جاهائى که قضا و کفاره واجب است
مسأله 1667 :
اگر در روزه رمضان در شب جنب شود و به تفصيلى که در مسأله ( 1639 ) گفته شـد بـيدار شود و دوباره بخوابد و تا اذان صبح بيدار نشود, فقط بايد قضاى آن روزه را بگيرد.
ولى اگـر کار ديگرى که روزه را باطل مى کند, عمدا انجام دهد در صورتى که مى دانسته آن کارروزه را باطل مى کند, قضا و کفاره بر او واجب مى شود.
مسأله 1668 :
اگر بواسطه ندانستن مسأله کارى انجام دهد که روزه را باطل مى کند, ظاهر اين است که کفاره براى او واجب نيست , و بايدآن روز را امساک کرده و بعد قضا نمايد, ولى اگر عمدا بـه خـدا و پيغمبر به دروغ نسبتى بدهد و بداند که حرام است کفاره نيز واجب است اگرچه نداند اين عمل روزه را باطل مى کند.
کفاره روزه : مسأله 1669 - در کفاره افطار روزه ماه رمضان , بايد يک بنده آزاد کند, يا به دستورى که در مسأله بـعد گفته مى شود دو ماه روزه بگيرد ياشصت فقير را سير کند يا به هر کدام يک مد که تقريبا ده سـيـر است , طعام يعنى گندم يا جو يا نان و مانند اينها بدهد, و چنانچه اينها برايش ممکن نباشد, بنابر احتياط بايد به قدر امکان تصدق و استغفار نمايد, و احتياط واجب آن است که هر وقت بتواند, کفاره را بدهد.
مسأله 1670 :
کسى که مى خواهد دو ماه کفاره افطار روزه ماه رمضان را بگيرد,بايد سى ويک روز آن را پى در پى بگيرد, و اگر بقيه آن پى در پى نباشد اشکال ندارد.
مسأله 1671 :
کسى که مى خواهد دو ماه کفاره روزه رمضان را بگيرد, نبايد موقعى شروع کند که در بين سى و يک روز, روزى باشد که مانند عيد قربان , روزه آن صحيح نيست .
مسأله 1672 :
کسى که بايد پى در پى روزه بگيرد, اگر در بين آن بدون عذر يک روز روزه نگيرد, يـا وقـتى شروع کند که در بين آن به روزى برسد که روزه آن واجب است , مثلا به روزى برسد که نذر کرده آن روز را روزه بگيرد, بايد روزه ها را از سر بگيرد.
مسأله 1673 :
اگر در بين روزهائى که بايد پى در پى روزه بگيرد عذرى مثل حيض يا نفاس يا سـفـرى کـه در رفـتـن آن مجبور است , براى اوپيش آيد, بعد از برطرف شدن عذر, واجب نيست روزه ها را از سر بگيرد, بلکه بقيه را بعد از برطرف شدن عذر بجا مى آورد.
مسأله 1674 :
اگر به چيز حرامى روزه خود را باطل کند, چه آن چيز اصلا حرام باشد مثل شراب و زنـا, يـا بـه جهتى حرام شده باشد مثل خوردن غذاى حلالى که براى انسان ضرر دارد و نزديکى کردن با عيال خود در حال حيض , بنابر احتياط کفاره جمع بر او واجب مى شود,يعنى بايد يک بنده آزاد کند و دو ماه روزه بگيرد و شصت فقير را سير کند, يا به هر کدام آنها يک مد که تقريبا ده سير است , گندم يا جو يا نان ومانند اينها بدهد, و چنانچه هر سه برايش ممکن نباشد, هر کدام آنها که ممکن است بايد انجام دهد.
مسأله 1675 :
اگـر روزه دار دروغـى را به خدا و پيغمبر (ص ) عمدا نسبت دهد, بنابر احتياط, کفاره جمع که تفصيل آن در مسأله پيش گفته شد بر او واجب مى شود.
مسأله 1676 :
اگر روزه دار در يک روز ماه رمضان چند مرتبه جماع کند, بنابر اظهر يک کفاره بر او واجب است .
و استمناء نيز حکم جماع را دارد.
مسأله 1677 :
اگر روزه دار در يک روز ماه رمضان چند مرتبه غير جماع و استمناء کار ديگرى که روزه را باطل مى کند انجام دهد, براى همه آنها يک کفاره کافى است .
مسأله 1678 :
اگر روزه دار غير از جماع و استمناء کار ديگرى که روزه را باطل مى کند انجام دهد و بعد با حلال خود جماع نمايد, براى هر دويک کفاره واجب مى شود.
مسأله 1679 :
اگر روزه دار غير از جماع و استمناء کار ديگرى که روزه را باطل مى کند انجام دهد مـثـلا آب بـياشامد, و بعد کار ديگرى که حرام است و روزه را باطل مى کند انجام دهد مثلا غذاى حرامى بخورد, يک کفاره کافى است .
مسأله 1680 :
اگـر روزه دار آروغ بزند و چيزى در دهانش بيايد, چنانچه عمدا آن را فرو ببرد, روزه اش بـاطـل است , و بايد قضاى آن رابگيرد و کفاره هم بر او واجب مى شود.
و اگر خوردن آن چـيـز حرام باشد, مثلا موقع آروغ زدن , خون به دهان او بيايد و عمدا آن را فرو برد,بايد قضاى آن روزه را بگيرد و بنابر احتياط کفاره جمع هم بر او واجب مى شود.
مسأله 1681 :
اگر نذر کند که روز معينى را روزه بگيرد, چنانچه در آن روز عمدا روزه خود را باطل کند, بايد کفاره بدهد و کفاره آن به نحوى است که در مسأله ( 1669 ) ذکر شد.
مسأله 1682 :
اگر روزه دار به گفته کسى که مى گويد مغرب شد و اعتماد به گفته او نيست افـطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است يا شک کندکه مغرب بوده است يا نه , قضا و کفاره بر او واجب مى شود.
مسأله 1683 :
کسى که عمدا روزه خود را باطل کرده , اگر بعد از ظهر مسافرت کند, يا پيش از ظـهـر بـراى فرار از کفاره سفر نمايد, کفاره از اوساقط نمى شود, بلکه اگر قبل از ظهر مسافرتى براى او پيش آمد کند نيز کفاره بر او واجب است .
مسأله 1684 :
اگر عمدا روزه خود را باطل کند, و بعد عذرى مانند حيض يا نفاس يا مرض براى او پـيـدا شـود, احـتـياط اين است که کفاره رابدهد, و بعيد نيست که در اين صورت کفاره واجب نباشد.
مسأله 1685 :
اگر يقين کند که روز اول ماه رمضان است و عمدا روزه خود را باطل کند, بعد معلوم شود که آخر شعبان بوده , کفاره بر اوواجب نيست .
مسأله 1686 :
اگر انسان شک کند که آخر رمضان است يا اول شوال و عمدا روزه خود را باطل کند, بعد معلوم شود اول شوال بوده , کفاره بر او واجب نيست .
مسأله 1687 :
اگر روزه دار در ماه رمضان با زن خود که روزه دار است جماع کند, چنانچه زن را اکراه کرده باشد, کفاره روزه خودش وروزه زن را بايد بدهد, و اگر زن به جماع راضى بوده , بر هر کدام يک کفاره واجب مى شود.
مسأله 1688 :
اگر زنى شوهر روزه دار خودرا اکراه کند که با او جماع نمايد, واجب نيست کفاره روزه شوهر را بدهد.
مسأله 1689 :
اگـر روزه دار در ماه رمضان , زن خود را اکراه به جماع کند و در بين جماع , زن راضى شود, بنابر احتياط واجب بايد مرد دوکفاره و زن يک کفاره بدهد.
مسأله 1690 :
اگر روزه دار در ماه مبارک رمضان با زن روزه دار خود که خواب است جماع نمايد, يک کفاره بر او واجب مى شود و روزه زن صحيح است و کفاره هم بر او واجب نيست .
مسأله 1691 :
اگر مرد زن خود را يا زن شوهر خود را اکراه کند که غير جماع کار ديگرى که روزه را باطل مى کند بجا آورد, بر هيچ يک ازآنها کفاره واجب نيست .
مسأله 1692 :
کسى که بواسطه مسافرت يا مرض روزه نمى گيرد, نمى تواند زن روزه دار خود را اکراه به جماع کند, ولى اگر او را اکراه نمايد,کفاره بر مرد نيز واجب نيست .
مسأله 1693 :
انسان نبايد در بجا آوردن کفاره کوتاهى کند, ولى لازم نيست فورا آن را انجام دهد.
مسأله 1694 :
اگر کفاره بر انسان واجب شود و چند سال آن را بجا نياورد, چيزى بر آن اضافه نمى شود.
مسأله 1695 :
کسى که بايد براى کفاره يک روز شصت فقير را طعام بدهد, نمى تواند به هر کدام از آنـهـا بـيـشـتر از يک مد که تقريبا ده سيراست طعام بدهد, يا يک فقير را بيشتر از يک مرتبه سير نـمـايد, و زيادى را از کفاره حساب نمايد, ولى مى تواند براى هر يک از عيالات فقيراگرچه صغير باشند يک مد به آن فقير بدهد.
مسأله 1696 :
کسى که قضاى روزه رمضان را گرفته , اگر بعد از ظهر عمدا کارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد, بايد به ده فقير هر کدام يک مد که تقريبا ده سير است طعام بدهد, و اگر نمى تواند, سه روز روزه بگيرد.