راه ثابت شدن اول ماه (آیت الله جعفر سبحانی)

راه ثابت شدن اول ماه

مسأله 1384 :

اول ماه به پنج چيز ثابت مى شود:

اول: آن که خود انسان ماه را ببيند.

دوم: عده اى که از گفته آنان يقين يا اطمينان پيدا مى شود، بگويند ماه را ديده ايم. و همچنين است هر چيزى که به واسطه آن يقين يا اطمينان پيدا شود.

سوم: دو مرد عادل بگويند که در شب ماه را ديده ايم و در خصوصيات ماه اختلاف نداشه باشند، اما اگر در تشخيص بعضى خصوصيات اختلاف داشته باشند مثل آنکه يکى بگويد ماه بلند بود و ديگرى بگويد نبود، به گفته آنان اوّل ماه ثابت مى شود.

چهارم: سى روز از اول ماه شعبان بگذرد که به واسطه آن، اول ماه رمضان ثابت مى شود و سى روز از اول رمضان بگذرد که به واسطه آن، اول ماه شوّال ثابت مى شود.

پنجم: حاکم شرع حکم کند که اول ماه است.

مسأله 1385 :

هرگاه هوا ابرى باشد، و يا صاف باشد و ديگران نيز به ديدن ماه اقدام کنند ولى هيچ کس جز اين دو نفر مدعى رؤيت نباشند در اين دو صورت به قول دو عادل نيز ماه

صفحه 333

ثابت نمى شود و بعيد نيست که اشتباه باصره بوده است.

مسأله 1386 :

اگر حاکم شرع حکم کند که اول ماه است، کسى هم که از او تقليد نمى کند، بايد به حکم او عمل نمايد. ولى کسى که مى داند حاکم شرع اشتباه کرده، نمى تواند به حکم او عمل نمايد.

مسأله 1387 :

اول ماه با محاسبات نجومى ثابت نمى شود. ولى اگر انسان از گفته آنان يقين پيدا کند، بايد به آن عمل نمايد و اگر با محاسبات علمى امکان رؤيت هلال را نفى کنند ثبوت هلال با شهادت دو نفر عادل مشکل مى باشد. و احاديث مربوط به عدم حجيت قول منجم و... مربوط به محاسبات ظنى آن روز بوده و ارتباطى به محاسبات علمى امروز ندارد.

مسأله 1388 :

بلند بودن ماه يا دير غروب کردن آن، دليل نمى شود که شب پيش، شب اول ماه بوده است.

مسأله 1389 :

اگر اول ماه رمضان براى کسى ثابت نشود و روزه نگيرد. چنانچه دو مرد عادل بگويند که شب پيش ماه را ديده ايم، بايد روزه آن روز را قضا نمايد.

مسأله 1390 :

اگر در شهرى اول ماه ثابت شود، براى مردم شهر ديگر که به آن نزديک است کفايت مى کند و همچنين شهرهاى دور دستى که افق آنها با هم متحد است و همچنين اگر ماه در بلاد شرقى مانند مشهد ـ ديده شود براى کسانى که در بلاد غربى هستند، کفايت مى کند. ولى رؤيت در بلاد غربى براى کسانى که در قسمت شرقى آن هستند کفايت نمى کند، مگر آن دو شهر با هم نزديک باشند، يا انسان بداند که افق آنهايکى است.

مسأله 1391 :

روزى را که انسان نمى داند آخر رمضان است يا اول شوال، بايد روزه بگيرد ولى اگر پيش از مغرب بفهمد که اول شوال است، بايد افطار کند.

مسأله 1392 :

اگر زندانى نتواند به ماه رمضان يقين کند، بايد به گمان عمل نمايد. و اگر آن هم ممکن نباشد، هر ماهى را که روزه بگيرد صحيح است، و اگر زندان او ادامه يافت بنابر احتياط واجب بايد بعد از گذشتن يازده ماه از ماهى که روزه گرفت، دوباره يک ماه روزه بگيرد ولى اگر بعد گمان پيدا کرد بايد به آن عمل نمايد.

صفحه 334