حجّ نيابتى
سوال 387 :
کسى که بى سواد است و نماز او چندان کامل نيست يعنى خوب ياد نگرفته، در عين حال الآن به نيابت از پدر مرحومش به حج مى رود آيا حج او درست است؟
جواب :
در صورتى که بتواند در خلال اين مدّت تا موقع نماز طواف، نمازش را کامل کند مانعى ندارد، ولى در غير اين صورت نيابت او مشکل است.
سوال 388 :
کسى که خود مستطيع نيست ولى پدرش ثبت نام کرده و الآن فوت کرده فيش بانکى او را به نام خود کرده و به نيابت او حج انجام مى دهد مخارج اعمال بعدى از جمله فراهم کردن ارز به عهده کيست؟ آيا از ثلث مال او مى تواند بگيرد؟
جواب :
هرگاه پدرش در اوّلين فرصت استطاعت ثبت نام کرده و قبل از رفتن به حج فوت نموده،نيابت از او واجب نيست و تنها در صورتى که ورثه راضى باشند مى تواند حج به جا آورد و اما اگر قبلا مستطيع شده و در ثبت نام و رفتن به حج کوتاهى نموده، بايد حجّ ميقاتى براى او انجام بدهند مگر اين که وصيّت کرده باشد که حجّ بلدى انجام دهند و اگر بتوانند فيش بانکى او را طبق موازين قانونى بفروشند با قسمتى از آن اجير بگيرند احتياط واجب آن است که چنين کنند.
سوال 389 :
پدرى چند فرزند دارد و تمام اموال خود را به دو تن از فرزندانش به عنوان مصالحه داده است ولى شرط کرده که بعد از مرگ از طرف وى کسى را حدّاکثر ظرف چهار سال براى اداى حَجّة الاسلام بفرستند، فرزند او طبق شرط عمل کرده و در سال چهارم کسى را براى حج از بلد خويش روانه کرده است ولى اين نايب وقتى به شهر ديگر رسيد خودش نرفت و کسى ديگر را براى حجّ ميقاتى فرستاد و حجّ ميقاتى انجام گرفته است در حالى که فرزندان اين ميّت از اين جريان خبر نداشتند(ناگفته نماند که حجّ ميقاتى براى مردم آن جا شناخته شده نيست و از نيابت براى حجّ بلدى انصراف دارد) سوال اين است که:
الف) آيا نايب، حقّ نايب ساختن شخص دوّم را دارد؟
ب) آياحجّ انجام گرفته ازطرف ميّت صحيح است و ميّت برىء الذّمّه شده است؟
جواب :
حکم مصالحه چيست؟
د) آيا به شرط عمل شده؟ زيرا فرزندان ديگر ميّت،مدعى هستند که به شرط عمل نشده است لذا بايد ما ترک به عنوان ارث بين ورثه تقسيم شود.
جواب :
الف) نايب حقّ نايب قراردادن ديگرى را ندارد
ب) حجّ انجام گرفته صحيح است و ميّت برى الذّمّه شده است.
جواب :
مصالحه به قوّت خود باقى است.
د) پسر بايد پول حجّ را از نايب اوّل باز پس بگيرد و بهتر آن است که ميان ورثه تقسيم کند.
سوال 390 :
مردى براى انجام حج وصيّت کرده است، آيا دختر و يا همسر او هم مى توانند به نيابت از او حج بجا آورند؟
جواب :
اگر شخص معيّنى را در وصيّتنامه قيد نکرده باشد دختر و يا همسر او هم مى توانند نيابت کنند.
سوال 391 :
پيرزنى هستم که توانايى انجام اعمال حج را به علت کهولت سن ندارم با اين که مستطيعه هستم،آيا مى توانم در حال حيات کسى را به نيابت خود به حج بفرستم و حال آن که اميد بهبود در آينده نيز ندارم؟
جواب :
بايد نايب بگيريد.
سوال 392 :
زنى هستم که نيابتاً به حج مشرف شده ام آيا نذر احرام قبل از ميقات براى من جايز است؟
جواب :
مانعى ندارد.
سوال 393 :
زنى که روز دهم و يازدهم و دوازدهم قادر به رمى جمرات نيست، ولى مى تواند شبها رمى جمره نمايد و يا در روز سيزدهم قضاى هر سه روز را به جا آورد آيا مى تواند از طرف کسى نايب شود؟ و در صورت امکان آيا همه صور مذکوره يکسانند و يا آن که فرق دارند؟
جواب :
نيابت او صحيح است و بايد شبها به جاى روز رمى کند.
سوال 394 :
آيا زن به نيابت از ديگرى مى تواند نماز طواف بخواند؟
جواب :
مانعى ندارد.
سوال 395 :
کسى که نماز او چندان کامل نيست اگر براى خود يا به نيابت از کسى به حج برود آيا در انجام نماز طواف مى تواند ديگرى را نايب کند؟
جواب :
در مورد حجّ خودش بايد به اندازه اى که توانايى دارد انجام دهد و کوشش کند تا آن جا که مى تواند قرائت نماز را اصلاح کند ولى اگر قرائتش صحيح نيست نايب شدن او براى ديگران مشکل است.
سوال 396 :
اگر شخصى قبل از درست شدن خدمه گرى به نيابت از کسى به انجام حج پذيرفته شده باشد و بعداً مسأله خدمه گرى درست شود حج را براى چه کسى انجام دهد؟ همچنين کسى که مستطيع نيست ولى به عنوان کمک کار کسى به حج مى رود؟
جواب :
کسى که قبلا اجير براى نيابت از کسى شده چنانچه بعداً مسأله خدمه گرى او درست شود بايد حج را فقط به قصد نيابت انجام دهد ولى اگر اجير نشده در حکم مستطيع است و حج او حجّ واجب محسوب مى شود.
سوال 397 :
فقها مى گويند کسى که چندين سال بعد از استطاعت يا در اوّلين سال استطاعت به مکّه مشرف شده و بعد از دخول در محدوده حرم فوت شده نيابت براى او لازم نيست. حال اگر بعد از تمام کردن عمره تمتّع از دنيا برود هم نيابت لازم نيست؟
جواب :
در صورتى که بعد از دخول در حرم با احرام فوت شده باشد يا بعد از عمره تمتّع، نيابت لازم نيست.
سوال 398 :
آيا نايب حقّ نايب گرفتن دارد و در صورت انجام اين عمل آيا ميّت برىء الذّمّه مى شود؟
جواب :
نايب حقّ نايب قرار دادن ديگرى را نداشته است ولى حجّ انجام گرفته صحيح است و ميّت برىء الذّمّه شده است ولى نايب نسبت به پولى که گرفته مديون است.
سوال 399 :
اگر مردى که مى تواند در روز رمى کند براى رمى زنى نايب شود آيا مى تواند رمى زن را در شب انجام دهد؟
جواب :
نمى تواند.
سوال 400 :
اگر زنى که نيابت را پذيرفته، نيز خوف حيض يا مرض داشته باشد آيا مى تواند اعمال حج را بر وقوفين و اعمال منى مقدّم بدارد؟
جواب :
مى تواند.
سوال 401 :
کسى که حجّ نيابتى انجام مى دهد علاوه بر طواف نسا که براى منوبٌ عنه به جا مى آورد آيا واجب است که براى خود نيز طواف نسا انجام دهد؟
جواب :
واجب نيست.
سوال 402 :
آيا صرورة (يعنى کسى که تا کنون به حجّ مشرف نشده است) مى تواند نايب شود، مرد باشد يا زن از طرف مرد باشد يا از طرف زن؟
جواب :
نيابت صرورة چه مرد باشد و چه زن جايز است، خواه از طرف مرد باشد يا از طرف زن، بله نيابت زن مخصوصاً اگر منوبٌ عنه مرد باشد کراهت دارد.