نماز قضا
مسأله 1379 :
کسي که نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده بايد قضاي آن را بجا آورد اگرچه در تمام وقت نماز خواب مانده يا به واسطه مستي نماز نخوانده باشد وفرقي نمي‌کند در اين که مستي او از روي اختيار بوده يا غير اختيار و همچنين فرقي نمي‌کند که از حلال باشد يا از حرام ولي نمازهاي يوميّه‌اي را که ديوانه در حال ديوانگي وبچه در حال بچّگي و کافر در حال کفر و زن در حال حيض يا نفاس نخوانده قضا ندارد، وامّا مرتدّ بعد از توبه نمودن واجب است بر او که‌قضا نمايد نمازهايي که در ايّام ارتدادش نخوانده ونمازش صحيح است اگرچه مرتدّ فطري باشد بنابر اقوي، واحوط در مغمي عليه که اغمائش بفعل خود بوده نمازي که در حال اغماء نخوانده، قضا نمايد.
مسأله 1380 :
اگر بعد از وقت نماز بفهمد نمازي را که خوانده باطل بوده، بايد قضاي آن رابخواند.
مسأله 1381 :
کسي که نماز قضا دارد، بايد در خواندن آن کوتاهي نکند ولي واجب نيست فوراً آن را بجا آورد.
مسأله 1382 :
کسي که نماز قضا دارد مي‌تواند نماز مستحبّي بخواند.
مسأله 1383 :
اگر انسان احتمال دهد که نماز قضايي دارد يا نمازهايي را که خوانده صحيح نبوده، مستحبّ است احتياطاً قضاي آنها را بجا آورد.
مسأله 1384 :
واجب است در نمازهاي قضاء يوميّه به همان ترتيبي که از او فوت شده است بجا آورد اگر در اداء آن شرعاً ترتيب باشد مثل نماز ظهر وعصر يک روز، و در غير مرتّب ترتيب لازم نيست.
مسأله 1385 :
اگر بخواهد قضاي چند نماز غير يوميّه مانند نماز آيات را بخواند، يا مثلاً بخواهد قضاي يک نماز يوميّه وچند نماز غير يوميّه را بخواند، لازم نيست آنها را به ترتيب بجا آورد.
مسأله 1386 :
اگر ترتيب نمازهايي را که نخوانده فراموش کند، بنابر احتياط مستحبّ طوري آنها را بخواند که يقين کند به ترتيبي که قضا شده بجا آورده است، مثلاً اگر قضاي يک نماز ظهر ونماز مغرب بر او واجب است ونميداند کدام اوّل قضا شده، احتياطاً بايد اوّل يک نماز مغرب و بعد از آن يک نماز ظهر ودوباره نماز مغرب را بخواند، يا اوّل يک نماز ظهر و بعد از آن يک نماز مغرب ودوباره نماز ظهر را بخواند، تا يقين کند هر کدام اوّل قضا شده اوّل خوانده است، ولي اگر نمازهايي که ترتيب آنها را فراموش کرده به قدري زياد باشد که اگر بخواهد به ترتيب بخواند خيلي مشقّت دارد، لازم نيست آنها را به ترتيب بجا آورد.
مسأله 1387 :
اگر نماز ظهر يک روز ونماز عصر روز ديگر يا دو نماز ظهر يا دو نماز عصر از او قضا شده ونميداند کدام اوّل قضا شده است، بنابر احتياط مستحبّ چنانچه بخواهد مرتّب نمازها را قضا کند دو نماز چهار رکعتي بخواند به نيّت اين که اوّلي قضاي نماز روز اوّل ودومي قضاي روز دوم باشد کافي است.
مسأله 1388 :
اگر يک نماز ظهر ويک نماز عشاء يا يک نماز عصر ويک نماز عشاء از او قضا شود ونداند کدام اوّل قضا شده است، بنابر احتياط مستحبّ بايد طوري آنها را بخواند که يقين کند به ترتيب بجا آورده است، مثلاً اگر يک نماز ظهر ويک نماز عشا از او قضا شده واوّلي آنها را نمي‌داند، بايد اوّل يک نماز ظهر، بعد يک نماز عشا دوباره يک نماز ظهر، يا اوّل يک نماز عشا بعد يک نماز ظهر، دوباره يک نماز عشا بخواند.
مسأله 1389 :
کسي که مي‌داند يک نماز چهار رکعتي نخوانده ولي نمي‌داند نماز ظهر است يا نماز عصر، اگر يک نماز چهار رکعتي به نيّت قضاي نمازي که نخوانده بجا آورد کافي است.
مسأله 1390 :
کسي که پنج نماز پشت سر هم از او قضا شده ونميداند اوّلي آنها کدام است بنابر احتياط مستحبّ بخواهد مرتّب نمازها را قضا نمايد، بايد نه نماز به ترتيب بخواند مثلاً از نماز صبح شروع کند و بعد از آن که ظهر وعصر ومغرب وعشا را خواند دو مرتبه نماز صبح وظهر وعصر ومغرب را بخواند و اگر شش نماز پشت سر هم از او قضا شده واوّلي آنها را نمي‌داند، بايد ده نماز به ترتيب قضا کند وهمينطور براي هر يک نمازي که به نمازهاي قضاي او اضافه مي‌شود در صورتي که پشت سر هم قضا شده باشد، بايد يک نماز بر مقداري که گفته شد اضافه نمايد مثلاً اگر هفت نماز از او قضا شده واوّلي آنها را نمي‌داند بايد يازده نماز به ترتيب بجا آورد.
مسأله 1391 :
کسي که مي‌داند نمازهاي پنجگانه او هر کدام از يک روز قضا شده وترتيب آنها را نمي‌داند، بايد پنج شبانه روز بخواند و اگر شش نماز از شش روز از او قضا شده بايد شش شبانه روز نماز بخواند و همچنين براي هر نمازي که به نمازهاي قضاي او اضافه شود، بايد يک شبانه روز بيشتر بخواند تا يقين کند به ترتيبي که قضا شده بجا آورده است، مثلاً اگر هفت نماز از هفت روز نخوانده باشد، بنابر احتياط مستحبّ بايد هفت شبانه روز قضا نمايد.
مسأله 1392 :
کسي که مثلاً چند نماز صبح يا چند نماز ظهر از او قضا شده وشماره آنها را نمي‌داند، مثلاً نمي‌داند که سه يا چهار يا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار کمتر را بخواند، کافي نيست بلکه تکرار کند به قدري که علم به فراغ حاصل کند ولي اگر شماره آنها را مي‌دانسته وفراموش کرده بايد به قدري نمازبخواند که يقين کند تمام آنها را خوانده است، مثلاً اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است و يقين دارد که بيشتر از ده‌تا نبوده، بايد ده نماز بخواند.
مسأله 1393 :
کسي که فقط يک نماز قضا از روزهاي پيش دارد، بنابر احتياط مستحبّ اگر ممکن است بايد اوّل آن را بخواند بعد مشغول نماز آنروز شود، و اگر از روزهاي پيش نماز قضا ندارد ولي يک نماز يا بيشتر از همانروز از او قضا شده است، در صورتي که ممکن باشد بنابر احتياط واجب بايد نماز قضاي آن روز را پيش از نماز ادا بخواند.
مسأله 1394 :
اگر در بين نماز يادش بيايد که يک نماز يا بيشتر از همان روز از او قضا شده، چنانچه وقت وسعت دارد وممکن است نيّت را به نماز قضا برگرداند احتياط واجب آن است که نيّت نماز قضا کند مثلاً اگر در نماز ظهر پيش از تمام شدن رکعت دوم يادش بيايد که نماز صبح آنروز قضا شده در صورتي که وقت نماز ظهر تنگ نباشد، احتياط واجب آن است که نيّت را به نماز صبح برگرداند آن را دو رکعتي تمام کند بعد نماز ظهر را بخواند ولي اگر وقت تنگ است يا نمي‌تواند نيّت را به نماز قضا برگرداند مثلاً در رکوع رکعت سوم نماز ظهر يادش بيايد که نماز صبح را نخوانده، چون اگربخواهد نيّت نماز صبح کند يک رکوع که رکن است زياد مي‌شود، نبايد نيّت را به قضاي صبح برگرداند.
مسأله 1395 :
اگر از روزهاي گذشته نمازهاي قضا دارد ويک نماز يا بيشتر هم ازهمان روز از او قضا شده، چنانچه براي قضاي تمام آنها وقت ندارد، يا نمي‌خواهد همه را در آن روز بخواند، احتياط واجب آن است که نماز قضاي آن روز را پيش از نماز ادا بخواند.
مسأله 1396 :
تا انسان زنده است اگرچه از خواندن نماز قضاهاي خود عاجز باشد، ديگري نمي‌تواند نمازهاي او را قضا نمايد.
مسأله 1397 :
نماز قضا را با جماعت مي‌شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد يا قضا ولازم نيست هر دو يک نماز را بخوانند مثلاً اگر نماز قضاي صبح را با نماز ظهر وعصر امام بخواند اشکال ندارد.
مسأله 1398 :
مستحبّ‌است‌بچه‌مميّز يعني‌بچه‌اي‌که‌خوب‌وبد را‌مي‌فهمد به نماز خواندن وعبادتهاي ديگر عادت دهند، بلکه مستحبّ است او را به قضاي نمازها هم وادار نمايند.