در ماه ذي الحجه در غير روز عيد و ايام تشريق (از يازدهم تا سيزدهم) ، و بهتر است از روز هفتم تا نهم باشد و اين سه روز روزه از روزهايي است که در سفر مي توان گرفت.
مسأله 98- اگر سه روز روزه را نگرفت تا ماه ذي الحجه تمام شد بايد خودش يا نايبش سال بعد در مني قرباني نمايد.
مسأله 99- اگر بعد از سه روز روزه يا در اثناي آن قدرت بر قرباني پيدا کرد، لازم نيست قرباني کند بلکه قرباني کفايت نمي کند و بايد روزه ها را بگيرد.
مسأله 100- هفت روز باقيمانده را بايد بعد از مراجعت از سفر، در وطن بگيرد و جايز نيست اين روزه را در مکه ، يا بين راه بگيرد.
مسأله 101- مستحب است قرباني، شتر و در صورت عدم امکان، گاو و بسيار فربه باشد و اگر شتر يا گاو است، ماده و اگر گوسفند است نر باشد و در وقت نحر يا ذبح دعاهايي که وارد شده است را بخواند و اگر مي تواند خودش ذبح کند و اگر نمي تواند دست خود را روي دست ذبح کننده بگذارد و مستحب است قرباني را سه قسمت کند مقداري از آن را بخورد و مقداري را هديه و مقداري را صدقه دهد، ولي در هر صورت اگر به اين استحباب عمل نکرد و قرباني را رها نمود ضامن نيست.