مسائلى در نماز و روزه
مسأله 2906 :
اگر روزه دار در ماه رمضان بعد از غروب با هواپيما به محلى که در آنجا آفتاب غروب نکرده مسافرت کند ، پس از رسيدن به آن محل واجب نيست که تا غروب آفتاب امساک نمايد ، چه در محل خود افطار کرده باشد و چه نکرده باشد .
مسأله 2907 :
اگر مکلف نماز صبح را در محل خود به جا آورد ، و به محلى که هنوز صبح طلوع نکرده مسافرت کند ، و يا نماز ظهر و عصر را خوانده و به طرفى که هنوز آن جا ظهر نشده مسافرت کند ، و يا نماز مغرب را خوانده و به محلى که هنوز آفتاب در آن جا غروب نکرده مسافرت کند ، احتياط واجب آن است که نمازهاى خوانده شده را دوباره بخواند .
مسأله 2908 :
اگر در محل خودش وقت نماز گذشته و نماز را نخوانده باشد - مثل اين که آفتاب طلوع کرده و نماز صبح را نخوانده ، و يا آفتاب غروب کرده و نماز ظهر و عصر را نخوانده باشد - و به محلى مسافرت کند که در آن جا آفتاب طلوع نکرده و يا غروب نکرده است ، بنا بر احتياط واجب نمازهايى را که از او فوت شده به قصد ما في الذمه - اعم از قضا و ادا - به جا آورد . مسأله 2909 - اگر کسى با هواپيما مسافرت کند و بخواهد نماز را در هواپيما بخواند ، چنانچه بتواند نماز را رو به قبله با ساير شرايط به جا آورد نماز او صحيح است ، و اگر نتواند نماز را رو به قبله به جا آورد ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد که پس از پياده شدن مى تواند نماز را رو به قبله به جا آورد ، در اين صورت نماز خواندن در هواپيما باطل است ، و اگر وقت نماز تنگ شده باشد ، و تا موقع پياده شدن وقت آن تمام مى شود ، واجب است نماز را در هواپيما به آن طرفى که علم دارد قبله در آن طرف است به جا آورد ، و اگر علم ندارد به هر طرفى که گمان دارد قبله است نماز را بخواند ، و اگر گمان هم ندارد مى تواند به هر طرف که بخواهد نماز بخواند ، اگر چه احتياط مستحب آن است که به چهار طرف نماز بخواند ، و اگر اصلا تمکن از نماز به سوى قبله ندارد اين شرط از او ساقط است .
مسأله 2910 :
اگر کسى هواپيمايى سوار شود که سرعت حرکت آن برابر سرعت حرکت زمين باشد و از طرف شرق به سوى غرب حرکت کند و مدتى به دور زمين بگردد ، بنابر احتياط واجب در هر بيست و چهار ساعت نمازهاى پنجگانهء خود را انجام دهد و قضاى آن نماز و روزه را هم به جا آورد . و اگر سرعت حرکت هواپيما دو برابر سرعت حرکت زمين باشد واجب است نماز صبح را موقع طلوع فجر ، و ظهر و عصر را موقع زوال آفتاب ، و مغرب و عشا را موقع غروب به جا آورد . و اگر سرعت حرکت به حدى باشد که در هر سه ساعت - مثلا - يک بار دور زمين مى گردد ، بنا بر احتياط واجب نمازها را در موقع طلوع فجر و زوال آفتاب و غروب بخواند ، و در هر بيست و چهار ساعت هم يک بار ديگر پنج نماز را به جا آورد . و اگر هواپيما از غرب به سوى شرق حرکت کند ، در صورتى که حرکت او برابر و يا کندتر از حرکت زمين باشد ، واجب است نمازها را در موقع طلوع فجر و زوال آفتاب و غروب به جا آورد . و اگر سرعت هواپيما بيشتر از حرکت زمين باشد به حدى که - مثلا - در هر سه ساعت يک بار دور زمين مى گردد احتياط گذشته مراعات شود .
مسأله 2911 :
کسى که وظيفهء او روزه گرفتن در مسافرت است ، مانند کسانى که سفر شغل آنان مى باشد ، اگر پس از طلوع صبح و نيت روزه با هواپيما به محل ديگرى مسافرت کند که در آنجا صبح نشده باشد ، به جا آوردن مفطرات براى او جايز است .
مسأله 2912 :
اگر کسى در ماه رمضان بعد از ظهر مسافرت کرد و به شهر ديگرى رسيد که در آن جا ظهر نشده واجب است امساک کند و روزه را به آخر برساند .
مسأله 2913 :
اگر فرض شود که مکلف در محلى است که روز آن شش ماه و شب آن شش ماه است ، و مى تواند هجرت کند به شهرى که نماز و روزه را در وقت شرعى به جا آورد ، واجب است هجرت کند ، و اگر نمى تواند هجرت کند ، بنابر احتياط واجب در هر بيست و چهار ساعت يک بار نمازهاى پنجگانه را به جا آورد ، و قضاى آنها را را نيز انجام دهد ، و بايد روزه را قضا کند .