احکام تیمم (آیت الله میرزا جواد تبریزی (ره))

احکام تيمّم

مسأله 701 :

اگر مختصري از پيشاني و پشت دستها را هم مسح نکند تيمم باطل است چه عمداً مسح نکند يا مسأله را نداند يا فراموش کرده باشد، ولي دقت زياد هم لازم نيست و همين قدر که بگويند تمام پيشاني و پشت دست مسح شده کافي است.

مسأله 702 :

براي آن که يقين کند تمام پشت دست را مسح کرده بايد مقداري بالاتر از مچ را هم مسح نمايد، ولي مسح بين انگشتان لازم نيست.

مسأله 703 :

پيشاني و پشت دستها را بنابر احتياط واجب بايد از بالا به پايين مسح نمايد و کارهاي آن را بايد پشت سرهم به جا آورد و اگر بين آنها به قدري فاصله دهد که نگويند تيمم مي کند باطل است.

مسأله 704 :

در موقع نيت بايد معين کند که تيمم او بدل از غسل است يا بدل از وضو، و اگر بدل از غسل باشد بايد آن غسل را معين نمايد و چنانچه اشتباهاً به جاي بدل از وضو، بدل از غسل يا به جاي بدل از غسل، بدل از وضو نيّت کند، يا مثلاً در تيمم بدل از غسل جنابت، نيت تيمم بدل از غسل مس ميّت نمايد، اگر اشتباه او اشتباه در تشخيص نباشد تيمم، او باطل است.

مسأله 705 :

در تيمم بايد پيشاني و کف دستها و پشت دستها پاک باشد ولي اگر کف دست نجس باشد و نتواند آن را آب بکشد بايد با همان کف دست نجس تيمم کند ولي اگر نجاست کف دست مُسري باشد در اين صورت بايد با پشت دست يا ذراع نيز تيمم نمايد.

مسأله 706 :

انسان بايد براي تيمم انگشتر را از دست بيرون آورد و اگر در پيشاني يا پشت دستها يا در کف دستها مانعي باشد، مثلاً چيزي به آنها چسبيده باشد، بايد برطرف نمايد.

مسأله 707 :

اگر پيشاني يا پشت دستها زخم است و پارچه يا چيز ديگري را که بر آن بسته نمي تواند باز کند بايد دست را روي آن بکشد و نيز اگر کف دست زخم باشد و نتواند پارچه يا چيز ديگري را که بر آن بسته، باز کند بايد دست را با همان پارچه به چيزي که تيمم بر آن صحيح است بزند و به پيشاني و پشت دستها بکشد.

مسأله 708 :

اگر پيشاني و پشت دستها مو داشته باشد اشکال ندارد ولي اگر موي سر روي پيشاني آمده باشد بايد آن را عقب بزند.

مسأله 709 :

اگر احتمال دهد که در پيشاني و کف دستها يا پشت دستها مانعي هست، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد بايد جستجو نمايد، تا يقين يا اطمينان پيدا کند که مانعي نيست.

مسأله 710 :

اگر وظيفه او تيمّم است و نمي تواند تيمم کند، بايد نائب بگيرد. و کسي که نائب مي شود بايد او را با دست خود او تيمّم دهد و اگر ممکن نباشد بايد نائب، دست خود را به چيزي که تيمّم به آن صحيح است بزند و به پيشاني و پشت دستهاي او بکشد.

مسأله 711 :

اگر بعد از آن که وارد تيمم شد شک کند که قسمت پيش از آن را فراموش کرده يا نه، اعتنا نکند و تيمم او صحيح است، و نيز اگر بعد از بجا آوردن هر جزء شک کند که درست بجا آورده يا نه اعتنا نکند و تيمم او صحيح است.

مسأله 712 :

اگر بعد از مسح دست چپ شک کند که درست تيمم کرده يا نه، تيمم او صحيح است.

مسأله 713 :

کسي که وظيفه اش تيمّم است بنابر احتياط واجب نبايد پيش از وقت نماز براي نماز تيمم کند، ولي اگر براي کار واجب ديگر يا مستحبي تيمم کند و تا وقت نماز عذر او باقي باشد، مي تواند با همان تيمم نماز بخواند.

مسأله 714 :

کسي که وظيفه اش تيمم است، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقي مي ماند، در وسعت وقت مي تواند با تيمم نماز بخواند، ولي اگر بداند که تا آخر وقت عذر او برطرف مي شود، بايد صبر کند و با وضو يا غسل نماز بخواند، يا در تنگي وقت با تيمم نماز را بجا آورد.

مسأله 715 :

کسي که نمي تواند وضو بگيرد، يا غسل کند، مي تواند نمازهاي قضاي خود را با تيمم بخواند هرچند احتمال بدهد که به زودي عذر او برطرف مي شود ولي در صورت علم به زوال عذر تا پيش از فوت شدن نماز قضاء، بايد منتظر بماند.

مسأله 716 :

کسي که نمي تواند وضو بگيرد يا غسل کند، جايز است نمازهاي مستحبي را که مثل نافله هاي شبانه روز وقت معين دارد با تيمم بخواند حتي در اول وقت، به شرط آن که علم به زوال عذر تا آخر وقت نداشته باشد.

مسأله 717 :

کسي که احتياطاً بايد غسل جبيره اي و تيمم نمايد، مثلاً جراحتي در پشت او است، اگر بعد از غسل و تيمم نماز بخواند و بعد از نماز حَدَث اصغري از او سر زند مثلاً بول کند، براي نمازهاي بعد بايد وضو بگيرد.

مسأله 718 :

اگر به واسطه نداشتن آب يا عذر ديگري تيمم کند، بعد از برطرف شدن عذر، تيمم او باطل مي شود.

مسأله 719 :

چيزهايي که وضو را باطل مي کند، تيمم بدل از وضو را هم باطل مي کند، و چيزهايي که غسل را باطل مي نمايد، تيمم بدل از غسل را هم باطل مي نمايد.

مسأله 720 :

کسي که نمي تواند غسل کند، اگرچند غسل بر او واجب باشد، احتياط واجب آن است که بدل هر يک از آنها يک تيمّم نمايد.

مسأله 721 :

کسي که نمي تواند غسل کند، اگر بخواهد عملي را که براي آن غسل واجب است انجام دهد، بايد بدل از غسل تيمم نمايد و اگر نتواند وضو بگيرد و بخواهد عملي را که براي آن وضو واجب است انجام دهد، بايد بدل از وضو تيمم نمايد.

مسأله 722 :

اگر بدل از غسل جنابت تيمم کند لازم نيست براي نماز وضو بگيرد ولي اگر بدل از غسلهاي ديگر تيمم کند، بايد وضو بگيرد، و اگر نتواند وضو بگيرد، بايد تيمم ديگري هم بدل از وضو بنمايد.

مسأله 723 :

اگر بدل از غسل تيمم کند و بعد کاري که وضو را باطل مي کند براي او پيش آيد، چنانچه براي نمازهاي بعد نتواند غسل کند بايد وضو بگيرد، و اگر نمي تواند وضو بگيرد، بايد بدل از وضو تيمم نمايد.

مسأله 724 :

کسي که وظيفه اش آن است که بدل از وضو و بدل از غسل تيمم کند، همين دو تيمم کفايت مي کند و تيمم ديگري لازم نيست.

مسأله 725 :

کسي که وظيفه اش تيمم است اگر براي کاري تيمم کند، تا تيمم و عذر او باقي است، کارهايي را که بايد با وضو يا غسل انجام داد، مي تواند بجا آورد ولي اگر به خاطر تنگي وقت يا با داشتن آب براي نماز ميت يا خوابيدن تيمم کرده فقط کاري را که براي آن تيمم نموده مي تواند انجام دهد.

مسأله 726 :

در چند مورد مستحب است نمازهايي را که انسان با تيمم خوانده است دوباره بخواند:

اوّل: اگر از استعمال آب ترس داشته و عمداً خود را جنب کرده و با تيمم نمازخوانده است.

دوّم: اگر مي دانسته يا گمان داشته که آب پيدا نمي کند و عمداً خود را جنب کرده و با تيمم نماز خوانده است.

سوّم: اگر تا آخر وقت عمداً در جستجوي آب نرود و با تيمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو مي کرد، آب پيدا مي شد.

چهارم: اگر عمداً نماز را تأخير انداخته و در آخر وقت با تيمم نماز خوانده است.

پنجم: اگر مي دانسته يا گمان داشته که آب پيدا نمي شود و آبي را که داشته ريخته است.

مسأله 727 :

واجب است انسان وقت تخلّي و مواقع ديگر، عورت خود را از کساني که مکلفند، اگرچه مثل خواهر و مادر و برادر با او محرم باشند، و همچنين از ديوانه مميّز و بچه هاي مميّز که خوب و بد را مي فهمند، بپوشاند، ولي زن و شوهر لازم نيست عورت خود را از يکديگر بپوشانند.

مسأله 728 :

هرگاه با سنگ و کلوخ و مانند اينها غائط را از مخرج برطرف کنند، اگرچه پاک شدنش محل تأمل است ولي نماز خواندن مانعي ندارد.

مسأله 729 :

اگر بخواهند چيزي را که به بول نجس شده با آب قليل آب بکشند، چنانچه يک مرتبه آب روي آن بريزند و از آن جدا شود در صورتي که بول در آن چيز نمانده باشد، يک مرتبه ديگر که آب روي آن بريزند پاک مي شود. ولي در لباس و فرش و مانند اينها بايد بعد از هر دفعه، فشار دهند تا غساله آن بيرون آيد (غساله آبي است که در وقت شستن و بعد از آن از چيزي که شسته مي شود خودبخود يا به وسيله فشار خارج مي شود).

مسأله 730 :

اگر زخم يا دمل يا شکستگي در صورت و دستها است و روي آن باز است و آب ريختن روي آن ضرر دارد، بايد اطراف آن را بشويد و چنانچه کشيدن دست تَر بر آن ضرر ندارد، احتياط آن است که دست تر بر آن بکشد و بعد پارچه پاکي روي آن بگذارد و دست تَر را روي پارچه هم بکشد و اگر اين مقدار هم ضرر دارد يا زخم نجس است و نمي شود آب کشيد، بايد اطراف زخم را به طوري که در وضو گفته شد، از بالا به پايين بشويد و بنابر احتياط واجب در فرض اخير تيمّم هم بنمايد.

مسأله 731 :

اگر کسي بدن انسان مرده اي را که سرد شده و غسلش نداده اند مس کند يعني جايي از بدن خود را به آن برساند بايد غسل مس ميت نمايد، چه در حالت خواب مس کند چه در بيداري، با اختيار مس کند يا بي اختيار، حتي اگر ناخن و استخوان او به ناخن و استخوان ميت برسد بايد غسل کند. ولي اگر حيوان مرده اي را مس کند غسل بر او واجب نيست.