رساله توضيح المسائل به شيوه مرسوم، ابتدا بر اساس فتاواى زعيم بزرگوار شيعه حضرت آية اللّه العظمى برجرودى قدس‌سره به دقت و با زبانى ساده تهيه و چاپ گرديد و در معرض استفاده مقلدان و انديشمندان قرار گرفت و به سبب دقت و سلاست و انتساب به آن مرجع بزرگوار و استاد مسلم فقه، سالها توسط فقيهان متأخر حاشيه و تعليقه زده شد و سپس با مزج حواشى در متن اصلى، رساله‌هاى بعدى تدوين گرديد. حضرت آية اللّه العظمى موسوى اردبيلى نيز ابتدا نظرات و فتاواى خود را به صورت حاشيه‌اى بر رساله مزبور نگاشتند و پس از رحلت امام خمينى قدس‌سره به علت اين که رساله معظم له در دست بسيارى از مقلدان و فارسى زبانان موجود بود، حواشى خود را به اختصار به رساله مزبور اضافه نمودند که چندين بار مورد چاپ و تجديد نظر قرار گرفت و در اختيار علاقمندان گذاشته شد.
اما بازبينى و بازنگرى رساله توضيح المسائل، ظهور مسائل جديد و مورد ابتلا، حذف مسائل غير مورد ابتلا، تغيير در ساختار شکلى، جملات و ترتيب مسائل و برخى ابواب و توجه به نوآوريها و دقائق و کثرت تغييرات رساله پيشين، باعث گرديد که رساله‌اى مستقل با ساختار فعلى تدوين شود تا به شيوه‌اى مناسب‌تر، در عين حفظ چهارچوب قبلى، پاسخگوى نياز مراجعين و فرزانگان گردد. لذا در اين توضيح المسائل علاوه بر ذکر مسائل و نظرات جديد معظم له، متون مسائل تا اندازه‌اى روان‌تر و ترتيب ابواب فقهى و مسائل مناسب‌تر شده و ابواب و مسائلى که مورد نياز بوده، اضافه گرديده
(1)
است، و نيز مقدمه‌اى کوتاه و مناسب بر بيشتر ابواب فقهى نوشته شده است. البته بديهى است که تدوين رساله‌اى که جامع بسيارى از احتياجات و مسائل باشد، به چندين جلد مى‌انجامد، لذا رعايت اختصار نيز باعث حذف برخى از مسائل و احاله آنان به کتاب‌ها و رساله‌هاى موضوعى و مستقل گرديده است که اميد است در آينده‌اى نزديک در حد توان در اختيار علاقمندان قرار گيرد.
در خاتمه لازم است از حضرات حجج اسلام آقايان سعيد رهايى، احمد صادقى اردستانى، رضا قبادلو و مجيد رضايى که در ترتيب و تهيه و مقابله اين رساله مجدانه تلاش نموده‌اند سپاسگزارى گردد. اميد است اين اثر مورد قبول خداوند متعال و اهل بيت عصمت و طهارت عليهم‌السلام به ويژه امام عصر(عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف) قرار گيرد.
دفتر حضرت آية اللّه العظمى موسوى اردبيلى
ربيع الأول 1422 ه ق
(2)