شرایط مکان نمازگزار (آیت الله سید ابوالقاسم موسوی خویی (ره))

مکان نمازگزار مکان نمازگزار هفت شرط دارد:

((شرط اول)) آن که مباح باشد.

مسأله 875 :

کسى که در ملک غصبى نماز مىخواند اگر چه روى فرش و تخت و مانند اينها باشد، در صورتى که مواضع سجودش غصبى باشد نمازش باطل است. و همچنين است حال در مسائل آينده، ولى نماز خواندن در زير سقف غصبى و خيمه غصبى مانعى ندارد.

مسأله 876 :

نماز خواندن در ملکى که منفعت آن مال ديگرى است بدون اجازه کسى که منفعت ملک مال او مىباشد باطل است، مثلا در خانه اجاره اى اگر صاحب خانه يا ديگرى بدون اجازه کسى که آن خانه را اجاره کرده نماز بخواند، نمازش باطل است، واگر ميت وصيت کرده باشد که ثلث مال او را بمصرفى برسانند، در صورتى که عمل به وصيت نشده باشد نمىشود در ملک او نماز خواند.

مسأله 877 :

کسى که در مسجد نشسته، اگر ديگرى او را غصب کند و در آنجا نماز بخواند نمازش باطل است.

مسأله 878 :

اگر در جائى که غصبى بودن آنرا فراموش کرده نماز بخواند و بعد از نماز يادش بيايد، نماز او صحيح است، ولى کسى که خودش جائى را غصب کرده، اگر فراموش کند و در آنجا نماز بخواند نمازش باطل است و اگر در جائى که نمىداند غصبى است نماز بخواند، و بعد از نماز بفهمد که محل سجده اش غصبى بوده بعيد نيست که نمازش باطل باشد.

مسأله 879 :

اگر بداند جائى غصبى است، ولى نداند که در جاى غصبى نماز باطل است و در آنجا نماز بخواند، نماز او باطل مىباشد.

مسأله 880 :

کسى که ناچار است نماز واجب را سواره بخواند، چنانچه حيوان سوارى يا زين يا نعل آن غصبى باشد نماز او باطل است، و هم چنين است اگر بخواهد سواره بر آن حيوان، نماز مستحبى بخواند.

مسأله 881 :

کسى که در ملکى با ديگرى شريک است اگر سهم او جدا نباشد، بدون اجازه شريکش نمىتواند در آن ملک تصرف کند و نماز بخواند.

مسأله 882 :

اگر با عين پولى که خمس و زکات آنرا نداده ملکى بخرد تصرف او در آن ملک حرام و نمازش در آن باطل است.

مسأله 883 :

اگر صاحب ملک به زبان اجازه نماز خواندن بدهد، و انسان بداند که قلبا راضى نيست، نماز خواندن در ملک او باطل است، و اگر اجازه ندهد و انسان يقين کند که قلبا راضى است نماز او صحيح است.

مسأله 884 :

تصرف در ملک ميتى که خمس يا زکات بدهکار است حرام و نماز در آن باطل است، ولى اگر بدهى او را بدهند يا ضامن شوند که ادا نمايند، تصرف و نماز در ملک او اشکال ندارد.

مسأله 885 :

تصرف در ملک ميتى که بمردم بدهکار است، در صورتى که ورثه بناى اداء قرض را بدون مسامحه نداشته باشند حرام، و نماز در آن باطل است.

مسأله 886 :

اگر ميت قرض نداشته باشد، ولى بعضى از ورثه او صغير يا ديوانه يا غائب باشند، تصرف در ملک او بدون اجازه ولى آنها حرام، و نماز در آن باطل است.

مسأله 887 :

نماز خواندن در مسافرخانه و حمام و مانند اينها که براى واردين آماده است اشکال ندارد، ولى در غير اين قبيل جاها، در صورتى مىشود نماز خواند که مالک آن اجازه بدهد، يا حرفى بزند که معلوم شود، براى نماز خواندن اذن داده است. مثل اين که به کسى اجازه بدهد در ملک او بنشيند و بخوابد که از اينها فهميده مىشود براى نماز خواندن هم اذن داده است.

مسأله 888 :

در زمين بسيار وسيعى که براى مردم مشکل است موقع نماز از آنجا بجاى ديگر بروند، بىاجازه مالک مىشود نماز خواند بنحوى که در (مسأله 277) در وضو گذشت.

مسأله 889 :

((شرط دوم)) - مکان نمازگزار بايد بىحرکت باشد و اگر بواسطه تنگى وقت يا جهت ديگر ناچار باشد در جائى که حرکت دارد، مانند اتومبيل و کشتى و ترن نماز بخواند، بقدرى که ممکن است بايد استقرار وقبله را رعايت نمايد، و اگر آنها از قبله بطرف ديگر

حرکت کنند بطرف قبله برگردد.

مسأله 890 :

نماز خواندن در اتومبيل و کشتى و ترن ومانند اينها در وقتى که ايستاده اند مانعى ندارد.

مسأله 891 :

روى خرمن گندم و جو و مانند اينها که نمىشود بى حرکت ماند، نماز باطل است.

((شرط سوم)) - بايد در جائى نماز بخواند که احتمال بدهد نماز را تمام مىکند. و نماز خواندن در جائى که بواسطه باد و باران و زيادى جمعيت و مانند اينها اطمينان دارد که نمىتواند نماز را تمام کند، صحيح نيست اگر چه اتفاقا نماز را تمام کند.

مسأله 892 :

اگر در جائى که ماندن در آن حرام است، مثلا زير سقفى که نزديک است خراب شود نماز بخواند - اگر چه معصيت کرده - ولى نمازش اشکالى ندارد.

مسأله 893 :

نماز خواندن روى چيزى که ايستادن و نشستن روى آن حرام است، مثل جائى از فرش که اسم خدا بر آن نوشته شده بنابر احتياط صحيح نيست.

((شرط چهارم)) آن که جاى نمازگزار سقفش باندازه اى که نتواند در آنجا راست بايستد کوتاه نباشد، و همچنين باندازه اى که جاى رکوع وسجود نداشته باشد کوچک نباشد.

مسأله 894 :

اگر ناچار شود که در جائى نماز بخواند که بطور کلى از ايستادن تمکن ندارد، لازم است نشسته نماز بخواند، و اگر از رکوع و سجود تمکن ندارد براى آنها با سر اشاره نمايد.

مسأله 895 :

بايد جلوتر از قبر پيغمبر و ائمه عليهم السلام در صورتى که مستلزم هتک باشد نماز نخواند. والا عيبى ندارد.

((شرط پنجم)) - آن که مکان نمازگزار اگر نجس است، بطورى تر نباشد که رطوبت آن به بدن يا لباس او برسد، ولى جائى که پيشانى را بر آن مىگذارد اگر نجس باشد، در صورتى که خشک هم باشد نماز باطل است، و احتياط مستحب آنست که مکان نمازگزار اصلا نجس نباشد.

((شرط ششم)) بايد بين مرد و زن در حال نماز اقلا مقدار يک وجب فاصله باشد، و نماز خواندن در فاصله کمتر از ده ذراع مکروه است.

مسأله 896 :

اگر زن برابر مرد يا جلوتر در کمتر از يک وجب بايستد و با هم وارد نماز شوند، بايد نماز را دوباره بخوانند، ولى اگر يکى زودتر از ديگرى به نماز بايستد، فقط کسى که بعد مشغول نماز شده، بايد نمازش را دوباره بخواند.

مسأله 897 :

اگر بين مرد و زن که برابر هم ايستاده اند، يا زن جلوتر ايستاده و نماز مىخوانند ديوار، يا پرده، يا چيز ديگرى باشد که يکديگر را نبينند نماز هر دو صحيح است اگر چه بين آنها يک وجب فاصله نباشد.

((شرط هفتم)) آن که جاى پيشانى نمازگزار از جاى سر انگشتان پاى او بيش از چهار انگشت بسته پست تر، يا بلند تر نباشد. و تفصيل اين مسأله در احکام سجده گفته مىشود.

مسأله 898 :

بودن مرد و زن نامحرم در جائى که کسى در آنجا نيست، و کسى هم نمىتواند وارد شود، در صورتى که احتمال وقوع در معصيت را بدهند حرام است، و احتياط مستحب آنست که در آنجا نماز نخوانند.

مسأله 899 :

نماز خواندن در جائى که تار ميزنند يا مانند آن را استعمال مىکنند باطل نيست، اگر چه گوش دادن و استعمال آن معصيت است.

مسأله 900 :

احتياط واجب آنست که بر بام خانه کعبه در حال اختيار نماز واجب نخوانند، ولى در حال ناچارى اشکال ندارد، و ظاهر اين است که نماز در خانه کعبه در حال اختيار نيز جائز است.

مسأله 901 :

خواندن نماز مستحب در خانه کعبه و بر بام آن اشکال ندارد، بلکه مستحب است در داخل خانه مقابل هر رکنى دو رکعت نماز بخوانند.