شرايط معامله سلف
مسأله 2185 :
معامله سلف شش شرط دارد:
اوّل: خصوصياتى را که قيمت جنس به واسطه آنها فرق مى‌کند معيّن نمايند. ولى‌دقّت زياد هم لازم نيست، همين قدر که مردم بگويند خصوصيات آن معلوم شده کافى است، پس معامله سلف در نان و گوشت و پوست حيوان و مانند اينها در صورتى که نشود خصوصيّاتشان را به طورى معيّن کنند که براى مشترى مجهول نباشد و معامله غررى باشد باطل است.
دوم: پيش از آن که خريدار و فروشنده از هم جدا شوند، خريدار تمام قيمت را به فروشنده بدهد، يا به مقدار پول آن از فروشنده طلبکار باشد که در اين صورت بهتر آن است که فروشنده پول جنس را به ذمّه مشترى قرار دهد، پس از آن، مشترى طلبى را که از فروشنده دارد بابت پول جنسى که به ذمّه اوست حساب کند و چنانچه مقدارى از قيمت آن را بدهد، اگرچه معامله به آن مقدار صحيح است، ولى فروشنده مى‌تواند معامله همان مقدار را به هم بزند.
سوم: مدّت را کاملاً معيّن کنند، و اگر مثلاً بگويد تا اوّل خرمن، جنسى را تحويل مى‌دهم، چون مدّت کاملاً معلوم نشده معامله باطل است.
چهارم: وقتى را براى تحويل جنس معيّن کنند که در آن وقت اطمينان باشد که فروشنده مى‌تواند تحويل دهد چه کمياب باشد چه فراوان.
پنجم: جاى تحويل جنس را معيّن نمايند، ولى اگر از حرفهاى آنان جاى آن معلوم باشد لازم نيست اسم آنجا را ببرند و همچنين کرايه حمل بار بايد مشخّص شود به عهده کيست.
ششم: وزن يا پيمانه آن را معيّن کنند و جنسى را هم که معمولاً با ديدن، معامله مى‌کنند اگر سلف بفروشند همراه با ذکر کردن صفات آن اشکال ندارد، ولى بايد مثل بعضى از اقسام گردو تفاوت افراد آن به قدرى کم باشد که مردم به آن اهمّيت ندهند و به هر حال بايد طورى جنس را مشخّص کنند که هيچ‌يک از فروشنده و خريدار مغبون نشوند.
هفتم: چيزى را که مى‌فروشند، چنانچه از اجناسى باشد که با وزن يا پيمانه فروخته مى‌شوند عوض آن از آن جنس نباشد، مثلاً گندم را به گندم به طور سلف نمى‌توان فروخت.