ديه جنين
سوال 1343 :
جنينى در شکم مادر به قتل رسيده است امّا مونث و مذکّر بودن آن معلوم نيست، ديه آن چقدر است؟
جواب :
در صورتى که جنين کامل شده و روح در آن دميده نشده ديه آن صد دينار است و فرقى ميان مؤنث و مذکّر نيست و اگر روح در آن دميده شده باشد در مذکر هزار دينار و در مؤنث پانصد دينار و در مواردى که مشکوک باشد هفت صد و پنجاه دينار است.
سوال 1344 :
ديه از بين بردن نطفه بسته شده يا سقط جنين چه مقدار است؟
جواب :
هرگاه تنها نطفه باشد بيست مثقال شرعى طلا (20 دينار) و اگر به صورت خون بسته شده باشد چهل مثقال (40 دينار) و اگر مضغه باشد شصت مثقال (60 دينار) و اگر به صورت استخوان باشد بدون گوشت هشتاد مثقال (80 دينار) و اگر جنين کامل باشد و هنوز روح و حرکت نداشته باشد صد مثقال طلا (100 دينار) و اگر روح در آن دميده شده باشد هزار مثقال (1000 دينار) در مذکر و پانصد مثقال (500 دينار) در مؤنث است (منظور از مثقال شرعى هيجده نخود است که سه چهارم مثقال معمولى است).
سوال 1345 :
اگر زن حامله اى براى سقط جنين به طبيب و يا قابله مراجعه کند و او هم، عالماً و عامداً اقدام به سقط جنين کند، اگر روح در جنين دميده شده باشد، آيا بايد قصاص شود يا ديه کامله به عهده اوست؟
جواب :
در قتل عمد جنين ديه است و قصاص نيست حتّى جنين کامل، زيرا اوّل اين که عمومات قصاص شامل جنين نمى شود. دوّم اين که در روايات متعدّدى که در باب ديه جنين وارد شده، تعبيراتى وجود دارد که يا صريح در قتل عمد است و يا اعم از قتل عمد و خطا و شبه عمد مى باشد و در همه آنها تصريح به ديه شده و ثالثاً برفرض که مصداق شبهه شود، حدود و قصاص تُدْرَاُ بالشّبهات به خصوص اين که فتواى به جواز قصاص در باب جنين از کسى از مشاهير فقها ديده نشده است جز در موارد نادر.
سوال 1346 :
لطفاً آدرس موارد نادرى که فرموده ايد فتواى بعضى از مشاهير بر قصاص جنين ذى الرّوح است را مرقوم فرماييد؟
جواب :
در شرح لمعه در باب ديه جنين اشاره اى به اين معنا شده است در کشف اللثام و قواعدالاحکام علاّمه نيز اشاره، بلکه تصريح به اين معنا شده است.
سوال 1347 :
اگر زن حامله اى حمل خويش را سقط کند (مباشرتاً يا تسبيباً) آيا بايد قصاص شود يا ديه بپردازد؟
جواب :
قصاص نمى شود بلکه فقط ديه دارد.
سوال 1348 :
ماده 91 قانون تعزيرات که به تأييد فقهاى شوراى نگهبان رسيده و لازم الاجرا مى باشد، مقرّر مى دارد «اگر زن حامله براى سقط جنين به طبيب و يا قابله مراجعه کند و طبيب هم عالماً و عامداً مباشرت به اسقاط جنين نمايد ديه جنين به عهده اوست و اگر روح در جنين دميده شده باشد بايد قصاص شود و اگر او
را به وسايل اسقاط جنين راهنمايى کند به شش ماه تا سه سال حبس محکوم مى شود» نظر به اين که فقهاى شيعه در مورد جنين بين حلول روح و غير آن فرقى قائل نيستند و در هر حال سقط جنين را موجب ثبوت قصاص نمى دانند، آيا مادّه قانونى مذکور منطبق با شرع مى باشد؟ در صورت منفى بودن، تکليف قاضى در صدور حکم چيست؟
جواب :
با توجّه به روايات متعدّدى که درباره سقط جنين وارد شده و در اين روايات (که بعضى از آنها در مورد عمدمى باشد) چيزى جز ديه وجود ندارد و با توجّه به مدارک ديگرى که از کلمات فقها در دست است، قصاص در مورد جنين مطلقاً منتفى است و تنها ديه تعلّق مى گيرد و بايد فقهاى محترم شوراى نگهبان را در جريان اين مسأله گذاشت تا قانون را اصلاح نمايند.
سوال 1349 :
چندى قبل خانمى که در ماه هشتم حاملگى بود در اثر تصادف اتومبيل، همراه فرزندى که در رحم داشت فوت مى کند، از آن جا که جنسيّت بچّه که در رحم مادر بوده مشخص نيست، ديه آن چگونه محاسبه مى شود؟
جواب :
بايد ديه دختر و پسر را جمع و تقسيم بر دو کنند.