آیا نسبت دادن مطالبی به خداوند یا پیامبر (ص) و امامان علیهم السّلام ازمنابع غير معتبر يا منابعی که احتمال کذب آن می رود، دروغ محسوب می شود؟

پاسخ

• خویی، تبریزی و صافی: اگر شخص روزه دار اعتقاد به راستی خبر داشته باشد، می تواند از قول خدا و پیامبر(ص) امامان علیهم السلام نقل کند. ولی اگر خبری که راستی و دروغ بودنش را نمی داند، بنابر احتیاط واجب از کسی که خبر را گفته یا از کتابی که آن خبر در آن نوشته شده نقل نماید و بنابر احتیاط به خدا و یا پیامبر (ص) و امامان علیهم السلام نسبت ندهد.[1]
• سیستانی، مکارم و نوری: اگر بخواهد خبری را که اعتقاد به راستی آن دارد از قول خدا و پیامبر(ص) امامان علیهم السلام نقل کند، اشکالی ندارد ولی اگر خبری را که دلیلی بر حجیت آن ندارد و نمی داند راست است یا دروغ است، بنابر احتیاط واجب باید به نحو حکایت و نقل قول بیان کند و آن را به خدا و پیامبر(ص) امامان علیهم السلام مستقیماً نسبت ندهد. [2]
• امام و فاضل: اگر شخص روزه دار اعتقاد به راستی خبر داشته باشد، می تواند از قول خدا و پیامبر(ص) امامان علیهم السلام نقل کند. ولی اگر خبری را که راستی و دروغ بودنش را نمی داند، نباید خودش آن را به طور یقین بگوید و لکن اگر خودش هم به طور جزم و یقین خبر دهد، روزه اش باطل نمی شود اگر چه گمان به دروغ بودن خبر یا احتمال دروغ بودن خبر را بدهد. [3]
• خامنه ای و بهجت: اگر شک داشته باشد که این سخن دروغ است و به یکی از آنان نسبت دهد، روزه اش باطل نمی شود (خامنه ای: هر چند احتیاط مستحب آن است که آنها را با نسبت به آن کتاب نقل کند). [4]
• وحید: اگر شخص روزه دار اعتقاد به راستی خبر داشته باشد، می تواند از قول خدا و پیامبر(ص) امامان علیهم السلام نقل کند. ولی اگر خبری را که راستی و دروغ بودنش را نمی داند و دلیلی بر اعتبار آن ندارد نقل نماید، بنابر احتیاط واجب باید از کسی که آن خبر را گفته یا مثلاً از کتابی که آن خبر در آن نوشته شده نقل نماید و بنابر احتیاط واجب به خدا و یا پیامبر(ص) امامان علیهم السلام نسبت ندهد. [5]
• شبیری: اگر شخص روزه دار اعتقاد به راستی خبر داشته باشد، می تواند از قول خدا و پیامبر(ص) امامان علیهم السلام نقل کند. ولی اگر خبری را که راستی و دروغ بودنش را نمی داند، بنابر احتیاط باید از کسی که آن خبر را گفته یا از کتابهایی که آن خبر در آن نوشته شده نقل کند و نباید به خدا یا پیامبر (ص) و یا امام علیه السلام نسبت دهد. [6]

منابع:

1. خویی و تبریزی: صراط النجاة، ج 1، س 1107؛ بهجت: استفتائات، ج 2، س 2857.
2. امام: استفتائات، ج 1، احکام روزه، س 18.
3. فاضل: جامع المسائل، ج 2، س 434.
4. سیستانی: المسائل المنتخبة، م 500.
5. صافی: جامع الاحکام، ج 1، س 449.