شرایط صحت وضو (آیت الله سید محمد حسینی شاهرودی)

شرائط وضــو

شرائط صحيح بودن وضو سيزده چيز است:

شرط اول ـ آنکه آب وضو پاک باشد.

شرط دوم ـ آنکه آب وضو مطلق باشد.

مسأله 271 :

وضو با آب نجس و آب مضاف باطل است، اگر چه انسان نجس بودن يا مضاف بودن آن را نداند يا فراموش کرده باشد، و اگر با آن وضو نمازى هم خوانده باشد، بايد آن نماز را دوباره با وضوى صحيح بخواند.

مسأله 272 :

اگر غير از آب گل آلود مضاف آب ديگرى براى وضو ندارد چنانچه وقت نماز تنگ است بايد تيمم کند و اگر وقت دارد، احتياط واجب آن است که صبر کند تا آب صاف شود و وضو بگيرد.

شرط سوم ـ آنکه آب وضو و فضائى که در آن وضو مى گيرد مباح باشد.

مسأله 273 :

وضو با آب غصبى و با آبى که معلوم نيست صاحب آن راضى است يا نه حرام و باطل است. و نيز اگر آب وضو از صورت و دستها در جاى غصبى بريزد، چنانچه در غير آنجا نتواند وضو بگيرد وضوى او باطل مى باشد بلکه اگر در غير آنجا هم بتواند وضو بگيرد صحت وضويش، محل اشکال است.

مسأله 274 :

وضو گرفتن از حوض مدرسه اى که انسان نمى داند آن حوض را براى همه مردم وقف کرده اند يا براى محصلين همان مدرسه، در صورتى که معمولاً مردم از آب آن وضو بگيرند و عمل ايشان، کشف از تعميم وقف کند اشکال ندارد.

مسأله 275 :

کسى که نمى خواهد در مسجدى نماز بخواند اگر نداند حوض آن را براى همه مردموقف کرده اند يا براى کسانى که در آنجا نماز مى خوانند، نمى تواند از حوض آن وضو بگيرد، ولى اگر معمولاً کسانى هم که نمى خواهند در آنجا نماز بخوانند از حوض آن وضو مى گيرند و اين عملشان کاشف از تعميم وقف باشد، مى تواند از حوض آن وضو بگيرد.

مسأله 276 :

وضو گرفتن از حوض تيمچه ها و مسافرخانه ها و مانند اينها براى کسانى که ساکن آنجاها نيستند، در صورتى صحيح است که معمولاً کسانى هم که ساکن آنجاهانيستند، با آب آنها وضو بگيرند، بشرط آنکه وضو گرفتن آنها کشف از تعميم وقف کند.

مسأله 277 :

وضو گرفتن در نهرهاى بزرگ اگر چه انسان نداند که صاحبان آنها راضى هستند اشکال ندارد، ولى اگر صاحبان آنها از وضو گرفتن نهى کنند بلکه با احتمال عقلائى به کراهت آنها احتياط واجب آن است که با آب آنها وضو نگيرند.

مسأله 278 :

اگر فراموش کند آب، غصبى است و با آن وضو بگيرد صحيح است، ولى کسى که خودش آب را غصب کرده اگر غصبى بودن آنرا فراموش کند و وضو بگيرد گر چه حکم به بطلان وضويش نمى توان کرد، لکن احوط آن است که به آن وضو اکتفا نکند.

شرط چهارم ـ آنکه ظرف آب وضو مباح باشد.

شرط پنجم ـ آنکه ظرف آب وضو طلا و نقره نباشد.

مسأله 279 :

اگر آب وضو در ظرف غصبى يا طلا و نقره است و غير از آن آب ديگرى ندارد بايد تيمم کند و نمى تواند با آب آنها وضو بگيرد، و اگر آب ديگرى دارد چنانچه در ظرف غصبى يا طلا و نقره وضوى ارتماسى بگيرد يا با آنها آب را به صورت و دستها بريزد وضوى او باطل است، و در صورتى که با مشت يا چيز ديگر آب را از آنها بردارد و به صورت و دستها بريزد وضوى او صحيح است.

مسأله 280 :

احتياط مستحب آن است، در حوضى که مثلاً يک آجر يا يک سنگ آن غصبى است چنانچه عرفاً تصرف در آن نباشد، وضو نگيرد.

مسأله 281 :

اگر در صحن يکى از امامان يا امامزادگان که سابقاً قبرستان بوده حوض يا نهرى بسازند، چنانچه انسان نداند که زمين صحن را براى قبرستان وقف کرده اند، وضو گرفتن در آن حوض و نهر اشکال ندارد.

شرط ششم ـ آنکه اعضاء وضو موقع شستن و مسح کردن پاک باشد.

مسأله 282 :

اگر پيش از تمام شدن وضو، جائى را که شسته يا مسح کرده نجس شود، وضو صحيح است.

مسأله 283 :

اگر غير از اعضاء وضو جائى از بدن نجس باشد وضو صحيح است. ولى اگر مخرج را از بول يا غائط تطهير نکرده باشد، احتياط مستحب آن است که اول آنرا تطهير کند بعد وضو بگيرد.

مسأله 284 :

اگر يکى از اعضاء وضو نجس باشد و بعد از وضو شک کند که پيش از وضو آنجا را آب کشيده يا نه، چنانچه در موقع وضو ملتفت پاک بودن و نجس بودن آنجا نبوده سزاوار نيست ترک احتياط به اعاده وضو و اگر مى داند ملتفت بوده، يا شک دارد که ملتفت بوده يا نه وضو صحيح است، و در هر صورت جائى را که نجس بوده بايد آب بکشد.

مسأله 285 :

اگر در صورت يا دستها بريدگى يا زخمى است که خون آن بند نمى آيد و آب براى آن ضرر ندارد، بايد در آب کر يا جارى فرو برد و قدرى فشار دهد که خون بند بيايد، بعد به دستورى که گفته شد وضوى ارتماسى بگيرد.

شرط هفتم ـ آنکه وقت براى وضو و نماز کافى باشد.

مسأله 286 :

هر گاه وقت به قدرى تنگ است که اگر وضو بگيرد تمام نماز يا مقدارى از آن بعد از وقت خوانده مى شود بايد تيمم کند، ولى اگر براى وضو و تيمم يک اندازه وقت لازم است بايد وضو بگيرد.

مسأله 287 :

کسى که در تنگى وقت نماز بايد تيمم کند، اگر به قصد قربت يا براى کار مستحبى مثل خواندن قرآن وضو بگيرد صحيح است. و اگر براى خواندن آن نماز وضو بگيرد باطل است.

شرط هشتم ـ آنکه به قصد قربت يعنى براى انجام فرمان خداوند عالم وضو بگيرد، و اگر براى خنک شدن يا به قصد ديگرى وضو بگيرد، باطل است.

مسأله 288 :

لازم نيست نيت وضو را به زبان بگويد يا از قلب خود بگذراند ولى بايد در تمام وضو متوجه باشد که وضو مى گيرد، به طورى که اگر از او بپرسند چه مى کنى بگويد وضو مى گيرم.

شرط نهم ـ آنکه وضو را به ترتيبى که گفته شد بجا آورد يعنى اول صورت و بعد دست راست و بعد دست چپ را بشويد و بعد از آن سر و بعد پاها را مسح نمايد و بايد پاى چپ را بعد از پاى راست مسح کند و اگر به اين ترتيب وضو نگيرد باطل است.

شرط دهم ـ آنکه کارهاى وضو را پشت سر هم انجام دهد.

مسأله 289 :

اگر بين کارهاى وضو به قدرى فاصله شود که وقتى مى خواهد جائى را بشويد يا مسح کند رطوبت جاهائى که پيش از آن شسته يا مسح کرده خشک شده باشد وضو باطل است، و اگر فقط رطوبت جائى که جلوتر از محلى است که مى خواهد بشويد يا مسح کند، خشک شده باشد مثلاً موقعى که مى خواهد دست چپ را بشويد رطوبت دست راست خشک شده باشد و صورت تر باشد، احتياط واجب آن است که وضو را از سر بگيرد.

مسأله 290 :

اگر کارهاى وضو را پشت سرهم به جا آورد ولى به واسطه گرماى هوا يا حرارت زياد بدن و مانند اينها رطوبت خشک شود وضوى او صحيح است.

مسأله 291 :

راه رفتن در بين وضو اشکال ندارد، پس اگر بعد از شستن صورت و دستها چند قدم راه برود و بعد سر و پا را مسح کند وضوى او صحيح است.

شرط يازدهم ـ آنکه شستن صورت و دستها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد و اگر ديگرى او را وضو دهد، يا در رساندن آب به صورت و دستها و مسح سر و پاها به او کمک نمايد، وضو باطل است.

مسأله 292 :

کسى که نمى تواند وضو بگيرد بايد نائب بگيرد، که او را وضو دهد. و چنانچه مزد هم بخواهد در صورتى که بتواند بايد بدهد، ولى بايد خود او نيت وضو کند و با دست خود مسح نمايد، و اگر نمى تواند بايد نائبش دست او را بگيرد و به جاى مسح او بکشد، و اگر اين هم ممکن نيست بايد از دست او رطوبت بگيرند و با آن رطوبت، سر و پاى او را مسح کنند.

مسأله 293 :

هر کدام از کارهاى وضو را که مى تواند به تنهائى انجام دهد، نبايد در آن کمک بگيرد.

شرط دوازدهم ـ آنکه استعمال آب براى او مانعى نداشته باشد.

مسأله 294 :

کسى که مى ترسد اگر وضو بگيرد مريض شود يا اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند، نبايد وضو بگيرد، ولى اگر نداند که آب براى او ضرر دارد و وضو بگيرد، اگر چه بعد بفهمد ضرر داشته وضوى او صحيح است.

مسأله 295 :

اگر رساندن آب به صورت و دستها به مقدار کمى که وضو با آن صحيح است ضرر ندارد و بيشتر از آن ضرر دارد، بايد با همان مقدار وضو بگيرد.

شرط سيزدهم ـ آنکه در اعضاء وضو مانعى از رسيدن آب نباشد.

مسأله 296 :

اگر مى داند چيزى به اعضاء وضو چسبيده ولى شک دارد که از رسيدن آب جلوگيرى مى کند يا نه، بايد آنرا برطرف کند يا آب را به زير آن برساند.

مسأله 297 :

اگر زير ناخن چرک باشد وضو اشکال ندارد، ولى اگر ناخن را بگيرند بايد براى وضو آن چرک را برطرف کنند، و نيز اگر ناخن بيشتر از معمول بلند باشد، بايد چرک زير مقدارى را که از معمول بلندتر است برطرف نمايند.

مسأله 298 :

اگر در صورت و دستها و جلوى سر و روى پاها به واسطه سوختن يا چيز ديگر برآمدگى پيدا شود، شستن و مسح روى آن کافى است و چنانچه سوراخ شود، رساندن آب به زير پوست لازم نيست، بلکه اگر پوست يک قسمت آن کنده شود، لازم نيست آب را به زير قسمتى که کنده نشده برساند، ولى چنانچه پوستى که کنده شده گاهى به بدن مى چسبد و گاهى بلند مى شود، بايد آنرا قطع کند يا آب را به زير آن برساند.

مسأله 299 :

اگر انسان شک کند که به اعضاى وضوى او چيزى چسبيده يا نه چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد مثل آنکه بعد از گل کارى شک کند گل به دست او چسبيده يا نه، بايد وارسى کند، يا به قدرى دست بمالد که اطمينان پيدا کند که اگر بوده برطرف شده يا آب به زير آن رسيده است.

مسأله 300 :

جائى را که بايد شست و مسح کرد هر قدر چرک باشد، اگر چرک آن مانع از رسيدن آب به بدن نباشد اشکال ندارد، و همچنين است اگر بعد از گچ کارى و مانند آن چيز سفيدى که جلوگيرى از رسيدن آب به پوست نمى نمايد بر دست بماند، ولى اگر شک کند که با بودن آنها آب به بدن مى رسد يا نه يا مسح بر بشره مى شود يا نه بايد آنها را برطرف کند.

مسأله 301 :

اگر پيش از وضو بداند که در بعضى از اعضاء وضو مانعى از رسيدن آب هست وبعد از وضو شک کند که در موقع وضو آب را به آنجا رسانده يا نه، وضوى او صحيح است.

مسأله 302 :

اگر در بعضى از اعضاء وضو مانعى باشد که گاهى آب به خودى خود زير آن مى رسد و گاهى نمى رسد و انسان بعد از وضو شک کند که آب زير آن رسيده يانه، چنانچه بداند موقع وضو ملتفت رسيدن آب به زير آن نبوده سزاوار نيست ترک احتياط به اعاده وضو.

مسأله 303 :

اگر بعد از وضو چيزى که مانع از رسيدن آب است در اعضاء وضو ببيند و نداند موقع وضو بوده يا بعد پيدا شده وضوى او صحيح است، ولى اگر بداند که در وقت وضو ملتفت آن مانع نبوده، سزاوار نيست ترک احتياط به اعاده وضو.

مسأله 304 :

اگر بعد از وضو شک کند چيزى که مانع رسيدن آب است در اعضاء وضو بوده يا نه، وضو صحيح است.