مصرف خمس
مسأله 1835 :
خمس را بايد دو قسمت کنند : يک قسمت آن سهم سادات است وبايد به سيد فقير ، يا يتيم ، يا به سيدى که در سفر درمانده شده بدهند ونصف ديگر آن سهم امام عليه السلام است که در اين زمان بايد به مجتهد جامع الشرايط بدهند . يا به مصرفى که او اجازه ميدهد برسانند ولى اگر انسان بخواهد سهم امام را به مجتهدى که از او تقليد نمى کند بدهد ، در صورتى به او اذن داده مى شود که بداند آن مجتهد ومجتهدى که از او تقليد مى کند ، سهم امام را به يک طور مصرف مى کنند .
مسأله 1836 :
سيد يتيمى که به او خمس مى دهند ، بايد فقير باشد ولى به سيدى که در سفر درمانده شده ، اگر در وطنش فقير هم نباشد ، مى شود خمس داد .
مسأله 1837 :
به سيدى که در سفر درمانده شده ، اگر سفر او سفر معصيت باشد ، خمس بدهند اشکال ندارد .
مسأله 1838 :
به سيدى که عادل نيست مى شود خمس داد ولى به سيدى که دوازده امامى نيست بنا بر احتياط نبايد خمس بدهند .
مسأله 1839 :
به سيدى که معصيتکار است ، اگر خمس دادن کمک به معصيت او باشد وندادن خمس موجب مى شود که معصيت نکند نبايد خمس داد ولى اگر داده شود ذمه برى مى شود . / صفحة 315 /
مسأله 1840 :
اگر کسى بگويد سيدم نمى شود به او خمس داد ، مگر آنکه يک نفر عادل ، بلکه موثق سيد بودن او را تصديق کند ، يا در بين مردم بطورى معروف باشد که انسان يقين کند يا اطمينان پيدا کند که سيد است .
مسأله 1841 :
به کسى که در شهر خودش مشهور باشد سيد است ، اگر چه انسان به سيد بودن او يقين نداشته باشد مى شود خمس داد .
مسأله 1842 :
کسى که زنش سيده است بنابر احتياط واجب نبايد به او خمس بدهند که به مصرف مخارج خودش برساند . ولى اگر مخارج ديگران بر آن زن واجب باشد ونتواند مخارج آنان را بدهد ، جايز است انسان خمس به آن زن بدهد که به مصرف آنان برساند .
مسأله 1843 :
اگر مخارج سيدى که عيال انسان نيست بر انسان واجب باشد ، بنا بر احتياط واجب ، نمى تواند از خمس خوراک وپوشاک او را بدهد ، وهمچنين اگر مقدارى خمس ملک اوکند که به مصرف مخارج خودش برساند ولى اگر مقدارى خمس ملک او کند که صرف در چيزهايى که نفقات واجبه نيست بنمايد مانعى ندارد .
مسأله 1844 :
به سيد فقيرى که مخارجش بر ديگرى واجب است واو نمى تواند مخارج آن سيد را بدهد ، يا دارد ونمى دهد مى شود خمس داد .
مسأله 1845 :
احتياط واجب آن است که بيشتر از مخارج يک سال به يک سيد فقير خمس ندهند .
مسأله 1846 :
اگر در شهر انسان سيد مستحقى نباشد واحتمال هم ندهد که پيدا شود ، يا نگهدارى خمس تا پيدا شدن مستحق ممکن نباشد ، بايد خمس را به شهر ديگر ببرد به مستحق برساند ومى تواند مخارج بردن آن را از خمس بر دارد . وارگر خمس از بين برود ، چنانچه در نگهدارى آن کوتاهى کرده ، بايد عوض آن را بدهد واگر کوتاهى نکرده ، چيزى بر او واجب نيست .
مسأله 1847 :
هر گاه در شهر خودش مستحقى نباشد ولى احتمال دهد که پيدا / صفحة 316 / شود اگر چه نگهدارى خمس تا پيدا شدن مستحق ممکن باشد ، مى تواند خمس را به شهر ديگر ببرد وچنانچه در نگهدارى آن کوتاهى نکند وتلف شود ، نبايد چيزى بدهد ، ولى نمى تواند مخارج بدن آن را از خمس بردارد .
مسأله 1848 :
اگر در شهر خودش مستحق پيدا شود ، باز هم مى تواند خمس را به شهر ديگر ببرد وبه مستحق برساند ، ولى مخارج بردن آن را بايد از خودش بدهد ودر صورتى که خمس از بين برود ، اگر چه در نگهدارى آن کوتاهى نکرده باشد ضامن است
مسأله 1849 :
اگر با اذن حاکم شرع خمس را به شهر ديگر ببرد ، واز بين برود لازم نيست دو باره خمس بدهد . وهمچنين است اگر به کسى بدهد که از طرف حاکم شرع وکيل بوده که خمس را بگيرد واز آن شهر به شهر ديگر ببرد .
مسأله 1850 :
اگر خمس را از خود مال ندهد واز جنس ديگر بدهد ، بايد به قيمت واقعى آن جنس حساب کند وچنانچه گرانتر از قيمت حساب کند ، اگر چه مستحق به آن قيمت راضى شده باشد ، بايد مقدارى را که زيا د حساب کرده بدهد .
مسأله 1851 :
کسى که از مستحق طلبکار است مى تواند طلب خود را بابت خمس حساب کند وبنابر احتياط واجب بايد از حاکم شرع اجازه بگيرد يا آنکه خمس را به او بدهد وبعدا مستحق بابت بدهى خود ره او برگرداند ومى تواند از مستحق وکالت گرفته وخود از جانب او قبض نموده وبابت طلبش دريافت کند