فريضه حج
فريضه حج عبارت است از تشرف به خانه خدا به
نحو خاص وانجام اعمالى در آنجا وحوالى آن
در قرآن مجيد وروايات پيغمبر اکرم وائمه
طاهرين ( صلوات الله اجمعين ) در اين خصوص تأکيد بسيار
رسيده است ، وهمچنين براى کسانى که استطاعت رفتن به
سفر حج را دارند وآن را انجام نمى دهند يا به تأخير
مى اندازد ، تا جائى که شيخ کلينى ( ره ) به سند معتبر
از حضرت امام جعفر صادق ( عليه السلام ) روايت نموده است
که آن حضرت فرموده اند :
هر مسلمانى که استطاعت رفتن به سفر حج را داشته
/ صفحة 8 /
باشد وبه حج نرود بدون اين که حکومت او را از رفتن باز
دارد يابيمار باشد ، يا حاجت ضرورى داشته باشد که
او را از رفتن به حج جلوگيرى کند ، چنين کسى در حال
مردن يا به دين يهوديت ويا نصرانيت از دنيا برود وبه
دين يهود يا نصارى محشور مى گردد واز رحمت خداوند
محروم مى شود ! !
خداوند نيز در قرآن مجيد فرموده :
ولله على الناس حج البيت من استطاع اليه سبيلا ومن
کفر فان الله غنى عن العالمين ( 1 ) .
نخستين خانه اى که براى مردم بنا شد ، همان است که
در مکه مايه برکت وهدايت جهانيان است . . . زيارت اين
خانه ، بر همه مردمان هر که بدان راه توان يافت ، واجب و
مقرر است وهر که انکار کند ، خداوند از جهانيان بى نياز
است .
اين آيه ، واين روايت ، در اهميت حج ووجوب آن
کافى است ، و روايات بسيارى در اين دو قسمت رسيده
* ( هامش ) * 1 - سوره آل عمران ، آيه 97 . ( * )
/ صفحة 9 /
است که اين مختصر گنجايش ذکر آنها را ندارد .
بنابراين : بر هر مسلمانى که مستطيع شود واجب
است بدون تأخير ويا مسامحه ، در مقام اطاعت امر خداوند
بر آمده وبه سفر حج بيت الله الحرام مشرف شود ، واز
برکات بسيار ، ووسايل آمرزش وتحصيل رحمت حق ، و
اصلاح نفس وکمال معرفت ، وتهذيب اخلاق ، وتربيت
روح ، وفوائد اجتماعى ، ومشاهده نفوذ امر خدا ، وشوکت
وعظمت اسلام در آن اجتماع روحانى مستفيض وبهرمند
گردد ، وبه اجر فراوان نائل شود .
ولازم است مسلمانان نسبت به اين امر خطير توجه
مخصوص داشته باشند ، وآنها که استطاعت دارند خود را
آماده نموده ، ومطابق احکامى که در ( مناسک حج ) بيان
شده است عمل شريف را انجام دهند ودر آن مجمع
پر شکوه وجلال مسلمانان جهان که سالى يک بار در
مکه معظمه واطراف خانه خدا برگذار مى شود ، شرکت
نمايند ، واز فيوضات وآثار دينى ودنيوى آن بهرمند شوند
وگذشته از انجام فرمان الهى ناظر مراسم بسيار جالب حج و
عظمت پيغمبر بزرگوار اسلام ( ص ) وتعاليم متين و
/ صفحة 10 /
حياتبخش آن حضرت باشند .
خداوند در قرآن مجيد فرموده است :
واعتصموا بحبل الله جميعا ولا تفرقوا ( 1 ) .
اى مسلمانان جهان ، به دين خداوند بگرويد وهرگز
پراکنده نشويد !
با مسلمانان جهان با چهره گشوده برخورد نمائيد ، وبا
ادب واحترام به آنان سلام کنيد ، وبا دستى مملو از محبت
دست آنان را بفشاريد ، وسلام آنان را با گرمى پاسخ دهيد ،
ودر نماز جماعت آنان شرکت کنيد وبه جماعت آنان اقتداء
کنيد . پس چه بهتر که به اين اصل اخلاقى : اتحاد ويگانگى
ميان مسلمانان عمل نموده باشيد .
بدان که حج واجب بر مکلف در اصل شريعت يک
مرتبه در تمام عمر است وآن راحجة الاسلام مى نامند .
مسأله 1 - وجوب حج پس از تحقق شرائطش فورى
است وبايد در سال استطاعت انجام شود ، واگر کسى از
* ( هامش ) * 1 - سوره آل عمران ، آيه 103 . ( * )
/ صفحة 11 /
روى نافرمانى وعصيان يا به جهت عذرى آن را ترک کرد در
سال آينده وهمچنين سالهاى بعد واجب خواهد شد و
بعيد نيست که تأخير آن بدون عذر از گناهان کبيره باشد .
مسأله 2 - هرگاه استطاعت حاصل شد وبجا آوردن
حج متوقف بر مقدمات وتهيه وسائلى بود ، بايد فورابه
تحصيل آن پرداخته وخود را آماده ومهيا نمايد ، وهرگاه
قافله هاى متعددى باشد که يکى پس از ديگرى حرکت
مى کنند مکلف اگر اطمينان دارد با اولين قافله اگر حرکت
ننمايد ، مى تواند با قافله بعدى به حج برسد تأخير جائز
است ، والا بايد در اولين فرصت حرکت کند .
مسأله 3 - هرگاه متمکن از رفتن با اولين کاروان و
قافله بود ونرفت به اعتماد اين که با تأخير نيز حتما درک
خواهد کرد ، ولى اتفاقا با قافله بعدى نتوانست برود ، يا آن
که به علت تأخير حج را درک ننمود حج بر ذمه اش واجب و
مستقر خواهد بود ، هرچند در تأخير معذور باشد .
/ صفحة 12 /