اعمال مکه و احکام تقديم آن بر وقوفين
مسأله 974 ـ همانگونه که در ابتداى احکام حج تمتع بيان شد پنج عمل زير، يعنى:
1 ـ طواف حج،
2 ـ نماز طواف حج،
3 ـ سعى،
4 ـ طواف نساء،
5 ـ نماز طواف نساء.
محل انجام آن در مکه است، و بايد بعد از اعمال روز عيد انجام شود. و تقديم آن جايز نيست، مگر براى بعضى از افراد که در مسأله 962 مى آيد.
مسأله 975 ـ اگر به جهت جهل يا سهو و فراموشى اعمال مکه را قبل از حلق يا تقصير انجام داد بايد بعد از حلق يا تقصير در منى اعمال مکه را اعاده کند، و اگر از
(337صفحه)
بازگشت به منى معذور بود همانجا که هست حلق يا تقصير کند و موى خود را به منى بفرستد، و اعمال مکه را اعاده کند. و اگر از روى علم و عمد بوده است علاوه بر آن بايد يک گوسفند هم ذبح کند.
مسأله 976 ـ مستحب است در روز دهم بعد از انجام اعمال منى براى اعمال مکه به مکه بروند، و اعمال مکه را بايد به ترتيب مذکور انجام دهند. و اگر اين ترتيب رعايت نشود بايد به گونه اى بجا آورد تا ترتيب حاصل شود.
مسأله 977 ـ اگر به جهت جهل يا از روى غفلت و فراموشى اين ترتيب رعايت نشود، صحيح است، هر چند احتياط در اعاده است.
مسأله 978 ـ اگر سعى را بر طواف حج يا طواف نساء را بر سعى مقدم داشت بايد بعد از طواف حج و نماز آن، سعى را و بعد از سعى طواف نساء را بجا آورد تا ترتيب حاصل شود.
مسأله 979 ـ وقت اعمال مکه تا روز آخر ذى الحجه وسعت دارد. ولى بهتر است هر چه زودتر بعد از اعمال
(338صفحه)
منى در روز عيد انجام شود.
مسأله 980 ـ انجام طواف مستحبى بعد از اعمال روز عيد و قبل از انجام اعمال مکه مانعى ندارد.
مسأله 981 ـ خارج شدن از مکه قبل از انجام اعمال مکه مانعى ندارد.
مسأله 982 ـ افراد زير مى توانند اعمال مکه را قبل از وقوف در عرفات و مشعر و اعمال منى انجام دهند:
1 ـ زنهايى که مى ترسند هنگام بازگشت از منى حائض يا نفسا شده، و امکان ماندن در مکه تا پاک شدن را نداشته باشند.
2 ـ سالمندان يا بيمارانى که به جهت ازدحام بعد از بازگشت نتوانند طواف کنند.
3 ـ کسانى که مى دانند به جهتى بعد از اعمال منى تا آخر ذى الحجه نمى توانند اعمال مکه را انجام دهند.
مسأله 983 ـ تشخيص عذر اين افراد با خود افراد است، لذا نمى توانند به قول ديگران اکتفا کنند، بلى اگر از قول روحانى يا مدير کاروان يا فرد ديگرى اطمينان پيدا کنند مى توانند طبق اطمينان خود عمل کنند.
(339صفحه)
مسأله 984 ـ ازدحام جمعيت و مشقت در طواف مجوز مقدم داشتن اعمال مکه بر وقوفين نيست، همينطور کسى که با تخت روان طواف مى کند نمى تواند به جهت ارزانى تخت روان قبلاً اعمال خود را انجام دهد.
مسأله 985 ـ کسى که مى داند بعد از مراجعت از منى قدرت بر طواف ندارد و بايد او را با تخت طواف دهند و نمى تواند تا وقت خلوت در مکه بماند، اما قبل از وقوفين خودش مى تواند در مطاف طواف کند، تقديم طواف جايز و صحيح است، ولى احتياط مستحب جمع بين طواف قبل و اطافه بعد از مراجعت است.
مسأله 986 ـ نايب هم اگر از اين افراد باشد مى تواند اعمال مکه را بر وقوفين و اعمال منى مقدم بدارد. و به حج يا نيابت او ضرر نمى زند.
مسأله 987 ـ همانگونه که گذشت اين افراد بايد بعد از محرم شدن به احرام حج تمتع اعمال مکه را انجام دهند. و انجام اعمال قبل از احرام حج صحيح نيست.
مسأله 988 ـ اگر اعمال مکه را بدون احرام انجام دهد، کفايت نمى کند. و بايد بعد از وقوفين و اعمال منى يا
(340صفحه)
قبل از آن با احرام اعاده کند.
مسأله 989 ـ تقديم اعمال مکه بر وقوفين و اعمال منى بر اين افراد واجب نيست بلکه جايز است، لذا اين افراد اگر نتوانند اعمال مکه را مثل سايرين در وقت اختيارى آن انجام دهند مى توانند نايب بگيرند.
مسأله 990 ـ کسى که اعمال مکه را بر وقوفين و اعمال منى مقدم مى دارد بايد تمام پنج عمل را قبلاً انجام دهد، و نمى تواند طوافها را انجام دهد و سعى را بعد بجا آورد يا طواف نساء را بعد انجام دهد.
مسأله 991 ـ زنى که مى خواهد اعمال مکه را بر وقوفين مقدم بدارد اگر نتواند همه اعمال را انجام دهد، مثلاً بعد از سعى حيض شود احتياط آن است که مجدداً همه اعمال را بعد از پاک شدن اعاده کند، و اگر فرصت نکرد بايد نايب بگيرد، و نايب بايد تمام آن اعمال را بعد از اعمال روز عيد بجا آورد.
مسأله 992 ـ در موارد ضرورى تقديم طواف نساء و نماز آن بر سعى اشکالى ندارد، مثلاً اگر زن بترسد که بعد از سعى حيض شود مى تواند قبل از سعى طواف
(341صفحه)
نساء و نماز آن را بجا آورد، هر چند احتياط اين است که در اين فرض هم نايب بگيرد تا بعد از سعى طواف نساء او را انجام دهد.
مسأله 993 ـ کسى که اعمال حج را بر وقوفين مقدم مى دارد نمى تواند بعد از سعى حج، حلق يا تقصير کند، بلکه حلق يا تقصير حج را بايد روز عيد در منى انجام دهد، و اگر انجام داد علاوه بر اينکه محرمات احرام بر او حلال نمى شود، بلکه در صورت علم و عمد کفاره هم دارد.
مسأله 994 ـ اگر بعد از بازگشت از منى متوجه شوند که امکان اعاده اعمال مکه براى آنها وجود دارد، لازم نيست اعاده کنند مگر در مورد گروه سوم که بايد در صورت کشف خلاف اعمال را اعاده کنند، هر چند اعاده اعمال براى دو گروه اول نيز مطابق احتياط است.
مسأله 995 ـ احکام نيابت در اعمال مکه مثل نيابت در اعمال عمره است. اما نيابت گرفتن در اعمال مکه بشرطى صحيح است که مطمئن باشد تا آخرين زمان ممکن اقامت خودش نتواند انجام دهد.
(342صفحه)
مسأله 996 ـ کسى که مجاز است اعمال مکه را بر وقوفين مقدم بدارد، در صورت انجام آن اعمال تمام محرمات احرام در يک مرحله بعد از حلق يا تقصير از وى برداشته مى شود.
(343صفحه)