مسائل متفرقه اجاره (آیت الله سید محمد صادق روحانی)

مسائل متفرقه اجاره

مسأله 2189 :

مالى را که مستأجر بابت اجاره مى دهد بايد معلوم باشد پس اگر از چيزهايى است که مثل گندم با وزن معامله مى کنند ، بايد وزن آن معلوم باشد واگر از چيزهايى که مثل تخم مرغ با شماره معامله مى کنند بايد شماره آن معين باشد واگر مثل است وگوسفند است ، بايد ااره دهنده آن را ببيند ، يا مستأجر خصوصيات آن را به او بگويد .

مسأله 2190 :

اگر زمينى را براى زراعت جو ، ياگندم اجاره دهد ومال الاجاره را جو ، يا گندم همان زمين قرار دهد اجاره صحيح نيست .

مسأله 2191 :

کسى که چيزى را اجاره داده ، تا آن چيز را تحويل ندهد ، حق ندارد اجاره آن را مطالبه کند ، ونيز اگر براى انجام عملى اجير شده باشد پيش از انجام عمل حق مطالبه اجرت ندارد .

مسأله 2192 :

هر گاه چيزى را که اجاره داده تحويل دهد ، اگر چه مستأجر تحويل نگيرد ، يا تحويل بگيرد وتا آخر مدت اجاره از آن استفاده نکند ، بايد مال الاجاره آن را بدهد . / صفحة 378 /

مسأله 2193 :

اگر انسان اجير شود که در روز معينى کارى را انجام دهد ودر ان روز براى انجام آن کار حاضر شود ، کسى که او را اجير کرده اگر چه آن کار را به او مراجعه نکند ، بايد اجرت او را بدهد ، مثا اگر خياطى را در روز معينى براى دختن لباسى اجير نمايد وخياط در آن روز آماده کار باشد ، اگر چه پارچه را به او ندهد که بدوزد ، بايد اجرتش را بدهد چه خياط بيکار باشد ، چه براى خودش يا ديگرى کار کند .

مسأله 2194 :

اگر بعد از تمام شدن مدت اجاره معلوم شود که اجاره باطل بوده ، مستأجر بايد مال الاجاره را به مقدار معمول به صاحب ملک بدهد ، مثا اگر خانه اى را يک ساله به صد تومان اجاره کند بعد بفهمد اجاره باطل بورده ، چنانچه اجاره آن خانه معمولا پنچاه تومان است ، بايد پنچاه تومان را بدهد واگر دويست تومان است ، بايد دويست تومان را بپردازد . ونيز اگر بعد از گذشتن مقدارى از مدت اجاره معلوم شود که اجاره باطل بوده ، بايد اجاره آن مدت را به مقدار معمول به صاحب ملک بدهد .

مسأله 2195 :

اگر چيزى را که اجاره کرده از بين برود ، چنانچه در نگهدارى آن کوتاهى نکرده ودر استفاده بردن از آن هم زياده روى ننموده ضامن نيست ، ونيز اگر مثلا پارچه اى را که به خياط داده از بين برود ، در صورتى که خياط زياده روى نکرده ودر نگهدارى ان هم کوتاهى نکرده باشد ، نبايد عوض آن را بدهد .

مسأله 2196 :

هر گاه صنعتگر چيزى را که گرفته ضايع کند ، ضامن است در صورتى که تجاوز از حد مأذون فيه نمده والا ضامن نيست .

مسأله 2197 :

اگر قصاب سر حيوانى را ببرد وآن را حرام کند چه مزد گرفته باشد ، چه مجانى سر بريده باشد ، بيد قيمت آن را به صاحبش بدهد .

مسأله 2198 :

اگر حيوانى را اجاره کند ومعين نمايد که چقدر بار بر آن بگذارد ، چنانچه بيشتر از آن مقدار بار کند وآن حيوان بميرد يا معيوب شود / صفحة 379 / ضامن است ، ونيز اگر مقدار بار را معين نکرده باشند وبيشتر از معمول بار کند وحيوان تلف شود يا معيوب گردد ضامن مى باشد .

مسأله 2199 :

اگر حيوانى را براى بردن بار شکستنى اجاره دهد ، چنانچه آن حيوان بلغزد ، بارم کند وبار را بشکند ، صاحب حيوان ضامن نيست . ولى اگر صاحب حيوان به واسطه زدن ومانند آن کارى کند که حيوان زمين بخورد وبار را بشکند ضامن است .

مسأله 2200 :

اگر کسى بچه از را ختنه کند وضررى به آن بچه برسد ، يا بميرد چنانچه بيشتر از معمول بريده باشد ضامن است .

مسأله 2201 :

اگر دکتر بدست خود به مريض دوا بدهد ، يا درد ودواى مريض را به او بگويد ومريض دوا بخورد ، چنانچه در معالجه خطا کند وبه مريض ضررى برسد يا بميرد ، دکتر ضامن است بلکه اگر فقط بگويد فلان دوا براى فلان مرض فايده دارد وبه واسطه خودرن دوا ضررى به مريض برسد ، يا بميرد دکتر ضامن است .

مسأله 2202 :

هر گاه دکتر به مريض يا ولى او بگويد که اگر ضررى به مريض بسد ضامن نباشد در صورتى که دقت واحتياط خود را بکند وبه مريض ضررى برسد يا بميرد ، دکتر ضامن نيست .

مسأله 2203 :

مستأجر وکسى که چيزى را اجاره داده ، با رضايت يکديگر مى توانند معامله را بهم بزنند ، ونيز اگر در اجاره شرط کنند که هر دو يا يکى از آنان حق بهم زدن معامله را داشته باشند ، مى توانند مطابق قرار داد ، اجاره را بهم بزنند .

مسأله 2204 :

اگر اجاره دهنده يا مستأجر بفهمد که مغبون شده است ، چنانچه در موقع خواندن صيغه ملتفت نباشد که مغبون است مى تواند اجاره را بهم بزند ، ولى اگر در صيغه اجاره شرط کنند که اگر مغبون هم باشند حق بهم زدن معامله را نداشته باشند ، نمى توانند اجاره را بهم بزنند . / صفحة 380 /

مسأله 2205 :

اگر چيزى را اجاره دهد وپيش از آنکه تحويل دهد کسى آن را غصب نمايد چنانچه منع غاصب متوجه موجر باشد ونگذارد او تسليم نمايد مستأجر مى تواند اجراه را بهم بزند وچيزى را که به اجاره دهنده داده پس بگيرد ، وچنانچه منع متوجه مستأجر باشد نمى تواند اجاره را بهم بزند ولى اجاره مدتى را که در تصرف غصب کنند ه بوده به ميزان معمول از او مى گيرد ، پس اگر حيوانى را يکماهه به ده تومان اجاره نمايد وکسى آن را ده روز غصب کند واجاره معمولى ده روز آن پانزده تومان باشد ، مى تواند پانزده تومان را از غصب کننده بگيرد .

مسأله 2206 :

اگر چيزى را که اجاره کرده تحويل بگيرد ، وبعد ديگرى آن را غصب کند ، نم يتواند اجاره را بهم بزند وفقط حق دارد کرايه آن چيز را به مقدار معمول از غصب کنند بگيرد .

مسأله 2207 :

اگر پيش از آنکه مدت اجاره تمام شود ، ملک را به مستأجر بفروشد ، اجاره بهم نمى خورد . ومستأجر بايد مال الاجاره را به فروشنده بدهد . وهمچنين است اگر آن را به ديگرى بفروشد .

مسأله 2208 :

ار پيش از ابتداى مدت اجاره ، ملک به طورى خراب شود که هيچ قابل استفاده نباشد ، يا قابل استفاده اى که شرط کرده اند نباشد . اجاره باطل مى شود ، وپولى که مستأجر به صاحب ملک داده بايد به او برگردانده شود ، بلکه اگر طورى باشد که بتواند استفاده مختصرى هم از آن ببرد ، مى تواند اجاره را بهم بزند .

مسأله 2209 :

اگر ملکى را اجاره کند وبعد از گذشتن مقدارى از مدت اجاره به طورى خراب شود که هيچ قابل استفاده نباشد ، يا قابل استفاده اى که شرط کرده اند نباشد ، اجاره مدتى که باقيمانده باطل مى شود واگر استفاده مختصرى هم بتواند از ان ببرد ، مى تواند اجاره مدت باقيمانده را بهم بزند .

مسأله 2210 :

اگر خانه اى را که مثلا دو اطاق دارد اجاره دهد ويک اطاق آن خراب شود ، چنانچه فورا آن را بسازد وهيچ مقدار از استفاده آن از بين نرود / صفحة 381 / اجاره باطل نمى شود ومستأجر هم نمى تواند اجاره را بهم بزند ، ولى اگر ساختن آن بقدرى طول بکشد که مقدارى از استفاده مستأجر از بين برود ، اجاره به آن مقدار باطل مى شود ومستأجر مى تواند اجاره باقيمانده را بهم بزند .

مسأله 2211 :

اگر اجاره دهنده يا مستأجر بميرد اجاره باطل نمى شود ، ولى اگر خانه مال اجاره دهنده نباشد مثلا ديگرى وصيت کرده باشد که تا او زنده است منفعت خانه مال او باشد چنانچه آن خانه را اجاره دهد وپيش از تمام شدن مدت اجاره بميرد از وقتى که مرده ، اجاره باطل است .

مسأله 2212 :

اگر صاحب کار بنا را وکيل کند که براى او عمله بگيرد چنانچه بنا کمتر از مقدارى که از صاحب کار مى گيرد به عمله بدهد ، زيادى آن بر او حرام است وبايد آن را به صاحب کار بدهد ، ولى اگر اجير شود که ساختمان را تمام کند وبراى خود اختيار بگذارد که خودش بسازد ، يا به ديگرى بدهد در صورتى که کمتر از مقدارى که اجير شده به ديگرى بدهد ، زيادى آن براى او حلال مى باشد .

مسأله 2213 :

اگر رنگرز قرار بگذارد که مثلا پارچه را با نيل رنگ کند ، چنانچه با رنگ ديگر رنگ نمايد حق ندارد چيزى بگيرد .