چیزهای نجس (آیت الله ناصر مکارم شیرازی)

چيزهاى نجس

مسأله 88 :

نجاسات بنابر احتياط واجب يازده چيز است: 1ـ بول 2ـ مدفوع

3ـ منى 4ـ مردار 5ـ خون 6ـ سگ 7ـ خوک 8ـ کافر 9ـ مايعات مست کننده

10ـ آبجو 11ـ عرق حيوان نجاستخوار

1 و 2ـ بول و مدفوع

مسأله 89 :

بول و مدفوع انسان و هر حيوان حرام گوشت که خون جهنده دارد، يعنى اگر رگ آن را ببرندخون از آن به سرعت جارى مى شود، نجس است، احتياط واجب آن است از بول حيوان حرام گوشت که خون جهنده ندارد نيز اجتناب کند; ولى فضله حيوانات کوچک ـ مثل پشه مگس و مانند آنها پاک است ـ بنابر اين از

[33]

فضله موش و گربه و حيوانات درنده و مانند آنها بايد اجتناب کرد.

مسأله 90 :

بول و مدفوع حيوان نجاستخوار نجس است بنابر احتياط واجب همچنين بول و غائط حيوانى که انسانى آن را وطى کرده، يعنى با آن نزديکى نموده است.

مسأله 91 :

از بول و مدفوع گوسفندى که شير خوک خورده بايد اجتناب کرد. مسأله 92ـ فضله و بول پرندگان حلال گوشت و حرام گوشت نجس نيست، ولى احتياط مستحبّ پرهيز از حرام گوشت است مخصوصاً از بول خفّاش.

3ـ منى

مسأله 93 :

منى حيوانى که خون جهنده دارد نجس است، خواه حرام گوشت باشد، يا حلال گوشت و احتياط واجب آن است که از منى حيوانى که خون جهنده ندارد نيز اجتناب شود.

4ـ مردار

مسأله 94 :

مردار حيوانى که خون جهنده دارد نجس است در صورتى که خودش مرده باشد، امّا اگر به غير دستور شرعى آن را ذبح کرده باشند پاک است، ولى احتياط مستحبّ پرهيز است، بنابراين گوشت و پوست حيواناتى که از ممالک غيراسلامى مى آورند پاک است، ولى خوردن اين گوشت ها حرام است، مگر اين که يقين به ذبح شرعى آنها پيدا شود، يا آورنده آن خبر دهد که ذبح شرعى شده است.

مسأله 95 :

اجزاى مردار که روح ندارد مانند پشم و مو و ناخن پاک است، ولى استخوان و قسمتى از دندان و شاخ که روح دارد يعنى اگر آسيبى به آن برسد ناراحت مى شود، اشکال دارد.

مسأله 96 :

اجزايى را که روح دارد اگر از بدن انسان يا حيوان زنده جدا کنند

[34]

نجس است، هرچند گوشت کمى باشد.

مسأله 97 :

پوستهايى که از لب و سر و جاهاى ديگر بدن انسان جدا مى شود پاک است، امّا اگر آن را با فشار جدا کنند احتياط واجب اجتناب است.

مسأله 98 :

تخم مرغى که از شکم مرغ مرده بيرون مى آيد پاک است، به شرط اين که پوست آن سفت شده باشد، ولى بايد ظاهر آن را آب بکشند.

مسأله 99 :

اگر برّه و بزغاله پيش از آن که علفخوار شود بميرد، پنير مايه اى که در شيردان آنهاست پاک است، ولى بيرون آن را بنابر احتياط واجب بايد آب بکشند.

مسأله 100 :

گوشت و پوست و پيه و چرمى که در بازار مسلمانان فروخته مى شود، يا مسلمانى براى انسان هديه مى آورد پاک است، ولى اگر بدانند آن مسلمان از کافر گرفته و رسيدگى لازم را نکرده است، مستحبّ است از آن اجتناب شود، ولى خوردن آن حرام مى باشد.

مسأله 101 :

تمام مواد غذايى و غيرغذايى که از کشورهاى غير اسلامى مى آورند مانند کره و روغن و پنير و انواع داروها و صابون و واکس و پارچه و عطر و امثال اينها، اگر انسان يقين به نجس بودن آنها نداشته باشد، پاک است.

5ـ خون

مسأله 102 :

خون انسان و هر حيوانى که خون جهنده دارد (يعنى اگر رگ آن را ببرند خون از آن به سرعت جارى مى شود) نجس است، ولى خون حيواناتى که خون جهنده ندارند مانند ماهى و مار و همچنين خون پشه پاک است.

مسأله 103 :

هرگاه حيوان حلال گوشت را مطابق دستور شرع سر ببرند و خون آن به مقدار معمول بيرون آيد خونى که در بدنش باقى مى ماند پاک است، مگر اين که سر حيوان را در جاى بلند قرار دهند و خون به بدن حيوان بر گردد و اگر به علّت نفس کشيدن، خون برگردد نيز احتياط واجب، اجتناب است.

مسأله 104 :

خونى که در تخم مرغ است نجس است بنابر احتياط واجب و خوردن

[35]

آن نيز حرام است.

مسأله 105 :

خونى که به هنگام دوشيدن شير در آن ديده مى شود نجس است و شير را هم نجس مى کند.

مسأله 106 :

خونى که از لثه يا جاى ديگر دهان بيرون مى آيد هرگاه در آب دهان حل شود و از بين برود پاک است و فرو بردن آب دهان نيز در اين صورت جايز است، ولى عمداً اين کار را نکند.

مسأله 107 :

هرگاه خون به واسطه کوبيده شدن زير پوست يا ناخن بميرد، اگر طورى باشد که ديگر به آن خون نگويند پاک است و اگر به آن خون بگويند مادام که زير پوست و ناخن است براى وضو و غسل نماز اشکال ندارد، امّا هرگاه سوراخ شود اگر ضرر و زحمت فوق العاده اى ندارد بايد آن را بيرون آورند و اگر زحمت زياد دارد بايد براى وضو و غسل اطراف آن را شست و پارچه اى روى آن بگذارد و روى پارچه دست تر بکشد و احتياطاً تيمّم هم بکند.

مسأله 108 :

اگر انسان نداند سياهى زير پوست، خون مرده است يا گوشت بر اثر کوبيده شدن، به آن رنگ درآمده، پاک است.

مسأله 109 :

زردابه اى که گاه موقع خراشيدگى پوست يا در اطراف زخم پيدا مى شود چنانچه معلوم نباشد خون است يا با خون مخلوط شده، پاک است.

مسأله 110 :

پوست سرخ رنگى که بعد از شستن زخم يا هنگام بهبودى روى زخم ظاهر مى شود پاک است، مگر اين که يقين حاصل شود خون در آن است.

6 و 7ـ سگ و خوک

مسأله 111 :

سگ و خوک معمولى نجس است، حتّى مو و پنجه و ناخن و رطوبتهاى آن نجس مى باشد ولى سگ و خوک دريايى پاک است.

مسأله 112 :

حيوانى که از اين دو يعنى سگ و خوک متولّد گردد، يا از جفت گيرى يکى از اين دو باحيوان ديگرى متولّد شود و به آن سگ و خوک نگويند پاک است.

[36]

8ـ کافر و کسانى که در حکم کافرند

مسأله 113 :

کافر يعنى کسى که خدا، يا پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) را قبول ندارد، يا براى خدا شريکى قرار مى دهد بنابر احتياط نجس است، هرچند به يکى از اديان آسمانى، مانند آيين يهود و نصارى ايمان داشته باشد.

مسأله 114 :

کسانى که به خدا و پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) ايمان دارند، ولى وسوسه هايى براى آنها پيدا مى شود و به مطالعه و تحقيق مى پردازند پاکند و اين وسوسه ها ضررى ندارد.

مسأله 115 :

کسى که ضرورى دين اسلام يعنى چيزى را که همه مسلمانان مى دانند (مانند معاد روز قيامت و واجب بودن نماز و روزه و امثال آن) را منکر شود، چنانچه ضرورى بودن آن را بداند، کافر است و اگر در ضرورى بودن آن شک دارد کافر نيست، ولى احتياط مستحبّ آن است که از او اجتناب شود.

مسأله 116 :

آنچه در بالا درباره نجس بودن کافر گفته شد، تمام اجزاى بدن او حتّى مو و ناخن را شامل مى شود.

مسأله 117 :

کسى که در جامعه اسلامى زندگى مى کند و از اعتقادات او خبر نداريم، پاک است و جستجو و تفتيش لازم نيست و نيز در جوامع غير اسلامى چنانچه افرادى باشند که معلوم نباشد مسلمان هستند يا کافر، پاکند.

مسأله 118 :

بچّه هاى کفّار به حکم آنها هستند و بچّه هاى مسلمانان حتّى بچّه اى که فقط پدرش مسلمان است پاک است، امّا اگر فقط مادرش مسلمان باشد احتياط، اجتناب است.

مسأله 119 :

هرگاه کسى ـ پناه بر خدا ـ به خدا، يا پيامبر(صلى الله عليه وآله) يا يکى از ائمّه معصومين(عليهم السلام) يا فاطمه زهرا(عليهم السلام) دشنام و ناسزا گويد يا عداوت داشته باشد، کافراست.

مسأله 120 :

کسانى که در حق على(عليه السلام) و ساير امامان(عليهم السلام) غلوّ کنند; يعنى، آن بزرگواران را خدا بدانند يا صفات مخصوص خدايى براى آنها قائل باشند، کافرند.

[37]

مسأله 121 :

کسانى که عقيده به وحدت وجود دارند يعنى مى گويند در عالم هستى يک وجود بيش نيست و آن خداست و همه موجودات عين خدا هستند و کسانى که معتقدند خدا در انسان، يا موجود ديگرى حلول کرده و با آن يکى شده، يا خدا را جسم بدانند احتياط واجب، اجتناب از آنهاست.

مسأله 122 :

تمام فرقه هاى اسلامى پاکند، مگر آنها که با ائمه معصومين(عليهم السلام)عداوت و دشمنى دارند و خوارج و غُلات، يعنى غلوکنندگان در حق ائمّه(عليهم السلام).

9ـ مسکر مايع

مسأله 123 :

شراب و هر مايعى که انسان را مست مى کند نجس است بنابراحتياط واجب، امّا اگر مثل بنگ و حشيش باشد که مخدّر و مستى آور است و ذاتاً مايع نيست پاک است، هرچند آن را با آب مخلوط کنند و به صورت مايع درآورند، ولى استعمال آن به هر حال حرام است.

مسأله 124 :

الکل طبّى و صنعتى که انسان نمى داند از چيز مست کننده مايع گرفته شده، پاک است همچنين ادکلن و عطرها و داروهايى که با الکل طبّى يا صنعتى مخلوط است.

مسأله 125 :

الکلهايى که ذاتاً قابل شرب نيست يا جنبه سمّى دارد نجس نيست، ولى هرگاه آن را رقيق کنند و مشروب و مسکر باشد نوشيدنش حرام است و احتياطاً حکم نجس دارد.

مسأله 126 :

هرگاه آب انگور به خودى خود جوش آيد (جوش آمدنى که معمولاً مقدّمه شراب شدن است) نجس و حرام است، ولى اگر با حرارت آتش يا غير آن به جوش آيد نجس نيست، ولى خوردنش حرام است. همچنين آب خرما و مويز و کشمش، بنابر احتياط واجب.

مسأله 127 :

هرگاه خرما و مويز و کشمش را در غذا بريزند و بجوشد، خوردن آن اشکال ندارد.

[38]

10ـ آبجو

مسأله 128 :

مشروب الکى که از جو گرفته مى شود و به آن «آبجو» مى گويند حرام و از جهت نجاست مانند شراب است، ولى آبى که براى خواصّ طبّى از جو مى گيرند و به آن «ماء الشّعير» مى گويند و ابداً مسکر نيست، پاک و حلال است.

مسأله 129 :

مخمّر آبجو که به آن «لوردوبير» نيز مى گويند و به صورت گردى است که مصرف طبّى دارد نه مسکر است و نه مايع، پاک و حلال است.

11ـ عرق حيوان نجاستخوار

مسأله 130 :

عرق شتر نجاستخوار بلکه حيوانات ديگر نجاستخوار نجس است بنابر احتياط واجب.

عرق جُنُب از حرام

مسأله 131 :

کسى که از طريق حرام جُنُب شود، خواه به واسطه زنا باشد، يالواط و يا استمناء، عرق او نجس نيست، ولى مادام که بدن يا لباس او عرق دارد با آن نماز نخواند بنابر احتياط واجب.

مسأله 132 :

احتياط مستحبّ آن است که از عرق جُنُب از حرام پرهيز شود و

براى رعايت اين احتياط، بهتر است با آب ملايم غسل کند، که به هنگام غسل بدن او عرق نکند، اين در صورتى است که با آب قليل غسل نمايد و اگر با آب کر و مانند آن باشد اشکال ندارد، امّا بعد از پايان غسل يک بار همه بدن را آب بکشد (بنابراحتياط مستحبّ).

مسأله 133 :

نزديکى کردن با همسر در حال عادت ماهيانه يا در حال روزه ماه مبارک رمضان حرام است و اگر عرق کند، احتياط واجب آن است که با آن، معامله عرق جُنُب از حرام کند.

[39]

مسأله 134 :

منظور از عرق جُنُب از حرام عرقى است که در آن حال يا بعد از آن، پيش از آن که غسل کند از بدن او بيرون مى آيد.

مسأله 135 :

هرگاه جنب ازحرام به واسطه نداشتن آب، يا عذر ديگر، يا تنگى وقت تيمّم کند، عرقهاى بدن او بعد از آن پاک و نمازخواندن با آن، جايز است.