درخت و گياه حرم
مسأله: کندن و بريدن هرچيزى که در محدوده حرم روئيده باشد بر محرم و غير محرم حرام است، مانند درخت و گياه حرم.
مسأله: از اين حکم چند مورد استثنا شده است: 1 ـ اذخر که گياه معروفى است. 2 ـ نخل خرما و درخت ميوه‌دار. 3 ـ علفهائى که خوراک شتر است. 4 ـ علف و درختى که در ملک يا خانه شخص مى‌رويد يا خود شخص آن را مى‌کارد و مى‌نشاند.
مسأله: همانطورى که کندن درخت و گياه حرم بر محرم حرام است، کندن درخت و گياه غير حرم نيز بر او تا زمانى که در احرام است حرام مى‌باشد.
مسأله: راه رفتن به نحو متعارف اگرچه موجب قطع بعض گياهان حرم شود اشکال ندارد، و همچنين رها کردن حيوانات چرنده براى چريدن اشکالى ندارد.
مسأله: کفّاره کندن و بريدن درخت و گياه از روى علم و عمد در درخت بزرگ يک گاو، و در درخت کوچک يک گوسفند است، و در شاخه‌ها و برگها قيمت آن را صدقه بدهد، و در علفها استغفار نمايد. و اگر از روى جهل به مسأله يا فراموشى و امثال آن باشد کفّاره ندارد.
چند مسأله
مسأله: حدود حرم اطراف شهر مکه مى‌باشد و يک بريد در يک بريد است، و هر بريد چهار فرسخ، و هر فرسخ تقريبا شش کيلومتر مى‌باشد، البته از طرف شمال، مسجد تنعيم خارج از محدوده حرم است.
مسأله: آنچه را که بايد محرم به جهت کفاره ذبح کند اگر در احرام عمره بود در مکّه مکرّمه ذبح نمايد و اگر در احرام حج بود در منى ذبح کند و آن را به فقراى مؤمنين يا وکيل آنها بدهد.
مسأله: چنانچه در مکه مکرّمه يا منى کفاره را ذبح نکرد يا در آنجا فقراى مؤمنين نبودند بايد در شهر خود کفاره را ذبح کند و به فقراى مؤمنين بدهد.
مسأله: در هر موردى که کفاره گوسفند است مى‌تواند بجاى آن بز بکشد.