33. احکام وقف
مسأله 2299 :
اگر کسى چيزى را وقف کند،از ملک او خارج مى شود و خود او و ديگران نمى توانند آن را ببخشند، يا بفروشند و کسى هم از آن ملک ارث نمى برد.
مسأله 2300 :
وقف چيزى هم با صيغه عربى و ديگر زبان ها انجام مى گيرد مثلاً بگويد اين خانه را وقف کردم، و همچنين با فعل نيز صورت مى پذيرد و به آن «وقف معاطاطى» مى گويند: مثلا فرش را براى وقف به مسجد، ببرد، و روى آن دو رکعت نماز به عنوان اين که فرش مسجد است بگذارد، و تحويل، متولّى مسجد بدهد.
مسأله 2301 :
در صحت وقف عام مانند وقف بر فقرا و علما، قبول شرط نيست ولى در وقف خاص مانند وقف بر شخص معينى، احتياط لازم قبول او يا وکيل او است.
مسأله 2302 :
اگر ملکى را براى وقف معين کند و پيش از خواندن صيغه وقف پشيمان شود; يا بميرد; وقف درست نيست.
مسأله 2303 :
کسى که مالى را وقف مى کند; بايد از موقع خواندن صيغه، مال را براى هميشه وقف کند و اگر مثلاً بگويد اين مال بعد از مردن من وقف باشد، چون از موقع خواندن صيغه تا مردنش وقف نبوده اشکال دارد. و نيز اگر بگويد تا ده سال وقف باشد و بعد از آن نباشد، يا بگويد تا ده سال وقف باشد، بعد پنج سال وقف نباشد و دوباره وقف باشد; وقف بودنش اشکال دارد.
مسأله 2304 :
وقف در صورتى صحيح است که مال وقف را به تصرف کسى که براى او
صفحه 500
وقف شده يا وکيل، يا ولى او بدهند ولى اگر چيزى را بر اولاد صغير خود وقف کند و به قصد اينکه آن چيز ملک آنان شود، از طرف آنان نگهدارى نمايد وقف صحيح است.
مسأله 2305 :
وقف کننده بايد مکلف و عاقل و با قصد و اختيار باشد و شرعاً بتواند در مال خود تصرف کند، بنابر اين چون سفيه، حق ندارد در مال خود تصرف نمايد اگر چيزى را وقف کند صحيح نيست.
مسأله 2306 :
وقف بر معدوم صحيح نيست بنابراين اگر مالى را براى کسانى که به دنيا نيامده اند وقف کند درست نيست ولى وقف براى اولاد که بعضى از آنها به دنيا آمده اند صحيح و آنها که به دنيا نيامده اند بعد از آمدن به دنيا با ديگران شريک مى شوند.
مسأله 2307 :
اگر ملکى را مثلا بر فقرا يا سادات وقف کند يا وقف کند که منافع آن به مصرف خيرات برسد، در صورتى که براى آن ملک متولى معين نکرده باشد اختيار آن با حاکم شرع است.
مسأله 2308 :
اگر مسجد خراب شود، عرصه آن به حال وقف باقى مى ماند، و همچنين اگر خانه اى که براى گروهى وقف بوده ويران گردد، عرصه آن به عنوان صدقه مطلقه باقى مى ماند.
مسأله 2309 :
فرشى را که براى حسينيه وقف کرده اند، نمى شود براى نماز به مسجد ببرند، اگر چه آن مسجد نزديک حسينيه باشد.
مسأله 2310 :
اگر ملکى را براى تعمير مسجدى وقف نمايند، چنانچه آن مسجد احتياج به تعمير ندارد و احتمال هم نمى رود که تا مدتى احتياج به تعمير پيدا کند، در صورتى که غير از تعمير احتياج ديگرى نداشته باشد و عايداتش در معرض تلف و نگهدارى آن لغو و بيهوده باشد مى توانند عايدات آن ملک را به مصرف مسجدى که احتياج به تعمير دارد برسانند.
صفحه 501