احکام حج (آیت الله سید علی سیستانی)

احکام حج

مسأله 2044 :

حـج : زيارت کردن خانه خدا و انجام اعمالى است که دستور داده اند در آنجا بجا آورده شود , و در تمام عمر بر کسى که اين شرايط را دارا باشد , يک مرتبه واجب مى شود : اول آن که بالغ باشد.

دوم آن که عاقل و آزاد باشد.

سـوم بـه واسـطه رفتن به حج مجبور نشود که کار حرامى را که ترک آن از حج مهمتر است انجام دهد , يا عمل واجبى را که از حج مهمتر است ترک نمايد.

چهارم آن که مستطيع باشد.

و مستطيع بودن به چند چيز است .

اول آن که توشه راه و هم چنين مرکب سوارى - در صورت احتياج به آن - يا مالى که بتواند با آن مال آنها را تهيه کند داشته باشد.

دوم سلامت مزاج و توانايى آن را داشته باشد که بدون مشقت زياد بتواند مکه رود و حج را به جا آورد.

سـوم در راه مـانـعى از رفتن نباشد و اگر راه بسته باشد , يا انسان بترسد که در راه جان يا عرض او از بين برود , يا مال او را ببرند , حج بر او واجب نيست .

ولـى اگـر از راه ديـگـرى بتواند برود , اگر چه دورتر باشد , بايد از آن راه برود , مگر آن که آن راه آن قدر دورتر و غير معمولى باشد که بگويند راه حج بسته است .

چهارم به قدر بجا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد.

پنجم مخارج کسانى را که خرجى آنان بر او واجب است مثل زن و بچه .

و مخارج کسانى را که مردم خرجى دادن به آنها را لازم مى دانند داشته باشد.

شـشم بعد از برگشتن کسب يا زراعت , يا عايدى ملک , يا راه ديگرى براى معاش خود داشته باشد , يعنى اين طور نباشد که به واسطه مخارج حج پس از برگشتن مجبور شود به زحمت زندگى کند.

مسأله 2045 :

کسى که بدون خانه ملکى رفع احتياجش نمى شود , وقتى حج بر او واجب است که پول خانه را هم داشته باشد.

مسأله 2046 :

زنى که مى تواند مکه برود , اگر بعد از برگشتن , از خودش مال نداشته باشد , و شوهرش هم مثلا فقير باشد , و خرجى او را ندهد , و ناچار شود که به سختى زندگى کند , حج بر او واجب نيست .

مسأله 2047 :

اگـر کـسى توشه راه و مرکب سوارى نداشته باشد , و ديگرى به او بگويد حج برو , و من خرج تو و عـيالات تو را در موقعى که در سفر حج هستى مى دهم , در صورتى که اطمينان داشته باشد که خرج او را مى دهد حج بر او واجب مى شود.

مسأله 2048 :

اگر مخارج رفت و برگشت و مصارف عيالات کسى را در مدتى که مکه مى رود و برمى گردد , به او ببخشند براى اين که حج کند , حج بر او واجب مى شود , اگر چه قرض داشته باشد و در موقع برگشتن هـم مـالى که بتواند با آن زندگى کند نداشته باشد , ولى اگر طورى باشد که روزهاى سفر حج روزهاى کـسـب و کارش باشد , به طورى که اگر حج رود نتواند قرض خود را در موقعش ادا نمايد يا آن که نتواند مخارج زندگانيش را در بقيه سال تامين نمايد حج بر او واجب نيست .

مسأله 2049 :

اگر مخارج رفتن و برگشتن و مخارج عيالات کسى را در مدتى که مکه مى رود و برمى گردد به او بـدهـنـد و بـگـويـنـد حـج بـرو , ولـى ملک او نکنند , در صورتى که اطمينان داشته باشد که از او پس نمى گيرند , حج بر او واجب مى شود.

مسأله 2050 :

اگر مقدارى مال که براى حج کافى است به کسى بدهند و با او شرط کنند که در راه مکه به کسى که مال را داده خدمت بنمايد , حج بر او واجب نمى شود.

مسأله 2051 :

اگـر مقدارى مال به کسى بدهند و حج بر او واجب شود , چنانچه حج نمايد , هر چند بعدا مالى از خود پيدا کند , ديگر حج بر او واجب نيست .

مسأله 2052 :

اگـر بـراى تـجـارت مـثـلا تـا جده برود و مالى به دست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکه رود مـسـتـطيع باشد , بايد حج کند و در صورتى که حج نمايد , اگر چه بعدا مالى پيدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود ديگر حج بر او واجب نيست .

مسأله 2053 :

اگـر انـسـان اجـيـر شـود که مباشرتا از طرف کس ديگر حج کند , چنانچه خودش نتواند برود و بخواهد ديگرى را از طرف خودش بفرستد , بايد از کسى که او را اجير کرده اجازه بگيرد.

مسأله 2054 :

اگـر کسى مستطيع شود و مکه نرود و فقير شود , بايد اگر چه به زحمت باشد , بعدا حج کند , و اگـر بـه هيچ قسم نتواند حج برود , چنانچه کسى او را براى حج اجير کند , بايد به مکه رود و حج کسى را کـه براى او اجير شده بجا آورد و تا سال بعد چنانچه ممکن است در مکه بماند و براى خود حج نمايد , ولى اگر ممکن باشد که اجير شود و اجرت را نقد بگيرد و کسى که او را اجير کرده .

راضـى شود که حج او در سال بعد بجا آورده شود , چنانچه اطمينان نداشته باشد که سال بعد بتواند براى خـود حـج بـرود , بـايـد سـال اول براى خود حج نمايد و حج آن کسى را که او را اجير کرده براى سال بعد بگذارد.

مسأله 2055 :

اگـر کـسـى که مستطيع شده به مکه رود و در وقت معينى که دستور داده اند به عرفات و مشعر الحرام نرسد , چنانچه در سالهاى بعد مستطيع نباشد , حج بر او واجب نيست .

مگر آن که از سالهاى پيش مستطيع بوده و نرفته , که در اين صورت اگر چه به زحمت باشد بايد حج کند.

مسأله 2056 :

اگـر کسى که مستطيع شده حج نکند و بعد به واسطه پيرى يا مرض و ناتوانى نتواند حج نمايد , و نااميد باشد از اين که بعدا خودش حج کند بايد ديگرى را از طرف خود بفرستد , بلکه اگر نااميد هم نباشد , احـتياط واجب آن است که اجير بگيرد و در صورتى که بعدا قدرت پيدا کرد , خودش نيز حج نمايد , و هم چنين است اگر در سال اولى که به قدر رفتن حج مال پيدا کرده , به واسطه پيرى يا مرض يا ناتوانى نتواند حـج کند و نااميد از توانايى خود باشد , و در تمام اين صور احتياط مستحب آن است که چنانچه منوب عنه مرد باشد , نايب صروره باشد , يعنى کسى که اولين مرتبه حج رفتن او باشد.

مسأله 2057 :

کسى که از طرف ديگرى براى حج اجير شده , بايد طواف نساء را نيز از طرف او بجا آورد و اگر بجا نياورد , زن بر آن اجير حرام مى شود.

مسأله 2058 :

اگـر طـواف نساء را درست بجا نياورد يا فراموش کند چنانچه بعد از چند روز يادش بيايد و از بين راه برگردد و بجا آورد صحيح است .

ولى چنانچه برگشتن برايش مشقت داشته باشد مى تواند نايب بگيرد.