شکهاي صحيح
مسأله 1208 :
در نه صورت اگر در شماره رکعتهاي نماز چهار رکعتي شک کند، احتياط واجب آن است که فوراً فکر نمايد، پس اگر يقين يا گمان به يک طرف شک پيدا کرد، همان طرف رابگيرد ونماز را تمام کند وگرنه به دستورهايي که گفته مي‌شود عمل نمايد، و آن نه صورت از اين قرار است:
اوّل آن که بعد از فارغ شدن از ذکر واجب در سجده دوم شک کند دو رکعت خوانده يا سه رکعت، که بايد بنا بگذارد سه رکعت خوانده ويک رکعت ديگر بخواند ونماز را تمام کند و بعد از نماز يک رکعت نماز به احتياط واجب ايستاده بخواند و احتياطاً نماز را دوباره بخواند مگر اين که شک بعد از سر برداشتن از سجده دوم باشد که در اين صورت اعاده لازم نيست.
دوم شک بين دو وچهار بعد از سربرداشتن از سجده دوم که بايد بنا بگذارد چهار‌رکعت خوانده ونماز را تمام کند و بعد از نماز دو رکعت نماز احتياط ايستاده بخواند.
سوم شک بين دو وسه وچهار بعد از سربرداشتن از سجده دوم که بايد بنابر چهار بگذارد و بعد از نماز دو رکعت نماز احتياط ايستاده و بعد دو رکعت نشسته بجا آورد.
چهارم شک بين چهار وپنج بعد از سربرداشتن از سجده دوم که بايد بنابر چهار بگذارد ونماز را تمام کند و بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد.
پنجم شک بين سه وچهار که در هر جاي نماز باشد، بايد بنابر چهار بگذارد ونماز را تمام کند و بعد ازنماز يک رکعت نماز احتياط ايستاده يا دو رکعت نشسته بجا آورد و احتياط مستحبّ آن است که دو رکعت نشسته بياورد.
ششم شک بين چهار وپنج در حال ايستاده که بايد بنشيند وتشهّد بخواند ونماز را سلام دهد ويک رکعت نماز احتياط ايستاده يا دو رکعت نشسته بجا آورد و احتياط مستحبّ آن است که دو رکعت نشسته بخواند.
هفتم شک بين سه وپنج در حال ايستاده که بايد بنشيند وتشهّد بخواند ونماز را سلام دهد ودو رکعت نماز احتياط ايستاده بجا آورد.
هشتم شک بين سه وچهار وپنج در حال ايستاده، که بايد بنشيند وتشهّد بخواند و بعد از سلام نماز، دو رکعت نماز احتياط ايستاده و بعد دو رکعت نشسته بجا آورد.
نهم شک بين پنج و شش در حال ايستاده که بايد بنشيند و تشهّد بخواند و نماز را سلام دهد و دو سجده سهو بجا آورد.
مسأله 1209 :
اگر يکي از شکهاي صحيح براي انسان پيش آيد، نبايد نماز را بشکند و چنانچه نماز را بشکند معصيت کرده است پس اگر پيش از انجام کاري که نماز را باطل مي‌کند، مثل روگرداندن از قبله، نماز را از سر گيرد نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاري که نماز را باطل مي‌کند، مشغول نماز شود، نماز دومش صحيح است.
مسأله 1210 :
اگر يکي از شکهايي که نماز احتياط براي آنها واجب است در نماز پيش آيد، چنانچه انسان نماز را تمام کند وبدون خواندن نماز احتياط، نماز را از سر بگيرد، معصيت کرده است پس اگر پيش از انجام کاري که نماز را باطل مي‌کند نماز را از سر گرفته، نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاري که نماز را باطل مي‌کند، مشغول نماز شده، نماز دومش صحيح است.
مسأله 1211 :
وقتي يکي از شکهاي صحيح براي انسان پيش آيد، چنانکه گفته شد، بايد فوراً فکر کند ولي اگر چيزهائي که به واسطه آنها ممکن است يقين يا گمان به يک طرف شک پيدا شود، ولي شک معذلک از بين نرود، چنانچه کمي بعد فکر کند اشکال ندارد مثلاً اگر در سجده شک کند مي‌تواند تا بعد از سجده فکر کردن را تأخير بيندازد.
مسأله 1212 :
اگر اوّل گمانش به يک طرف بيشتر باشد، بعد دو طرف در نظر او مساوي شود، بايد به دستور شک عمل نمايد، و اگر اوّل دو طرف در نظر او مساوي باشد وبطرفي که وظيفه اوست بنا بگذارد، بعد گمانش بطرف ديگر برود، بايد همان طرف را بگيرد ونماز را تمام کند.
مسأله 1213 :
کسي که نمي‌داند گمانش به يک طرف بيشتر است يا هر دو طرف در نظر او مساوي است بايد به دستور شک عمل کند.
مسأله 1214 :
اگر بعد از نماز بداند که در بين نماز حال ترديدي داشته که مثلاً دو رکعت خوانده يا سه رکعت وبنا را بر سه گذاشته ولي نداند که گمانش بخواندن سه رکعت بوده، يا هر دو طرف در نظر او مساوي بوده، بايد نماز احتياط را بخواند.
مسأله 1215 :
اگر موقعي که تشهّد مي‌خواند، يا بعد از ايستادن شک کند که دو سجده را بجا آورده يا نه، و در همان موقع يکي از شکهايي که اگر بعد ازتمام شدن دو سجده اتفاق بيفتد صحيح مي‌باشد براي او پيش آيد مثلاً شک کند که دو رکعت خوانده يا سه رکعت، چنانچه به دستور آن شک عمل کند، نمازش صحيح است.
مسأله 1216 :
اگر پيش از آن که مشغول تشهّد شود يا پيش از ايستادن شک کند که دو سجده را بجا آورده يا نه و در همان موقع يکي از شکهايي که بعد از تمام شدن دو سجده صحيح است، برايش پيش آيد، نمازش باطل است.
مسأله 1217 :
اگر موقعي که ايستاده بين سه وچهار يا بين سه وچهار وپنج شک کند و يادش بيايد که دو سجده از رکعت پيش بجا نياورد، نمازش باطل‌است.
مسأله 1218 :
اگر شک او از بين برود و شک ديگري برايش پيش آيد، مثلاً اوّل شک کند که دو رکعت خوانده يا سه رکعت، بعد شک کند سه رکعت خوانده يا چهار رکعت، بايد به دستور شک دوم عمل نمايد.
مسأله 1219 :
اگر بعد از نماز شک کند که در نماز مثلاً بين دو وچهار شک کرده، يا بين سه وچهار، احتياط واجب آن است که به دستور هر دو عمل کند ونماز را هم دوباره بخواند.
مسأله 1220 :
اگر بعد از نماز بفهمد که در نماز شکّي براي او پيش آمده ولي نداند از شکهاي باطل بوده يا از شکهاي صحيح و اگر از شکهاي صحيح بوده کدام قسم آن بوده است، نماز را دوباره بخواند بعد از عمل بوظيفه شکهاي صحيح.
مسأله 1221 :
کسي که نشسته نماز مي‌خواند، اگر شکّي کند که بايد براي آن يک رکعت نماز احتياط ايستاده يا دو رکعت نشسته بخواند، بايد دو رکعت نشسته بجا آورد، و اگر شکّي کند که بايد براي آن دو رکعت نماز احتياط ايستاده بخواند بايد دو رکعت نشسته بجا آورد.
مسأله 1222 :
کسي که ايستاده نماز مي‌خواند، اگر موقع خواندن نماز احتياط از ايستادن عاجز شود، بايد مثل کسي که نماز را نشسته مي‌خواند وحکم آن در مسأله پيش گفته شد، نماز احتياط را بجا آورد.
مسأله 1223 :
کسي که نشسته نماز مي‌خواند، اگر موقع خواندن نماز احتياط بتواند بايستد، بايد بوظيفه کسي که نماز را ايستاده مي‌خواند، عمل کند اگرچه در اين سه مسأله احتياط مستحبّ آن است که نماز را هم اعاده نمايد.