3 . استحاضه و احکام آن
انواع استحاضه
س . استحاضه بر چند قسم است؟
ج . بر سه قسم است: «قليله» و «متوسّطه» و «کثيره».
س . «قليله» به چه شناخته مى شود؟
ج . شناختن آن به اين نحو است که قدرى پنبه در فرج مى گذارد و اگر خون به اين برسد ولکن آن را فرا نگيرد، قليله است.
س . «متوسّطه» چه نوع است؟
ج . طريقه [ شناختن ] متوسّطه اين است که خون در پنبه فرو رود و از آن نگذرد؛ و احوط آن است که اگر خون پنبه را فراگيرد به نحوى که از جانب باطن که داخل است به جانب ظاهر که خارج است، خون سرايت کند، احکام کثيره را مرتّب دارد.
س . کثيره به چه نوع است؟
ج . به اين نوع است که خون از پنبه بگذرد وبه کهنه برسد، چه آن که از کهنه بگذرد، يا نگذرد.
1 . يعنى در داخل پنبه فرو نرود.
2 . لازم نيست رعايت اين احتياط در فرض بعيد انفکاک غمس از مرتبه اى از سيلان.
حکم قليله
س . در قليله، غسل و وضو واجب است يا نه؟
ج . غسل واجب نيست ولکن وضو، لازم است از براى هر نماز واجبى. و اگر بخواهد نافله کند، هر نمازى را بايد به يک وضو به عمل آورد.
حکم متوسطه
و در قسم دوم که متوسّطه است، يک غسل واجب مى شود از براى نماز صبح اگر متوّسطه قبل از نماز صبح شود. و اگر بعد از نماز صبح و پيش از نماز ظهر يا عشامتوسّطه بشود، غسل کند؛ و واجب است وضو از براى هر نماز واجب و شرط است در هر نماز سنّت.
حکم کثيره
و در قسم سوّم که کثيره است، سه غسل واجب مى شود: يکى از براى نماز صبح؛ و يکى از براى نماز ظهر و عصر که جمع کند ميان هر دو؛ و يکى از براى مغرب و عشا که جمع کند نيز ميان هر دو، و اگر خواهد هر نمازى را به يک غسل کند، جايز است؛ و احوط وضو گرفتن با هر يک از اغسال است.
1 . و احوط است تبديل قُطْنه و هر چه ملوّث باشد اگر چه در ظاهر نباشد، يا تطهير آنها. و تطهير ظاهر فرج در صورت تلوّث، لازم است.
2 . وجوب تبديل قطنه متلوّثه و ابدال کهنه که متلوّث شده باشد، يا تطهير آنها بعد از شستن ظاهر فرج، موافق احتياط در اين قسم است؛ و وجوب وضو براى هر نماز، خالى از وجه نيست.
3 . يعنى هر نماز واجب قبل از صبح آينده اگر چه قطع شود قبل از وقت نماز، پس به مجرّد نفوذ، واجب مى شود يک غسل براى نمازهاى بعدى اگر چه قطع شود تا قبل از صبح آينده. و همچنين اگر ترک شود نسياناً يا عصياناً بعد از نفوذ، قبل از نماز واجب، بايد نماز بعدى را با غسل بخواند، اگر چه قبلاً قطع شده باشد. در واجب بودن وضو از براى هر يک از نماز عصر و عشا، خلاف است و احوط عدم ترک است.و واجب بودن غسل و وضو در قسم گذشته، در حالتى است که خونى که باعث غسل يا وضو مى شود پيش از نماز به هم رسد هر چند در غير وقتِ آن نماز باشد به شرط آن که غسل يا وضو به عمل نياورده باشد از براى خون بعد از ديدن آن.
تبدّل استحاضه
ولکن آنچه ذکر شد در حکم سه قسم، در وقتى است که خون، به يک نسبت باشد؛ پس اگر تبديل روى دهد، مثل آن که کثرت به قلّت برگردد، يا قلّت به کثرت برگردد، حکم بر مى گردد؛ پس اگر پيش از غسل نمودن از براى نماز صبح، کثرت برگردد به قلّت، اکتفا مى کند به يک غسل؛ و اگر پيش از غسل ظهرين، برگردد کثرت به قلَّت، کفايت مى کند دو غسل؛ چنانچه اگر بعد از نماز صبح، قلَّت برگردد به کثرت، دو غسل خواهد بود در آن روز؛ و اگر بعد از نماز ظهرين چنين شد، يک غسل مى کند؛ و اگر بعد از نماز صبح، قلّت برگردد به توسّط در آن روز، احوط غسل کردن است، چنانچه پيش گذشت.
تجديد اعمال نزد انقطاع استحاضه
و احوط آن است که از براى رفع ناخوشىِ استحاضه در جايى که موجب وضو بود، وضو، و در جايى که موجب غسل بود، غسل نمايد، مثل آن که هرگاه وضو يا غسل نمود و پيش از نماز کردن دانست از حال خود، که ديگر خون نخواهد ديد و رفع ناخوشى او خواهد شد، اعاده نمايد آنچه نموده بود در اوّل از وضو يا غسل.
1. پس قطع بشود يا نه و عود کند يا نه، فرقى ندارد، بلکه به مجرّد حدوث آن قبل از نماز، بايد وظيفه واجبه در وقتش عملى شود. و اظهر و احوط در حادث در اثناى نماز، لحوق به حادث قبل از آن است.
لزوم استبرا و تطهير و مبادرت و تحفظ بر مستحاضه
س . آيا واجب است بر مستحاضه استبرا کردن يا نه؟
ج . واجب است و بايد اين که پنبه بر خود بردارد به قدرى که متعارف است در معلوم شدن حال او، به آن قدر صبر نمايد و بعد به مقتضاى آن، عمل نمايد: از منقطع شدن خون، يا قليله بودن آن؛ يا متوسّطه بودن، يا کثيره بودن.و همچنين واجب است ـ على الاحوط ـ که از براى هر نماز، عوض نمايد پنبه را، يا بشويد آن را اگر نجس شده باشد؛ و همچنين بشويد ظاهر فرج را اگر نجس شده باشد، بلکه احوط عوض نمودن کهنه يا شستن آن است هرگاه ملوّث به خون شده باشد.و بعد از غسل، بلکه وضو، نماز را تأخير نکند و اهتمام نمايد در حفظ نمودن خود را از بيرون آمدن خون مادامى که متضرّر نشود؛ و اگر متضرّر شود، واجب نيست.
حکم مستحاضه در حدث ميان غسل
و اگر در بين غسل، حدث اصغر از او صادر شود، احتياط شديد آن است که استيناف غسل کند به قصد آنچه بر او است از اتمام يا غسل تامّ، و وضو بسازد.
1. مگر آن که معلوم شود که انقطاع، قبل از شروع در وظيفه بوده.
2. با تمکّن؛ وگرنه احتياط مى نمايد به عمل يقينى به رعايت اَسوءِ الحالين المحتملين يا حالات محتمله مگر آن که حالت سابقه، معلوم باشد که مى تواند به همان، عمل نمايد. و اگر اختبار ممکن بود و ترک کرده و عملى به جا آورده با قصد قربت و مطابق واقع شد، صحيح است.
3. به نحو وجوب، چنانکه گذشت.
4. و اگر نماز شب را با غسل صحيح بخواند، تأخير نمايد نماز شب را تا متصل به نماز صبح شود. و اگر قبل از شروع در وضو، قطع شود و بداند که عود نمى کند تا وقتى، مى تواند تأخير نمايد تا وقتى که تا فراغ از نماز خون نمى بيند در آن وقت.
5. با نگهدارى پنبه و استشفار؛ و اگر مسامحه کرد و خون از اين جهت خارج شد، احتياط به اعاده مى نمايد در نماز و مقدماتش.
6. يعنى وجوباً.و اگر حدث اکبر در اثناى غسل واقع شود: اگر همان حدثى که رفع آن را مى کرد، واقع شود، اعاده غسل نمايد به شرط عدم استمرار؛ و اگر غير آن واقع شود، غسل باطل نمى شود، و جايز است استيناف غسل براى رفع هر دو حدث، و وضو مى سازد اگر حادث، جنابت نباشد.
1 . على الاحوط بعد از تطهير ظاهر و در صورتِ انقطاع قبل از غسل.
2 . بعد از وقوع در اثناى غسل؛ و همچنين اعاده نمايد نماز و مقدّمات آن را در صورت رؤيت قبل از اتمام نماز على الاحوط. و احوط تأخير نماز و مقدّمات آن است تا زمانى که مى داند انقطاع خون را در آن زمان، چه بُرء باشد، چه فترت داشته.
3 . لکن رعايت ترک تأخير نماز بشود اگر چه به استيناف و اتيان به يک غسل به قصد تمام آنچه در ذمّه است از استحاضه و جنابت يا مسّ ميت.