احکام قسم خوردن (آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی)

احکام قسم خوردن

مسأله 2679 :

اگـر قسم بخورد که کارى را انجام دهد يا ترک کند, مثلا قسم بخوردکه روزه بگيرد, يا دود استعمال نکند, چنانچه عمدا مخالفت کند, بايد کفاره بدهديعنى : يک بنده آزاد کند, يـا ده مـسکين را اطعام کند يا ده فقير را بپوشاند, و اگر اينهارا نتواند, بايد سه روز روزه بگيرد, و بايد روزه پى در پى باشد.

مسأله 2680 :

قسم چند شرط دارد: اول - کسى که قسم مى خورد بايد بالغ و عاقل باشد, و از روى قصد و اختيار قسم بخورد, پس قسم خـوردن بچه و ديوانه و مست و کسى که مجبورش کرده اند,درست نيست .

و همچنين است اگر در حال عصبانى بودن بى اختيار قسم بخورد.

دوم - کارى را که قسم مى خورد انجام دهد, بايد حرام و مکروه نباشد, و کارى را که قسم مى خورد ترک کند, بايد واجب و مستحب نباشد, و اگر قسم بخورد که کارمباحى را بجا آورد, بايد ترک آن در نـظر مردم بهتر از انجامش نباشد, و نيز اگر قسم بخورد کار مباحى را ترک کند, بايد انجام آن در نظر مردم بهتر از ترکش نباشد.

سوم - به يکى از اسمهاى خداوند عالم قسم بخورد که به غير ذات مقدس او گفته نمى شود مانند خـدا - و - اللّه .

و نـيـز اگر به اسمى قسم بخورد که به غير خدا هم مى گويند, ولى بقدرى به خدا گـفته مى شود که هر وقت کسى آن اسم را بگويد, ذات مقدس حق در نظر مى آيد: مثل آن که به خـالق و رازق قسم بخورد صحيح است بلکه بنابر احتياط واجب در غير اينصورت هم به قسم عمل نمايد.

چـهارم - قسم را به زبان بياورد و اگر بنويسد يا در قلبش آن را قصد کند صحيح نيست , ولى آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحيح است .

پـنـجم - عمل کردن به قسم براى او ممکن باشد, و اگر موقعى که قسم مى خوردممکن باشد, و بـعـدا از عـمـل به آن عاجز شود, از وقتى که عاجز مى شود, قسم اوبهم مى خورد, و نيز اگر عمل کردن به قسم بقدرى مشقت پيدا کند که نشود آن راتحمل کرد, و يا اين که متعلق قسم در موقع عمل مرجوح يا حرام شود, قسم بهم مى خورد و همين طور است حکم در عهد ونذر.

مسأله 2681 :

اگر پدر آنچه را فرزند قسم خورده بجا بياورد, بگويد: بجا نياور , وآنچه را قسم خورده بجا نياورد, بگويد: بجا آور, قسم او بى اثر مى شود.

مسأله 2682 :

اگر زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد, وشوهر کارى را که زن قسم خورده بجا نياورد بگويد: بجا آور, يا قسم خورده بجا آورد بگويد: بجا نياور, قسم زن بى اثر مى شود.

مسأله 2683 :

اگر انسان از روى فراموشى , يا ناچارى به قسم عمل نکند کفاره براو واجب نيست .

و همچنين است اگر مجبورش کنند که به قسم عمل ننمايد.

وقسمى که آدم وسواسى مى خورد, مـثـل اين که مى گويد واللّه الان مشغول نمازمى شوم , و بواسطه وسواس مشغول نمى شود, اگر وسواس او طورى باشد که بى اختيار به قسم عمل نکند کفاره ندارد.

مسأله 2684 :

کسى که قسم مى خورد, اگر حرف او راست باشد, قسم خوردن اومکروه است , و اگـر دروغ بـاشـد, حـرام و از گـناهان بزرگ مى باشد, ولى اگر براى اين که خودش يا مسلمان ديگرى را از شر ظالمى نجات دهد, قسم دروغ بخورد اشکال ندارد, بلکه گاهى واجب مى شود, اما اگـر بـتـوانـد توريه کند, يعنى : موقع قسم خوردن طورى نيت کند که دروغ نشود, بنابر احتياط واجـب بـايـد تـوريه نمايد, مثلااگر ظالمى بخواهد کسى را اذيت کند, و از انسان بپرسد که او را نـديـده اى , و انـسـان يـک سـاعـت قبل او را ديده باشد, بگويد او را نديده ام و قصد کند که از پنج دقيقه پيش مثلا نديده ام .