شرايط جنس وعوض آن
مسأله 2086 :
جنسى که مى فروشند وچيزى که عوض آن مى گيرند چهار شرط دارد : اول - آنکه مقدار آن با وزن يا پيمانه يا شماره ومانند اينها معلوم باشد . دوم - آنکه بتوانند آن را تحويل دهند ، بنابر اين فروختن اسبى که فرار کرده صحيح نيست ولى اگر اسبى را که فرار کرده يا چيزى که مى تواند تحويل دهد - مثلا با يک فرش - بفروشد ، اگر چه آن اسب پيدا نشود ، معامله صحيح است . سوم - خصوصياتى را که در جنس وعوض هست وبه واسطه آنها ميل مردم به معامله فرق مى کند ، معين نمايند . چهارم - خود جنس را بفروشد نه منفعت آن را پس اگر مثلا منفعت يک ساله خانه را بفروشد ، صحيح نيست ، ولى چنانچه خريدار بجارى پول ، منفعت يکساله خود را به او واگذار ند اشکال ندارد ، واما مالى که نزد مشترى گرو است فروختن آن صحيح است واز گرو خارج نمى شود ومشترى با جهل خيار فسخ دارد واحکام اينها در مسائل آينده گفته خواهد شد . / صفحة 357 /
مسأله 2078 :
جنسى را که در شهرى با وزن يا پيمانه معامله مى کنند ، در آن شهر انسان بايد با وزن يا پيمانه بخرد ، ولى مى تواند همان جنس را در شهرى که با ديدن معامله مى کنند ، با ديدن خريدارى نمايد .
مسأله 2088 :
چيزى را که با وزن خريد وفروش مى کنند با پيمانه هم مى شود معامله کرد در صورتى که معلوم باشد پيمانه چه مقدار مى گيرد به اينطور که اگر مثلا مى خواهد ده من گندم بفروشد ، با پيمانه اى که يک من گندم مى گيرد ده پيمانه بدهد .
مسأله 2089 :
اگر يکى از شرطهايى که گفته شد در معامله نباشد معامله باطل است ولى اگر خريدار وفروشنده راضى باشند که در مال يکديگر تصرف آنها اشکال ندارد .
مسأله 2090 :
معامله چيزى که وقف شده باطل است ، ولى اگر به طورى خراب شود که نتوانند استفاده اى را که مال براى آن وقف شده از ان ببرند ، مثلا حصير مسجد به طورى پاره شود که نتوانند روى آن نماز بخوانند . فروش آن اشکال ندارد ودر صورتى که ممکن باشد ، بايد پول آن را در همان مسجد به مصرفى برسانند که به مقصود وقف کنند نزديکتر باشد ، ولى فروش خصوص مسجد به هيچ وجه جايز نيست .
مسأله 2091 :
هر گاه بين کسانى که مال را براى آنان وقف کرده اند به طورى اختلاف پيدا شود که اگر مال وقف را نفروشند ، گمان آن برود که مال يا جانى تلف شود ، مى توانند آن مال را بفروشند وبه مصرفى که به مقصود وقف کنند ه نزديکتر است برسانند .
مسأله 2092 :
خريد وفروش ملکى که آن را به ديگرى اجاره داده اند اشکال ندارد ، ولى فائده آن ملک فائده آن يک مک در مدت اجاره مال مسأجر است واگر خريدار نداند که آن ملک را اجاره داده اند ، يا به گمان اينکه مدت اجاره کم است ، ملک را خريده باشد . پس از اطلاع مى تواند معامله خودش را بهم بزند . / صفحة 358 /