احکام ودیعه ( امانت ) (آیت الله سید محمد صادق روحانی)

احکام وديعه ( امانت )

مسأله 2323 :

اگر انسان مال خود رابه کسى بدهد وبگويد نزد تو امانت باشد واو هم قبول کند ، يا بدون اينکه حرفى بزنند صاحب مال بفهماند که مال را براى نگهدارى به او مى دهد واو هم به قصد نگهدارى کردن بگيرد ، بايد به احکام وديعه وامانت دارى که بعدا گفته مى شود عمل نمايد . / صفحة 401 /

مسأله 2324 :

امانت داور کسى که مال را امانت مى گذارد ، بايد هر دو ، بالغ ويا بچه مميز با اذن ولى ، وعاقل باشند ، پس اگر انسان مالى را پيش بچه بدون اذن ولى يا ديوانه امانت بگذارد ، يا ديوانه وبچه بدون اذن ولى مالى را پيش کسى امانت بگذارند صحيح نيست .

مسأله 2325 :

اگر از بچه بدون اذن ولى يا ديوانه چيزى به طور امانت قبول کند ، بايد آن را به صاحبش بدهد واگر ان چيز مال خود بچه يا ديوانه است ، بولى او برساند ، وچنانچه در رساندن مال به آنان کوتاهى کند وتلف شود . بايد عوض آن را بدهد .

مسأله 2326 :

کسى که نمى تواند امانت را نگهدارى نمايد ، بنابر احتياط قبول نکند .

مسأله 2327 :

اگر انسان به صاحب مال بفهماند که براى نگهدارى مال او حاضر نيست ، چنانچه او مال را بگذارد وبرود وآن مال تلف شود ، کسى که امانت را قبول نکرده ضامن نيست .

مسأله 2328 :

کسى که چيزى را امانت مى گذارد ، هر وقت بخواهد مى تواند آن را پس بگيرد وکسى هم کا امانت قبول مى کند ، هر وقت بخواهد مى تواند آن را به صاحبش بر گرداند .

مسأله 2329 :

اگر انسان از نگهدارى امانت منصرف شود ووديعه را بهم بزند ، بايد هر چه زودتر مال را به صاحب آن يا وکيل يا ولى صاحبش برساند ، يا نه آنان خبر دهد که به نگهدارى حاضر نيست واگر بدون عذر ، مال را به آنان نرساند وخبر هم ندهد ، چنانچه مال تلف شود ، بايد عوض آن را بدهد .

مسأله 2330 :

کسى که امانت را قبول مى کند ، اگر براى آن ، جاى مناسبى ندارد ، بايد جاى مناسب تهيه نمايد وطورى آن را نگهدارى کند که مردم نکويند در امانت خيانت کرده ودر نگهدارى آن کوتاهى نموده است واگر در جايى که مناسب نيست بگذارد وتلف شود ، بايد عوض آن را بدهد . / صفحة 402 /

مسأله 2331 :

کسى که امانت را قبول مى کند ، اگر در نگهدارى آن کوتاهى نکند وتعدى يعنى زياده روى هم ننمايد واتفاقا آن مال تلف شود ، ضامن نيست ولى اگر آن را در جايى بگذارد که گمان مى رود ظالمى بفهمد وآن را ببرد ، چنانچه تلف شود ، بايد عوض آن را به صاحبش بدهد .

مسأله 2332 :

اگر صاحب مال براى نگهدارى مال خود جايى را معين کند وبه کسى که امانت را قبول کرده بگويد که بايد مال را در آنجا حفظ کنى واگر احتمال هم بدهى که از بين برود ، نبايد آن را به جاى ديگر ببرى ، چنانچه امانتدار را احتمال دهد که در آنجا از بين برود وبداند چون آنجا در نظر صاحب مال براى حفظ بهتر بوده گفته است که نبايد از آنجا بيرون ببرى ، مى تواند آن را به جاى ديگر ببرد واگر در آنجا ببرد وتلف شود ضامن نيست ، ولى اگر نداند به چه جهت گفته که به جاى ديگر نبر چنانچه به جاى ديگر ببرد وتلف شود ، بايد عوض آن را بدهد .

مسأله 2333 :

اگر صاحب مال براى نگهدارى مال خود جايى را معين کند ولى به کسى که امانت را قبول کرده نگويد که آن را به جاى ديگر نبر ، چنانچه امانتدار احتمال دهد که در آنجا از بين برود وبداند چون در آنجا در نظر صاحب مال بارى حفظ بهتر بوده گفته است در آنجا نگهدارى کن ، مى تواند آن را به جاى ديگرى که مال در آنجا محفوظتر است ببرد ، وچنانچه ما لدر انجا تلف شود ضامن نيست ، واگر نداند به چه جهت گفته است در اين محل نگهدارى کن وبه جاى ديگر ببرد وتلف شود ضامن است .

مسأله 2334 :

اگر صاحب مال ديوانه شود ، کسى که امانت را قبول کرده بايد فورا امانت را بولى او برساند ويا بولى او خبر دهد ، واگر بدون عذر شرعى مال را بولى او ندهد واز خبر دادن هم کوتاهى کند ومال تلف شود ، بايد عوض آن را بدهد .

مسأله 2335 :

اگر صاحب مال بميرد ، امانتدار بايد مال را به وارث او برساند ، / صفحة 403 / يا به وارث او خبر دهد ، وچنانچه مال را به وارث او ندهد واز خبر دادن هم کوتاهى کند ومال تلف شود ضامن است ، ولى اگر براى آنکه مى خواهد بفهمد کسى که مى گويد من وارث ميتم راست مى گويد يا نه 7 يا ميت ، وارث ديگرى دارد يا نه ، مال را ندهد واز خبر دادن هم کوتاهى کند ومال تلف شود ضامن نيست .

مسأله 2336 :

اگر صاحب مال بميرد وچند وارث داشته باشد ، کسى که امانت را قبول کرده بايد مال را به همه ورثه بدهد ، يا به کسى بدهد که همه آنان گرفتن مال را به او واگذار کرده اند . پس اگر بدون اجازه ديگران تمام مال را به يکى از ورثه بدهد ضامن سهم ديگران است .

مسأله 2337 :

اگر کسى که امانت را قبول کرده بميرد ، يا ديوانه شود . وارث يا ولى او بايد هرچه زودتر به صاحب مال اطلاع دهد ، يا امانت را به او برساند .

مسأله 2338 :

اگر امانتدار نشانه هاى مرگ را در خود ببيند ، واطمينان به آن پيدا کند چنانچه ممکن است ، بايد امانت را به صاحب آن يا وکيل او برساند ، واگر ممکن نيست بايد آن را به حاکم شرع بدهد ، وچنانچه به حاکم شرع دسترسى ندارد ، در صورتى که وارث او امين است واز امانت اطلاع دارد ، لازم نيست وصيت کند وگرنه بايد وصيت کند وشاهد بگيرد وبه وصى وشاهد اسم صاحب مال وجنس وخصوصيات مال ومحل آن را بگويد .

مسأله 2339 :

اگر امانت دار نشانه هاى مرگ را در خود ببيند وبه وظيفه اى که در

مسأله پيش گفته شد عمل نکند ، چنانچه آن امانت از بين برود ، بايد عوضش را بدهد ، اگر چه در نگهدارى آن کوتاهى نکرده باشد ، بلکه بنا بر احتياط واجب اگر چه مرض او خوب شود ، يا بعد از مدتى پشيمان شود ووصيت کند . / صفحة 404 /