زکات طلا و نقره (آیت الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی)

زکات طلا و نقره

نصاب طلا و نقره

مسأله 2015 :

طلا دو نصاب دارد:

نصاب اوّل آن «بيست مثقال» شرعى است؛ پس وقتى طلا به «بيست مثقال» شرعى که «پانزده مثقال» معمولى است (معادل 312/70 گرم) برسد، اگر شرايط ديگر را هم داشته باشد، انسان بايد «يک چهلم» آن را (معادل 757/1 گرم) بابت زکات بدهد؛ اما اگر به اين مقدار نرسد، زکات آن واجب نيست.

نصاب دوم طلا «چهار مثقال» شرعى است که «سه مثقال» معمولى مى‌شود (معادل 062/14 گرم)، يعنى اگر «سه مثقال» به «پانزده مثقال» اضافه شود بايد زکات تمام «هيجده مثقال» (معادل 374/84 گرم) را از قرار «يک چهلم» بدهد (يعنى 109/2 گرم) و اگر کمتر از «سه مثقال» معمولى اضافه شود، فقط بايد زکات «پانزده مثقال» آن را بدهد و زيادى آن زکات ندارد و همچنين است هرچه بالا رود، يعنى اگر ضرايب عدد سه (مثل سه، شش، نُه، دوازده و...) به پانزده مثقال اضافه شود، بايد يک چهلم تمام آن به عنوان زکات پرداخت شود؛ ولى اگر غير از ضرايب عدد سه به پانزده مثقال اضافه شود، فقط مقدارى که ضريب عدد سه مى‌باشد، در محاسبه زکات به پانزده مثقال اضافه مى‌گردد و باقى مانده آن که کمتر از سه مثقال است، مشمول زکات نمى‌گردد؛ مثلاً در 5/35 مثقال طلا، فقط 33 مثقال آن مشمول زکات است و بايد يک چهلم آن به عنوان زکات پرداخت گردد و ما بقى آن (5/2 مثقال) زکات ندارد.

مسأله 2016 :

نقره دو نصاب دارد:

نصاب اوّل آن «105 مثقال» معمولى (معادل 187/492 گرم) است و اگر نقره به

(361)

«105 مثقال» برسد و شرايط ديگر را هم داشته باشد، انسان بايد «يک چهلم» آن (معادل 304/12 گرم) را بابت زکات بدهد و اگر به اين مقدار نرسد، زکات آن واجب نيست.

نصاب دوم نقره «21 مثقال» (معادل 437/98 گرم) است، يعنى اگر «21 مثقال» به «105 مثقال» اضافه شود، بايد زکات تمام «126 مثقال» (معادل 625/590 گرم) را بدهد و اگر کمتر از «21 مثقال» اضافه شود، فقط بايد زکات «105 مثقال» آن را بدهد و زيادى آن زکات ندارد و همچنين است هر چه بالا رود، يعنى به ازاء هر «21 مثقال» که به نصاب اوّل اضافه مى‌شود، بايد زکات تمام آن را بدهد و اگر کمتر اضافه شود مقدارى که اضافه شده و کمتر از «21 مثقال» است، زکات ندارد. بنابر اين اگر انسان يک چهلم هر چه طلا و نقره دارد بدهد، زکاتى را که بر او واجب بوده داده و گاهى هم بيشتر از مقدار واجب داده است؛ مثلاً کسى که «110 مثقال» نقره دارد، اگر يک چهلم آن را بدهد، زکات «105 مثقال» آن را که واجب بوده داده و مقدارى هم براى «5 مثقال» آن داده که واجب نبوده است.

احکام زکات طلا و نقره

مسأله 2017 :

کسى که طلا يا نقره او به اندازه نصاب است، اگرچه زکات آن را داده باشد، تا وقتى از نصاب اوّل کم نشده، همه ساله بايد زکات آن را بدهد.

مسأله 2018 :

زکات طلا و نقره در صورتى واجب مى‌شود که آن را سکّه زده باشند و معامله با آن رايج باشد و اگر نقش سکّه آن هم از بين رفته باشد، بايد زکات آن را بدهند.

مسأله 2019 :

طلا و نقره سکّه‌دارى که زنها براى زينت به کار مى‌برند، زکات ندارد، اگرچه رايج باشد.

مسأله 2020 :

کسى که طلا و نقره دارد، اگر هيچ کدام آنها به اندازه نصاب اوّل نباشد، مثلاً «104 مثقال» نقره و «14 مثقال» طلا داشته باشد، زکات بر او واجب نيست.

مسأله 2021 :

همان طور که سابقا گفته شد، در واجب شدن زکات طلا و نقره سال معتبر است، بدين ترتيب که اگر انسان يازده ماه مالک طلا و نقره باشد، در اول ماه

(362)

دوازدهم ديگر نمى‌تواند در آن به گونه‌اى تصرف کند که مال را از بين ببرد و اگر تصرف کند، ضامن است و چنانچه تا پايان ماه دوازدهم بقيه شرايط موجود باشد، پرداخت زکات واجب مى‌شود.

مسأله 2022 :

اگر در بين يازده ماه، طلا و نقره‌اى را که دارد با طلا يا نقره يا چيز ديگر عوض نمايد يا آنها را ذوب کند، زکات بر او واجب نيست؛ ولى اگر براى فرار از پرداختن زکات اين کارها را بکند، احتياط مستحب آن است که زکات را بدهد.

مسأله 2023 :

اگر در ماه دوازدهم طلا و نقره را ذوب کند، بايد زکات آنها را بدهد و چنانچه به واسطه ذوب کردن، وزن يا قيمت آنها کم شود، بايد زکاتى را که پيش از ذوب کردن بر او واجب بوده، بدهد.

مسأله 2024 :

اگر طلا و نقره‌اى که دارد خوب و بد داشته باشد، مى‌تواند زکات هر کدام از خوب و بد را از خود آن بدهد؛ ولى بهتر است زکات همه آنها را از طلا و نقره خوب بدهد و احتياط واجب آن است که زکات همه آنها را از طلا و نقره بد ندهد.

مسأله 2025 :

طلا و نقره‌اى که بيشتر از اندازه معمول با فلز ديگر مخلوط است، اگر مقدار ناخالصى آن به حدّى باشد که به آن سکّه طلا يا نقره نگويند، تعلّق زکات به آن محلّ اشکال است و اگر ناخالصى آن به اين مقدار نباشد، چنانچه خالص آن به اندازه نصاب که مقدار آن گفته شد برسد، انسان بايد زکات آن را بدهد و چنانچه شک دارد که خالص آن به اندازه نصاب هست يا نه، زکات آن واجب نيست.

مسأله 2026 :

اگر با طلا و نقره‌اى که دارد، به مقدار معمول، فلز ديگرى مخلوط باشد، نمى‌تواند زکات آن را از طلا و نقره‌اى بدهد که بيشتر از معمول، فلز ديگر دارد؛ ولى اگر به قدرى بدهد که يقين کند طلا و نقره خالصى که در آن هست، به اندازه زکاتى مى‌باشد که بر او واجب است، اشکال ندارد.