احکام قسم خوردن
مسأله 2686 :
اگر قسم بخورد که کاري را انجام دهد يا ترک کند مثلاً قسم بخورد که روزه بگيرد، يا دود استعمال نکند، چنانچه عمداً مخالفت کند بايد کفّاره بدهد يعني بنده آزاد کند يا ده فقير را سير کند يا ده فقير را بپوشاند و اگر اينها را نتواند، بايد سه روز روزه بگيرد.
مسأله 2687 :
قسم چند شرط دارد: اوّل‌ـ کسي که قسم مي‌خورد بايد بالغ وعاقل باشد و از روي قصد واختيار قسم بخورد پس قسم خوردن بچه وديوانه ومست و کسي که مجبورش کرده‌اند، درست نيست و همچنين است اگر در حال عصباني بودن بي‌اختيار قسم بخورد.
دوم‌ـ کاري را که قسم مي‌خورد انجام دهد، بايد حرام ومکروه نباشد وکاري را که قسم مي‌خورد ترک کند، بايد واجب ومستحبّ نباشد و اگر قسم بخورد که کار مباحي را بجا آورد، بايد ترک آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد، و نيز اگر قسم بخورد کار مباحي را ترک کند، بايد انجام آن در نظر مردم بهتر از ترکش نباشد.
سوم‌ـ به يکي از اسمهاي خداوند عالم قسم بخورد که بغير ذات مقدّس او گفته نمي‌شود مانند خداوند واللّه و نيز اگر باسمي قسم بخورد که بغير خدا هم مي‌گويند ولي به قدري بخدا گفته مي‌شود که هروقت کسي آن اسم را بگويد، ذات مقدّس حقّ در نظر مي‌آيد، مثل آن که بخالق ورازق قسم بخورد صحيح است بلکه قسم باسمي که انصراف بذات حقّ نداشته باشد هم صحيح است.
چهارم‌ـ قسم را به زبان بياورد و اگر بنويسد يا در قلبش آن را قصد کند صحيح نيست ولي آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد، صحيح است.
پنجم‌ـ عمل کردن به قسم براي او ممکن باشد و اگرموقعي که قسم مي‌خورد ممکن باشد و بعداً از عمل به آن عاجز شود، از وقتي که عاجز مي‌شود قسم او به هم مي‌خورد و همچنين است اگر عمل کردن به قسم به قدري مشقّت پيدا مي‌کند که نشود آن را تحمّل کرد.
مسأله 2688 :
اگر پدر از قسم خوردن فرزند جلوگيري کند، يا شوهر از قسم خوردن زن جلوگيري نمايد، قسم آنان صحيح نيست.
مسأله 2689 :
اگر فرزند بدون اجازه پدر، و زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد، پدر وشوهر مي‌توانند قسم آنان را به هم بزنند.
مسأله 2690 :
اگر انسان از روي فراموشي يا ناچاري به قسم عمل نکند، کفّاره بر او واجب نيست و همچنين است اگر مجبورش کنند که به قسم عمل ننمايد، وقسمي که آدم وسواسي مي‌خورد، مثل اين که مي‌گويد واللّه الآن مشغول نماز مي‌شوم و به واسطه وسواس مشغول نمي‌شود، اگر وسواس او طوري باشد که بي‌اختيار به قسم عمل نکند، کفّاره ندارد.
مسأله 2691 :
کسي که قسم مي‌خورد، قسم او بر دو قسم است: اوّل‌ـ اين که قسم مي‌خورد بر چيزهائي که از او گذشته است؛ دوم‌ـ آن که قسم مي‌خورد بر چيزهائي که در آينده خواهد نمود در صورت اوّل بر قسم او کفّاره نيست ولکن اگر حرف راست باشد، قسم خوردن او مکروه است و اگر دروغ باشد حرام و از گناهان بزرگ مي‌باشد ولي اگر براي اين که خودش را يا مسلمان ديگري را از شرّ ظالمي نجات دهد، قسم دروغ بخورد اشکال ندارد بلکه گاهي واجب مي‌شود، امّا اگر بتواند توريه کند يعني موقع قسم خوردن طوري نيّت کند که دروغ نشود، بنابر احتياط مستحبّ بايد توريه نمايد مثلاً اگر ظالمي بخواهد کسي را اذيّت کند و از انسان بپرسد که او را نديده‌اي وانسان يک ساعت قبل او را ديده باشد، احتياط آن است که بگويد او را نديده‌ام وقصد کند که از پنج دقيقه پيش نديده‌ام.